euskarari ekarriak

1868-03-28 / 1936-06-18

Maxim Gorki

hil zen duela 82 urte

Gorki, Alexis Maximovitx Petxkov. (Maxim deitua). Errusiar idazlea (Nijni-Novgorod, 1868 - Mosku, 1936). Lanbide ugari izan ondoren, Nijni-Novgorod-eko legegizon baten laguntzaile izan zen. 1892an argitaratu zen haren lehen eleberria, Makar Tchoudra, arrakasta handia izan zuen elezahar erromantikoa. Bigarrenak ere, Tchelkach, (1895) oso harrera ona izan zuen. Ipuin errealistak idatzi zituen ondoren. Bere pentsakera filosofiko eta sozialista azaltzeko idatzi zituen ondorengo obrak: Foma Gordeiev (1899), Haien arteko hiru (1900-1901), Ama (1907, bere obrarik ezagunena eta iraultzaileena), Aitorpen bat (1908), Okurov hiritxoa (1909), Matvei Kojemakinen bizitza (1910). Antzerkigintzan ere arrakasta lortu zuen: Burgeskumeak (1902), Sakon ilunak (1902). 1905ean atxilotu zuten; kartzelan Etsaiak antzerkia idatzi zuen (1906), klase arteko borrokari buruzko lana. Zuen ospeari esker urtebete geroago askatu zuten eta atzerrira joan zen, eta Estatu Batuetan eta Italian izan zen. Caprin Haurtzaroa (1913) idatzi zuen, bere haurtzaroko gertaera gogorrak kontatzen dituen lana, eta haren ondoren Oroitzapenak (Tolstoi, Korolenko, Txejov, Andreiev-i buruzkoak). Burgesiaren gainbehera deskribatzen duten zenbait obra ere idatzi zituen, haien artean Vassa Jeleznova (1910). Iraultzaren ondoren Sobiet Batasunera itzuli zen, kulturaren babesle izan nahirik. Baina 1921ean Sobiet Batasuna utzi behar izan zuen eta Alemanian eta Italian (1928 arte) ibili zen. Autobiografia lanak idazten jarraitu zuen: Egunkariko oharrak (1924) eta Nire unibertsitateak (1925). 1929an itzuli zen Sobiet Batasunera, eta 1936ean hil zen. Gorki erromantiko errealista izan zen; bera da munduko literaturan eraginik izan zuen lehen idazle "sozial" errusiarra.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Eskale filosofoa

itzul.: Xabier Galarreta

Hiria, 2004

Samovar

itzul.: Ainhoa Aristondo

Aizkorri, 1997

Ama

itzul.: Jose Morales

Ibaizabal, 1995

Literatura Unibertsala 45

1912-05-27 / 1982-06-18

John Cheever

hil zen duela 36 urte

Cheever, John. Estatu Batuetako idazlea (Quincy, 1912 - New York, 1982). Kontakizun laburrak idatzi zituen batez ere: The Wapshot chronicle (Wapshoten kronika, 1956), Bullet park (1969), Falconer (1977), The Stories of John Cheever (John Cheever-en istorioak, 1978) eta Oh what a paradise it seems (Paradisua dirudi!, 1982). Estatu Batuetako goi mailako gizartearen aurreko ikuspegi satirikoa eskaintzen du Cheever-en obrak.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Igerilaria

itzul.: Jasone Larrinaga

armiarma.eus, 2012

1922-11-16 / 2010-06-18

Jose Saramago

hil zen duela 8 urte