Jesenin, Serge Alexandrovitx. Poeta errusiarra (Konstantinov, 1895 - Leningrado, 1925). Nekazari baten semea zen, eta ondo ezagutzen zuen laborarien mundua. 1916an argitaratu zuen lehen poema liburua. Iraultzak zekarren bizitza berria kantatu zuen: Inonia (1918), Errusia Sobietarra, Martxa Handiko kanta, 26en balada (1923-1928). Isidora Duncanekin ezkondu zen eta harekin Sartaldera egin zuen bidaiaren ondoren, ideia berrien eta izpirituaren eta izadiaren edertasuna suntsitzen zuten industrialtzearen gero eta kontrago jarri zen: Lapur baten aitortza (1921). Gero eta etsiago, edaten hasi zen; Gizon beltza (1925) bere azken obra idatzi eta bere buruaz beste egin zuen hogeita hamar urte zituela. Haren obrak harrera ona izan zuen gazteen artean, baina Errusiako Alderdi Komunistak langileriarengandik urrutikotzat jo zuen, eta debekatu egin zuen.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Aragon, Louis. Frantses idazlea (Paris, 1987 - Paris, 1982). André Breton eta Philippe Soupault-ekin elkartzeak literaturarako bokazioa berretsi zion; elkarrekin Littérature aldizkaria atera zuten (1919). Bi liburuetan bildu dira haren lehen poemak: Feu de Joie (1920) eta Mouvement Perpétuel (1925). Mugimendu surrealistaren sortzaileetakoa (Revue Surréaliste, I. zk., 1923). Aragonen testuak beren umore, indarkeria, lirismo eta dotoretasunagatik gainerako surrealisteenetatik nabarmendu ziren: Anicet ou le Panorama (1921); Le Paysan de Paris (1926); Traité du Style (1928). Sobieten iraultzak dakarren justizia-agintzak Alderdi komunistan sartzera bultzatu zuen Aragon (1927). Elsa Triolet, Maiakovski poetaren koinatarekin topo egiteak erabateko eragina izan zuen intelektualaren paperari buruzko ikuspuntu militantea, iraultzaren zerbitzutan ezartzen duena alegia, bere egiteko unean. Errealismo sozialistaren tesiak azaldu nahirik, eleberri-egitamu zabalari ekin zion: Le Monde réel. Haren barne aurkitzen dira: Les Cloches de Bâle (1934); Les Beaux Quartiers (1936); Les Voyageurs de l'impériale (1942); Aurélien (1945). Pertsonaia askotako eleberri hauetako ekintza 1914 aurreko urteetatik 1940 arteko aldian kokatua da. Geroko Communistes (5 liburuki, 1949-1951) margo erraldoiarekin amaitu zen Monde Réel zikloa. Gerran parte hartu zuen; desmobilizaturik, Nizan finkatu eta berriro klandestinitatean ziharduen Alderdi Komunistarekin jarri zen harremanetan. Erresistentzian esku hartu zuen bitartean, haren poesia liriko eta intimista bihurtu zen: Le Crève-Coeur (1941); Cantique à Elsa (1942); Les Yeux d'Elsa (1942); Brocéliande (1942); Le Musée Grévin (1943); La Diane française (1946). Gerra ondoko urteetan alderdi komunistaren borroka guztietan presente egon zen (1954: komite zentraleko kidea). Ordukoak dira: Le Nouveau Crève-Coeur (1948); Élégie à Pablo Neruda (1966); Littératures soviétiques (1955) eta Introduction aux littératures soviétiques (1956). Bakearen Lenin Saria eman zioten 1957an. Aro hartakoa da Le Fou d'Elsa (1963), frantsesezko poesia lirikoaren gailurretakoa. Beste zenbait obra: La Semaine Sainte (1958), eleberri historikoa; La mise à mort (1965), kontakizun zorrotza; Blanche ou l'oubli (1967), hizkuntza eta eleberriaren arteari buruzko gogoeta. Les Lettres françaises aldizkariaren sortzaileetakoa izanik, hogei urtez (1953-1972) agerkari horretako lankide eta zuzendari izan zen. Azken aldikoak dira: Henri Matisse, roman (1971); Théâtre-Roman (1974); Je n'ai jamais appris à écrire, ou les Incipit (1969), benetako autobiografia literarioa.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Diego, Gerardo. Espainiar poeta. (Santander, 1896 - Madril, 1987) «27. Belaunaldiko» kidea izan zen. Deustuan, Salamancan eta Madrilen egin zituen letra ikasketak. Albertirekin batera Espainiako Literatura sari nazionala jaso zuen Versos humanos poema bildumarekin 1925. urtean. "Academia de la Lengua Española" erakundeko kidea, Jose Antonio saria eta Juan March fundaziokoa jaso zituen 1946 eta 1961. urteetan. Oparotasun handiko idazlea izan zen eta bere liburuetako gai nagusiak amodioa, musika eta zezenketak dira batez ere: Imagen (1922), Manual de espumas (1924), Poemas adrede (1932), Biografía incompleta (1953), Alondra de verdad (1941), La luna en el desierto (1948), Soria (1948), Variaciones (1954), Paisaje con figuras (1956), Angeles de Compostela (1961), La suerte o la muerte (1963), El cerezo y la palmera (1964), Vuelta del peregrino (1967), Versos divinos (1971), Cemento civil (1972), Un jándalo en Cádiz (1974), Manuel Machado, poeta (1974), Lola (1977), Socia sucedida (1977) eta Carmen (1977).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Alain-Fournier (Henri Fournier). Eleberrigile frantsesa (La Chapelle d'Angillon, 1886 - Les Éparges, 1914). Le Grand Meaulnes (Meaulnes Handia, 1913) izenburuko eleberri bakarrean mutil ameslari sutsu baten amodioa kontatzen du, zorion iritsezinaren bila barne abentura sakona bizi duena. Gerran hil ondoren argitaratu zen haren literatur gustoez diharduen eta 1905-1914 aldia hartzen duen Correspondance (Gutunak, 1926-1928). Arrakasta handia bildu zuen Le Grand Meaulnes eleberriak eragin nabarmena izan du XX. mendeko hainbat idazlerengan.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]