|
Poeta New Yorken WALT WHITMANI ODA East River eta Bronxen zehar mutil gazteek gerriak agerian zituztela kantatzen zuten gurpilarekin, olioarekin, larruarekin eta mailuarekin. Laurogeita hamar mila meatzarik erauzten zuten zilarra harkaitzetatik eta haurrek eskailerak eta perspektibak marrazten zituzten. Baina ez zuen inor ere loak hartzen, ez zuen inork ere ibaia izan nahi, ez zituen inork ere hosto handiak maite, inork ere ez hondartzaren mihi urdina. East River eta Queensboroughen zehar mutil gazteak industriaren aurka borrokatzen ziren, eta juduek erdainkuntzaren arrosa saltzen zioten ibaiko faunoari, eta zeruak zubi eta teilatuetatik helarazten zituen haizeak bultzatutako bisonte saldoak. Baina inor ere ez zen gelditzen, inork ere ez zuen hodei izan nahi, inork ere ez zituen iratzeak bilatzen ezta danbolinaren gurpil horia ere. Ilargia irteten denean txirrikak zerua asaldatzeko biratuko dira; orratzezko muga batek zedarrituko du oroimena eta katabutek lanik egiten ez dutenak eramango dituzte. New York lohizkoa, New York burdin-harizko eta heriozkoa Zer aingeru daukazu masailan ezkutatua? Zer ahots perfektuk esango ditu gariaren egiak? Nork zure anemona zikinduen amets ikaragarria? Ez diot une bakar batez ere, Walt Withman agure eder, zure bizar zuri tximeletaz betea ikusteari utzi, eta zure panazko sorbalda ilargiak xahutua, eta zure izter Apolo birjinalarenak, eta zure ahots errauts-zutabe gisakoa; agure behelainoa bezain ederra, sexua orratz batek zeharkaturik lukeen txori batek bezala txilio egiten zenuena, satiroaren etsai, mahatsondoaren etsai, oihal zakarraren azpiko gorputzen maitalea. Une bakar batez ere ez, gizon-edertasun ikatzezko mendietan, iragarki eta burdinbideetan, ibai bat izan eta ibai batek bezala lo egitearekin amets egiten zenuena zure bularrean lehoinabar ezjakinaren min txiki bat ezarriko lukeen lagun harekin. Une bakar batez ere ez, odolezko Adan, ar, gizon bakar itsasoan, Walt Whitman agure eder, zabaltzetan zehar, tabernetan batuak, estoldetatik mulkotan irteten, chauffeurren zangoen artean dardar egiten edota asentsio-belarraren platafometan biratzen, marikek, Walt Withman, seinalatu egiten baitzaituzte. Hori ere bai! Baita ere! Eta zure bizar argitsu eta kastoaren gainean amiltzen dira. iparreko ilehoriak, hondarreko beltzak, oihu eta imintzioen jendetzak, katuak bezala eta sugeak bezala, marikak, Walt Withman, marikak malkoz uher, zartarako haragi, bota edo animalia-hezitzaileen horzkada. Hori ere bai! Baita ere! Eri tindatuek zure ametsaren bazterra seinalatzen dute adiskideak zure sagarra jaten duenean gasolina gustu arin batez eta eguzkiak zubien azpian jolasten diren mutikoen zilborretan zehar kantatzen duenean. Baina zuk ez zenituen begi atzamarkatuak bilatzen, ezta haurrak hondoratzen dituzteneko zingira oso iluna ere, ezta ttu izoztua ere, ezta ilargiak izuikararen bazterretatik zigortzen dituen bitartean marikek autoetan eta terrazetan eramaten dituzten bihurgune apo-sabel gisa zaurituak ere. Ibai baten gisakoa izango zen biluzia bilatzen zenuen zuk, gurpila algarekin batuko duen zezen eta amets, zeure hilzoriaren aita, zeure heriotzaren kamelia, eta zeure ekuatore ezkutuaren garretan intziri egingo lukeena. Bidezkoa baita gizonak ez bilatzea gozamena goiz hurbilaren odolezko basoan. Bizia saihestu ahal deneko hondartzak ditu zeruak eta badira egunsentian errepikatu behar ez diren gorputzak. Agonia, agonia, ametsa, hartzigarria eta ametsa. Hau da mundua, adiskide, agonia, agonia. Hilak hirietako erlojuen azpian usteltzen dira. Gerra negarrez iragaten da milioi bat arratoi grisekin, aberatsek hil-hurren txiki argituak ematen dizkiete beren maitaleei, eta bizitza ez da ez noblea, ez ona, ez sakratua. Badu gizonak, hala nahi badu, bere desioa koral-zainetatik edo urdin zerukara biluzitik bideratzerik. Bihar amodioak harkaitzak izango dira eta Denbora adarretatik zehar lo datorren brisa. Horregatik ez dut neure ahotsa altxatzen, Walt Whitman zaharra, bere burukoan neska izena idazten duen mutil koxkorraren aurka, ezta jantzitegiko ilunpean andregaiz janzten den mutil gaztearen aurka ere, ezta prostituzioaren ura nardaz edaten duten kasinoetako bakartien aurka ere, ezta gizona maite eta beren ezpainak isilean erretzen dituzten begirada berdeko gizonen aurka ere. Baina bai zuen aurka, hirietako marikok, haragi hantukoak eta pentsamendu satsukoak, Lohizko amak. Harpiak. Alaitasun-koroak banatzen dituen Maitasunaren ametsik gabeko etsaiak. Zuen aurka beti, mutikoei pozoi mingotsez heriotza zikineko tantak ematen dizkiezuenok. Zuen aurka beti, Iparrameriketako Faerieak, Habanako Pájaroak, Mexikoko Jotoak, Cádizko Sarasak, Sevillako Apioak, Madrilgo Cancoak, Alacanteko Florak, Portugalgo Adelaidak. Mundu osoko marikak, usoen hiltzaileak! Emakumearen esklabuak. Haien apaingeletako zakurremeak. Abanikozko sukarrez irekiak plazetan edota zikutazko paisaia agorretan enboskatuak. Ez bedi atsedenik! Heriotzak zuen begietatik jariatu eta loreak biltzen ditu lohiaren bazterrean. Ez bedi atsedenik! Erne!! Nahasiek, garbiek, klasikoek, seinalatuek, erregutzaileek itxi diezazkizuetela bakanaleko ateak. Eta zuk, Walt Whitman eder, egin ezazu lo Hudsonen ertzean bizarra polorantz eta eskuak irekita. Buztin bigun edo elur, zure mihia zeure gazela gorputzik gabeari beila egingo dioten burkideei deika ari da. Egin ezazu lo: ez da ezer geratzen. Horma-dantza batek astintzen ditu zelaiak eta Amerika makinatan eta negarretan itotzen da. Gaurik sakonenaren airerik indartsuenak lo egiten duzun arkutik loreak eta letrak ken ditzala nahi dut, eta mutil koxkor beltz batek iragar diezaiela urrearen zuriei galburuaren erresumaren etorrera. Poeta New Yorken
|
