Parisko Andre Maria
Victor Hugo

euskaratzailea: Iñaki Azkune
Erein, 1997

 

III.
GORRA

 

        Hurrengo goizean esnatu zenean, lo egin zuela konturatu zen. Harritu egin zuen hark. Izan ere aspaldian lorik egin gabe ibilia zen. Egunsentiko argi-izpi alaia luzeratik sartu eta aurpegira zetorkion bete-betean. Eguzkiarekin batera, leiho-zuloan ikaratu zuen zerbait sumatu zuen: Quasimodoren aurpegia. Nahi ezta ere begiak itxi egin zituen, baina alferrik. Bere betazal gurietan zehar ere iratxo-mozorro begibakar eta akastuna ikusten zuen. Begiak itxita zituela, ahots latzez gozo-gozo honela hitz egin zion korkoxak:

        —Ez beldurtu. Zure laguna naiz. Zu lotan nola ari zinen begira ari nintzen. Lo zaudela ni begira egoteak ez dizu axolarik, ezta? Begiak itxita dituzunean ni hemen egoteak zer kalte egin diezazuke? Orain banoa. Hara! Horma atzean nago. Ireki begiak nahi baduzu.

        Hitzez esan baino errukarriagoa zen gizon hark zeukan esateko era. Buhameak, hunkituta, begiak ireki egin zituen. Ez zegoen argizuloan. Bertara hurbildu zen, eta horma-zokoan ikusi zuen kokoriko korkox gizajoa, samintasun eta etsipenez. Orduan neskak, sentitzen zuen nazka gainditzen ahalegindu zen:

        —Zatoz —esan zion adeitsu.

        Ijitoari ezpainak mugitzen ikusita, Quasimodok neskak handik bidali egin nahi zuela pentsatu zuen. Orduan jaiki eta herrenka, poliki, burumakur, etsipenez betetako begirada neskarengana altxatzera ausartu gabe, joan egin zen.

        —Zatoz —deiadar egin zion.

        Baina hura urrundu egin zen. Orduan ijitoa gelatik irten eta besotik heldu zion. Neskak ukitu egin zuela sentituta, Quasimodo goitik behera dardarka hasi zen. Bere begia altxatu zion erreguka eta neskak beregana ekarri nahi zuela ikusita, aurpegia alaitasun eta samurtasunez bete zitzaion. Gelara sar zedin saiatu zen buhamea, baina Quasimodo, setatsu, atarian geratu zen.

        —Ez, ez! —esan zion —Ontzak ez du hegatxabalaren habiara sartu behar. Orduan neska bere ohantzean kokoriko jarri zen, oinetan ahuntza lo zuela. Aldi batez biak geldirik egon ziren, isilik, gizonak hainbeste xarmari eta emakumeak beste hainbeste itsusitasuni begira. Uneoro neskak beste zatartasunen bat aurkitzen zion. Hanka okerretan hasi eta bizkarreko konkorretik pasata begi balearrera eramaten zuen begirada. Hain gaizki egindako izakirik egon zitekeenik ezin zuen ulertu, baina harengan hainbeste tristura eta gozotasun zeudenez, ohitzen hasi zen.

        Quasimodok hautsi zuen isiltasuna:

        —Ni hemen egotea nahi al duzu?

        Buruaz baiezko keinua egin zion, aldi berean bai esanez.

        Buruko keinua berehala ulertu zuen.

        —Izan ere... —zioen bukatzera ia ausartu ere egin gabe —gorra naiz.

        —Gizajoa! —esan zuen buhameak gupidazko aurpegi adeitsuz.

        Irribarre mingotsa atera zitzaion gizonari.

        —Horixe besterik ez nuela behar pentsatuko duzu, ezta? Bai. Gorra naiz. Honelaxe egina nago. Ikaragarria naiz, ezta? Zu bai. Zein ederra zaren!

        Gizajo haren hitzetan bere miseriaren hain sentimendu sakona zegoenez, neska hitzik esateko adorerik gabe geratu zen. Gainera ez ziokeen ulertuko. Baina Quasimodok hizketan segitu zuen:

        —Neure burua gaur bezain itsusi ez dut sekula ikusi. Zurekin konparatuta, neure buruaz lotsatu egiten naiz, zorigaiztoko munstroa naizelako! Piztia naizela pentsatuko duzu. Ez al zaizu hori iruditzen? Zu, berriz, eguzki-izpia zara, ihintz-tanta, txorrotxioa! Ni ordea, nazkagarria naiz. Ez gizaki eta ez animalia; harkoskorra baino gogorragoa, zapalduagoa eta itsusiagoa den zerbait!

        Orduan barrez hasi zen, eta barre hura baino hunkigarriagorik munduan ez zegoen beste ezer. Bere mintzaldiari jarraipena eman zion:

        —Bai. Gorra naiz. Baina keinuak egiten badizkidazu ulertuko dizut. Nirekin horrela berriketan egiten duen maisu bat badut. Gainera laster jakingo dut zer nahi duzun zure ezpain-mugimenduen eta begiradaren bitartez.

        —Ongi da —erantzun zion ijitoak irribarrez—. Zergatik salbatu nauzu?

        Hizketan ari zen bitartean adi-adi begiratu zion.

        —Ulertu dizut —erantzun zion—. Zergatik salbatu zaitudan galdetzen didazu. Seguru asko ahaztu egingo zitzaizun gau batean miserable bat zu bahitzen ahalegindu zela eta hurrengo egunean pikota beldurgarrian lagundu egin zeniola. Ur-pixka hura eta zure errukia bizia emanda ere ezingo nituzke ordaindu. Zu miserable hartaz ahaztu egingo zinen, baina hura ez.

        Neska bihotza hunkituta ari zitzaion entzuten. Kanpai-jolearen begian malko bat agertu zen, baina ez zen erori. Bazirudien berriz ere zurgatu egin nahi zuela.

        —Entzun —erantzun zuen malkoa ez zela eroriko segurtatu ondoren—. Hemen oso dorre handiak dauzkagu eta han goitik bere burua botatako gizona lurrera heldu baino lehen hilko litzateke. Nik nire burua botatzea nahi baduzu, ez daukazu hitzik ere egin beharrik. Begiratu hutsarekin aski izango dut.

        Orduan jaiki egin zen. Ijitoa zorigaiztokoa izan arren, izaki bitxi hari gupida zion. Gera zedin keinu egin zion.

        —Ez, ez —erantzun zion—. Ez dut hemen luze egon behar. Begiratzen nauzunean ez nago neure onean. Errukiagatik ez dituzu begiak jiratzen. Zuk ni ez eta nik zu ikusiko zaitudan lekuren batera joango naiz. Hobe izango da.

        Gero patrikatik txistu metaliko txiki bat atera zuen.

        —Tori! —esan zion —Behar banauzu edo ni etortzerik nahi baduzu, ni ikusita gehiegi izutzen ez zarenean, txistua jo. Soinu hori entzuten dut.

        Txistua lurrean utzi eta joan egin zen.

 

Parisko Andre Maria
Victor Hugo

euskaratzailea: Iñaki Azkune
Erein, 1997