Burdin-sarearen beste aldean errealitatea dago,

burdin-sarearen alde honetan ere badago

errealitatea; irreala den bakarra,

burdin-sarea; askatasuna erreala bada ere, ez da jakiten

oso ongi

bizien munduari dagokion,

hildakoen munduari, faltasien edo lorik gabeko gauen

munduari, zapalkuntzaren ala ekoizpenaren munduari dagokion.

Ametsak amets dira; oroitzapenak, gorputz

hura, ardo-baso hori, maitasuna eta

maitasun-ahuleziak, jakina,

errealitatearen zati ere badira; tiro bat

gauean, anaia-arreba hauen kopetan, seme-alaba

hauenean, torturatuen

min-oihu irreal horiek

edozein polizia-etxeko

angelus amaigabe eta siniestroan,

gure oroimenaren zati ere badira, orainaldian ez izanik ere,

errealitatea ere badira. Itxaurazko errealitate bakarra

zerua laukitan urratzen duen barroteena,

lapur ala burkide preso baten kantu galdua,

ahots fusilatua, Patagonian zeharkako hegaldi luzearen

hirugarren egunean berpiztua,

zeren eta

sarraskiak, erredentzioak, errealitateari dagozkio,

itxaropena, udako inozentziatiko eta bolboratik

berreskuratua: errealitate dira,

kuraia eta beldurraren eriondoko garaia bezala,

arriskuaren ondoren

kostata itzultzen den aire hori,

heriotzarantz ala garaipenerantz martxan doan herri baten patua bezala,

oztopatzen den herria, bere burua defenditzen eta

berea dena, bere errealitatea, berreskuratzen ikasten duen

herria.

Batzuetan gezurra dirudien arren, gezur bakarra

traizioa ere ez da,

errealitateari ez dagokion burdin-sare bat baizik.

 

Villa Devoto-ko espetxean, 1973ko apirilean