Patagonia Express
Luis Sepulveda

euskaratzailea: Ima Garbizu
Txalaparta, 1998

 

1

 

      Inora gabeko bidaiarako txartela aitonaren oparia izan zen.

      Aitona. Izaki bakan eta izugarria. Txartela eman zidanean hamaika urte bete berriak nituela uste dut.

      Udako goiz batean Santiagotik genbiltzan. Hartuak nituen ordurako agureak ordainduriko sei gaseosa eta beste hainbeste izozki, erabat urtuak jada sabelean, eta banekien pixagalearen abisuaren zain zegoela. Baliteke nire giltzurrunez benetan arduratu izana honakoa kontsultatu zidanean:

      —Zer? Ez al duzu pixarik egin behar? Joder, ume. Edan duzun guztia edan ondoren...

      Nire erantzun ohizko eta ohiturazkoak dramatikoki baiezkoa eman behar zuen, hitzekin batera hankak gurutzatuz eta guzti. Orduan berak, ezpainetatik zintzilik eduki ohi zuen zigarrokina kenduz, hasperen egingo zuen doinurik didaktikoenaz hitz egin baino lehen:

      —Itxoin, ume. Itxoin eta eutsi eliza egokira iristen garen arte.

      Baina goiz hartan, apaizen baten purrustak jasan baino lehen, prakak bustitzeko erabakia hartua neukan. Izozki eta gaseosaz puztu eta ondoren elizatarietan pixa eginarazteko txantxa hura oinez hasi nintzen egunetik errepikatzen genuen eta agureak bere bihurrikerien kide egin ninduen, akrata jubilatuaren maltzurkerien konplize txiki.

      Zenbat elizataritan egin ote dut pixa. Zenbat apaiz, zenbat elizkumek iraindu ote nau.

      —Ume zikina! Etxean komunik ez, ala? —izan ohi zen botatzen zidaten suabeena.

      —Nire biloba iraintzen ausartzea ere, gizon askea izanda! Bizkarkoia! Ezereza! Gizarte kontzientziaren hiltzailea! —jaurtikitzen zien aitonak nik neure buruari hurrengo igandean ez Papaya, ez Bilz, ez Orange Crush —eskuzabaltasun handienaz erosten zizkidan freskagarriak— bat bera ere ez niola onartuko agintzen niola azken tanta bera ere husten nuen bitartean.

      Goiz hartan tinko jarri nintzaion agureari.

      —Bai. Eutsi ezinik nago, Tata. Baina komunera joan nahi dut.

      Agureak haginka egin zion zigarrokinaren kondarrari lurrera jaurtiki aurretik. Berehala «mekagonlaletxe» bat bota zuen ahopeka, pare bat urrats eman zuen baina berehala itzuli zen nire burua laztantzera.

      —Joan den igandekoagatik al da? —kontsultatu zuen poltsikotik beste zigarro bat ateratzen zuen bitartean.

      —Jakina, Tata. Apaiz hark hil egin nahi zintuen.

      —Sasikume horiek arriskutsuak dira-eta, ume. Baina, zer egingo zaio ba, naturak hala nahi badu, atze handiagoko adierazpideetara joko dugu.

      Aurreko igandean San Marcos eliza ehunurtekoaren atarian hustu nuen maskuria. Ez zen, artean, ohol zahar haiek pixatoki bilakatzen nituen lehenengo aldia, baina apaiza, antza, jakinaren gainean zegoen, pixaldiaren unerik hoberenean harrapatu baininduen, txorrua gelditzerik ez dagoenean, eta besotik ebatuz, gorputza aitonarengana biratzera behartu ninduen. Orduan, nire txilibitu txirriaria atzamar profetikoaz seinalatzen zuen bitartean, apaizak orro egin zuen:

      —Ezagun du biloba duzula! Arrazaren txikitasuna baitauka ageri!

      Hura igandea. Pixerreka elizako eskaileretan amaitu nuen, izututa, aitona alkandoraren maluikak gora bildu eta apaizari muturrekotarako erronka luzatuz ikustean, zorionez, ordea, elizmutil eta koruko elizkumeek eragotzi zuten, apaizak sotana jasoz erantzun baitzion erronkari. Hura igandea.

      Taberna bateko pixatoki errespetagarrian barrenak arindu ostean, agureak goizari amaiera emateko erarik hoberena Asturiaseko etxera joatea zela erabaki zuen; igandeetan, lur maiteko fabe eta erbestaldi errepublikarreko cabrales gaztaz bereziki apaintzen baitziren. Niretzat, cabrales gazta ore higuingarri eta kirasduna zen, aitona-amonenera beti «Zer? Hil al da kabroia?» galdera bera aurretik botata hurbiltzen ziren txapeldun agure horiek ez beste inork jaten ez zuena.

      Arrozesnea ohore guztiaz jaten nuela, agureak «atze handiagoko adierazpideak» harekin zer esan nahi izan ote zuen pentsatu nuen, eta ziurrenik dardarak hartuko ninduen hitz haietan asmo eskatologikoak igarri nituenean, baina nire beldurrak desagertu egin ziren beste mahaikide batzuekin CNTren bandera gorri-beltzaz apainduriko areto handian sartzen ikusi nuenean. Areto hartatik irteten ziren amonak arratsaldeetan irakurri ohi zizkidan Julio Verne, Emilio Salgari, Stevenson, Fenimore Cooperren liburuak.

      Formatu txikiko liburu batekin ateratzen ikusi nuen. Aldamenera deitu zidan eta entzuten nion bitartean, liburuaren azala irakurri nuen: Así se templó el acero. Nicolai Ostrowisky.

      —Beno ba, ume. Liburu hau zuk zeuk irakurri behar duzu, baina eman aurretik bi promesa egin behar dizkidazu.

      —Nahi duzuna, Tata.

      —Liburu hau bidaia luze baterako gonbidapena da. Zin egidazu egingo duzula.

      —Bai, hitz ematen dizut. Baina, nora joango naiz, Tata?

      —Ziurrenik inora ere ez, baina zin degizut merezi duela.

      —Eta bigarrena?

      —Egunen batean Martosera joango zarela.

      —Martos? Non dago Martos?

      —Hemen —esan zuen bularra esku batez jotzearekin batera.

 

Patagonia Express
Luis Sepulveda

euskaratzailea: Ima Garbizu
Txalaparta, 1998