euskarari ekarriak

1.591 idazle / 4.067 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1860-01-29 / 1904-07-15

Anton Txekhov

hil zen duela 121 urte

Txekhov, Anton Pavlovitx. Idazle errusiarra (Tanganrog, 1860 - Badenweiler, 1904). Familia behartsu batean jaio zen. 1879an Moskura joan zen medikuntza ikasketak egitera. Umorezko aldizkarietan ipuinak argitaratzen hasi zen bere familiari laguntzeko. Geroztik literatura izan zuen bizibide, noizean behin, izurriteetan eta, mediku gisa lan egin bazuen ere. 1890ean Sakhalin uharte-presondegira joan zen bertakoei laguntzera eta itzulitakoan eleberri bat argitaratu zuen: Sakhalin uhartea. 1895ean Tolstoi ezagutu zuen. 1900ean Errusiako Zientzia Akademiako kide izendatu zuten, baina bi urteren buruan kargua utzi zuen Gorki erakundetik bota izanagatik protesta egiteko. Tuberkulosiak jota zegoen eta Errusia eta Europa osoan barrena ibili zen bere gaitza sendatu nahian. 1901ean Olga L. Knipper Moskuko Arte Antzerki taldeko antzezlearekin ezkondu zen. Txekhoven ipuinak berdintsuak dira gaiz eta estiloz, ia ekintzarik eta intrigarik gabekoak, umorezkoak gehienak, Errusiako burgesia deskribatzen dutenak, neurritasun handiz eta artifizialkeriari uko eginez idatziak. Melpomeneko ipuinak (1884), hasierako ipuinen bilduma, Kontakizun nabarrak (1886), Ilunabarrean (1887), Estepa (1888), 6. pabilioia (1892), Dueloa (1892), Nire bizitzaren historia (1895), Laborariak (1897), Ezezagun baten kontakizuna (1898), Andrea txakurtxoarekin (1898). Haren antzerki lanak Stanislavskiren Arte Teatroaren sorrerari oso lotuak daude. Garai hartako errusiar gizartearen ispilu dira eta haustura handia ekarri zuten ordu arteko antzerkigintzarekiko; isilunez eta iradokizunez betetako lanak dira, xehetasun psikologiko handikoak eta giroari gertaerari baino garrantzia handiagoa ematen diotenak. Txekhov antzerkiaren historiako egilerik garrantzitsuenetako bat da. Antxeta (1895), Osaba Vania (1899), Hiru ahizpak (1901), Gereziondoen lorategia (1904).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

31 ipuin

itzul.: Iker Santxo Insausti

Elkar, 2022

Rothschild-en biolina

itzul.: Jose Morales

armiarma.eus, 2004

Tabakoak dakarren kalteaz

itzul.: Labayru

Zubizabal, 1999

Logalea

itzul.: Juan Mari Mendizabal

Ipuin gogoangarriak, 1997

Erein

Ipuinak

itzul.: Xabier Mendiguren

Ibaizabal, 1990

Literatura Unibertsala 3

Basapiztia

itzul.: Begoņa Lasa

Baroja, 1987

Ezkontzarako Baimena

itzul.: Begoņa Lasa

Baroja, 1987

Vanka

itzul.: D' de l'A

Txistu & Tambolin, 1986

Atezain eskolatua

itzul.: Pello Zabaleta

Egan, 1986

Ispilu okerra

itzul.: Pello Zabaleta

Egan, 1985

Guraso zintzoa

itzul.: Elizalde

Egan, 1956

1892-03-08 / 1979-07-15

Juana Ibarbourou

hil zen duela 46 urte

Ibarbourou, Juana de. (Juana Fernández Morales). Uruguaiko idazlea (Melo, 1892 - Montevideo, 1979). Uruguaiko Akademiako partaide hautatu zuten 1947an, eta bertako literatura saria eman zioten 1959an. Amodioa du gai behinena bere lanetan. Obra nagusiak: Las lenguas del diamante (1919), berehala ospea eman zion liburua; Cántaro fresco (1920), hitz lauz idatzitako olerkiak; Raíz salvaje (1922), izadiaren amodioa azaltzen duena; La rosa de los vientos (1930), mina eta misterioaren azterketa zorrotza; Chico Carlo (1944) bere haurtzaroa kontatzen duen lana; Los sueños de Natacha (1944), umeentzako antzerkia. Los mejores poemas izenburupean 1968an poema bilduma argitaratu zuen.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Mirari goxoa

itzul.: Ainara Maia Urroz

Egan, 3/4, 2018

Naikunde

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1982

Emakume

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1982

Seaska

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1982

Ogei urteko semearen aldezko otoitza

itzul.: Sabin Muniategi

Karmel, 1972

Estutasuna

itzul.: Sabin Muniategi

Karmel, 1972

Alatz pozgarria

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1969

Igali usaia

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1969

Itundasun

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1969

Aberatsak

itzul.: Sabin Muniategi

Olerti, 1969

Pikondoa

itzul.: Sabin Muniategi

Karmel, 1968

Irel-suzko

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Galdua

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Eriotza

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Itxas-ontzia

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Jareipena

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Bidea

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

Aldia

itzul.: Santi Onaindia

Olerti, 1965

1874-02-01 / 1929-07-15

Hugo von Hofmannsthal

hil zen duela 96 urte

Hofmannsthal, Hugo von. Austriar olerkari eta antzerki idazlea (Viena, 1874 - Rodaun, Viena ondoan, 1929). Zuzenbide eta literatura ikasketak amaiturik, Rodaun-en erretiratua bizi izan zen, eta tarteka Frantziara eta Mediterraneoko herrialdeetara bidaiak egiten zituen. Hasierako olerkiak eta drama poetikoak Vienako dekadentismoaren arauen araberakoak dira: Gestern (1891, Atzo); Der Tod des Tizian (1892, Tizianoren heriotza); Eroa eta heriotza (Der Tor und der Tod, 1893). Venezia gertaleku duen Abenturazalea eta kantaria (Der Abenteurer und die Sängerin, 1899) izenburuko obran Hofmannsthal-ek bere gai kutuna erabili zuen: aldaketaren eta beti bat izateko premia moralaren arteko gaztazka. 1901ean poesia idazteari utzi zion, estetizismo subjetiboan ixteko arriskuari ihes egitearren. Teatro klasikoaz interesaturik, moldaerak apailatu zituen: Elektra (1904); Ödipus und die Sphinx (1906, Edipo eta esfingea); Ariadne auf Naxos (1912, Ariadna Naxos-en). Richard Strauss-ek bere operetarako hartu zituen haietako batzuk. Erdi Aroko misterioetan inspiraturiko obra bat ere badu, bereetatik ospetsuena: Jedermann (1911). Urte berean Der Rosenkavalier (Arrosaren zalduna) drama musikalaren libretoa idatzi zuen R. Strauss-entzat. Calderon-en antzerkian oinarritu zen beste bi obratan: Das Salzburger grosse Welttheater (1922, Salzburgoko munduko antzoki handia) eta Der Turm (1925, Dorrea). Prosaz ere badu obrarik: Das Erlebnis des Marschalls von Bassompierre (1900, Bassompierre mariskalaren abentura); Andreas oder die Vereinigten (1932, Andrea edo aliatuak), amaitu gabeko eleberria; Die Frau ohne Schatten (1916, Itzalik gabeko emakumea).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Lekhoreko biziarena

itzul.: Jon Mirande

Euzko Gogoa, 1954

1-2

1837-02-23 / 1885-07-15

Rosalia de Castro

hil zen duela 140 urte

Castro, Rosalía de. Galegoz eta gaztelaniaz idatzi zuen idazle galiziarra (Santiago de Compostela, 1837 - Padron, 1885). Ama ezkongabe baten alaba zen. Ondoko obran eragin handia izango zuen krisi larria jasan zuen hamabost urterekin. 1857an bere lehen poema liburua eman zuen argitara, La Flor (Lorea). Hitz laua eta neurtua landu zituen; amodioaren penak, emakumea, herriaren miseria eta Galiziarekiko atxikimendua izan ziren haien gai nagusiak. 1859. urtean La hija del mar (Itsasoaren alaba), emakumearen bizimoduaren inguruko eleberria, idatzi zuen. 1863an amari hil ondoan opa zion A miña mai eta Gaztelarekiko erdeinua darien Cantares galegos (Galiziar kantuak) poema liburuak ondu zituen. Kontakizunak eman zituen ondoren, Ruinas (1866) eta El caballero de las botas azules (Bota urdineko zalduna, 1867). 1870-1871. urteetan idatzi zituen Simancasen 1880an Follas Novas (Hosto berriak) izenburuan bildu zituen poemak. 1885ean, En las orillas del Sar (Sar-en ibai ertzean) olerki sorta eman zuen gaztelaniaz, bere baitara bilduriko idazlearen gogoeta liriko-erlijiozkoak biltzen dituena. Hil aurretik bere obra guztiak erre zitzatela eskatu zien Rosalía de Castrok seme-alabei, baina zorionez ez zuten agindua erabat bete. Bere garaiari zegokion moduan, molde erromantikoak aurrera eramaten jakin izan zuen Rosalía de Castrok. Bera da XIX. mendean Galiziak eman zuen idazle garrantzizkoena.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Poesia kaiera

itzul.: Koldo Izagirre

Susa, 2017

Munduko Poesia Kaierak 23

Sar-eko ibarretan

itzul.: Dirauket

Olerti, 1964

1953-04-28 / 2003-07-15

Roberto Bolaņo

hil zen duela 22 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Sei poema

itzul.: Hedoi Etxarte

armiarma.eus, 2020

2666: Krimenen atala (hasierako zatia)

itzul.: Ibon Sarasola

armiarma.eus, 2015

1925-04-19 / 1996-07-15

Gudmundur Steinsson

hil zen duela 29 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Atseden laburra

itzul.: Jon Kortazar

Antzerti-83, 1985

1892-02-24 / 1977-07-15

Konstantin Fedin

hil zen duela 48 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Neba-arreba

itzul.: Karlos Santisteban

Hegats-3, 1990

1897-07-26 / 1976-07-15

Paul Gallico

hil zen duela 49 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Elur-antzara

itzul.: Ane Urrestarazu

Hamaika Books, 2012

1957-07-15 / 2004-03-06

Luisa Villalta

jaio zen duela 68 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Reqiem Uxio Novoneyrarentzat

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-32, 1999

Courante

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

Etorkiaz eta egiaz

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

Stabat mater dolorosa

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

Itzalak elestan hasiak dira

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

Hire gizon hatzak eta nireak

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

Emakume neurri

itzul.: Itxaro Borda

Maiatz-22, 1994

1952-07-15 / ...

Lydia Flem

jaio zen duela 73 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Nola banandu nintzen neure alaba eta neure ia-semearengandik

itzul.: Joxan Elosegi

Alberdania, 2009

Amodio gutunak oinordetzan

itzul.: Joxan Elosegi

Alberdania, 2007

Izua

itzul.: Joxan Elosegi

Alberdania, 2006

Nola hustu nuen gurasoen etxea

itzul.: Joxan Elosegi

Alberdania, 2005

1947-07-15 / ...

Lydia Davis

jaio zen duela 78 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Terapia

itzul.: Leire Lakasta / June Lete / Oiher Urrutia / Maddi

armiarma.eus, 2023

1935-07-15 / 2003-11-15

Mohamed Xukri

jaio zen duela 90 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Aurpegiak

itzul.: Arantzazu Royo

Igela, 2018

Hutsegiteen garaia

itzul.: Arantzazu Royo

Igela, 2014

Ogi hutsa

itzul.: Arantzazu Royo

Igela, 2010

1892-07-15 / 1940-09-26

Walter Benjamin

jaio zen duela 133 urte

[Idazleari buruzko informazioa]

Literatura oharrak

itzul.: A. Dones, D. Sarriugarte, T. Pradera, I. Segurola

Sans Soleil, 2015

Denbora, historia eta artearen inguruko testuak

itzul.: G. Arrula, M. Igartua, G. Urturi, M. Berasategi

Sans Soleil, 2015

Hitzorduak

Uztailak 15: Juliana Leveille-Trudel Nirliit Lekeition

Uztailak 20: Mohammed El Kurd idazlearen poemak Palestinaren aldeko errezitalean Azpeitian

Azken kritikak

Amok
Stefan Zweig

itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Paziente isila
Alex Michaelides

itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez

Azken sarrerak

2025 Ekaina

Ford Madox Ford
Historiarik goibelena

Manuel de Pedrolo
Irakurgai

Teresa Colom
Bost poema

Patxi Apalategi
Itzulpen lanak

Oscar Milosz
Poesia kaiera

Frank O'Hara
Poesia kaiera

2025 Maiatza

Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez

Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik

2025 Apirila

Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik

Roberto Arlt
Arlt gogoan

Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz

Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak

2025 Martxoa

Flannery O'Connor
Mendeurrena

Friedrich H?lderlinen urteurrena

Ana Blandiana
Hamabi poema

Ernesto Cardenal
Apokalipsia

<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema

Martxoaren 1ean
Bina poema

2025 Otsaila

Takiji Kobayashi
Martxoak 15

Huy Can
Zortzi poema

Galegoz heldutako poemak

Saltzaile baten heriotza

Pedro Lemebel
Manifestua

2025 Urtarrila

Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan

Miguel Torga< br>Piztiak

Paco Urondo
Poemak

Louise Michel
Idazlanak

Alex Susanna
Sei poema

2024 Abendua

Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema

MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)

Jacques Prevert
Poesia kaiera

Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera

2024 Azaroa

Leonardo Sciascia
Narratiba

Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak

Santu gutxi letren sarean

2024 Urria

Fatou Ndiaye Sow
Lau poema

Elizabeth Bishop
Hamabi poema

Lupe Gomez
Poemak

[Sarrera guztiak ikusi]