LEONORA CARRINGTON

 

 

 

Bere marrazkietan tintak espazio guti
okupatzen zuen, gainerako lekua enigmarena zen.
Elkar ezagutu genuenez geroztik paseatu egiten ginen
arratsaldeetan, ziudadean galdurik.

— Gu, zuhaitzak biluzten dituzten hegaztiak gara
—esan zidan behin batean—.
Hau egia da, ez da metafora bat.

 

 

 

DEBUTANTEA

 

      Debutantea nintzenean sarritan joaten nintzen Jardin zoologikora. Horren sarri joaten nintzen ezen animaliak ere hobe ezagutzen bainituen ene adineko neskatoak baino. Izan ere, mundutik ihes egiteagatik egoten nintzen egunero Zoologikoan. Hobekien ezagutu izan dudan animalia hiena gazte bat zen. Berak ere ezagutzen ninduen; guziz argia zen; nik frantsesera irakatsi nion eta, ordainez, berak bere mintzaira irakatsi zidan. Horrela ordu atsegin asko pasatu genuen.

      Maiatzaren aurreneko egunean, gure amak dantzaldi bat antolatu zuen ene ohorez; sofritzen iragan nituen gau osoak: higuina izan diet beti dantzaldiei, batez ere enetzat zelebraturikoei.

      1934 urteko maiatzaren leheneko goizean, arras goiz bisitatu nuen hiena hura. Hau nazka —esan nion—, gaur arratsean ene dantzaldira joan behar dut».

      — Zurea bai suertea —esan zuen berak—, ni gustora joango nintzateke. Ez dakit dantzan, baina solasa eman nezake.

      — Hanitz gauza egonen da jateko —esan zuen—, etxera janari bete kamioiak datozela ikusi dut.

      — Eta kexatu egiten zara! —erantzun zion hienak gaitzetsiaz—. Ni, egunean behin baino ez dudala jaten, eta zaborreria besterik ez!

      Orduan, ideia ausart bat heldu zitzaidan, eta ia barre egin nuen.

      — Ene ordez joan zintezke zu.

      — Ez dugu elkarren antz handirik, bestela gustora joango nintzateke —esan zuen hienak apur bat triste.

      — Aizu —esan nuen—, gaueko ilunbetan ez da hain ondo ikusten; maskaraturik joaten bazara, eta jende artean, inor ere ez da ohartuko. Gainera, altura berdintsukoak gara guti gora behera. Zeu zara ene lagun bakarra, joan zaitez zu mesedez.

      Bera pentsatzen jarri zen, nik banekien onartzeko gogoa zuela. “Konforme” esan zuen bat-batean.

      Oso goiz zen, eta ez zegoen goardiarik asko. Arin ireki nuen kaiola eta berehala irten ginen kalera. Taxi bat hartu genuen, eta gure etxean oraindik lo zeuden guziak. Ene gelan, arratsean eraman behar nuen soinekoa atera nuen. Luze samarra zen eta hienari zaila egiten zitzaion ene oinetako takoidunekin ibiltzea. Guante batzuk aurkitu nituen bere eskuak disimulatzeko, iletsuegiak baitziren ene eskuen aldean. Eguzkia ene gelara sartu zenean, buelta batzuk eman zituen bertan ahalbait artez ibiltzen entseiatuz. Gure zereginotan ari ginelarik, ama agertu zen, egunona ematera, hiena ohe azpian ezkutatu baino ia lehenago zabaldu zuen atea. “Zure gelan ez dago usain onik —esan zuen gure amak leihoa irekiaz— arratsa orduko bainu usaintsu bat hartuko duzu ene gatz berriekin”. “Ondo”, esan nuen nik. Ez zen luzaroan geratu ene logelan, uste dut hats hura gogorregia zela beretzat.

      “Ez zaitez berandu etorri gosaltzera”, esan zuen amak ene gelatik irten zenean.

      Zailena aurpegirako maskara bat aurkitzea zen. Ordurik ordu jardun ginen bilatzen; ene ideiak ez zitzaizkion laket, ezetz esaten zuen. Finean, hau esan zidan: “Uste dut soluzioa aurkitu dudala. Neskamerik baduzu?”

      — Bai —esan nuen, harriturik.

      — Bon, ondo. Zuk dei egiozu, eta sartzen denean erasoko dut eta kendu egingo diot aurpegia; gaur arratsean, ene aurpegia eraman beharrean, berea eramango dut.

      — Hori ez da gauza praktikoa —esan nuen—; aurpegirik gabe, hil egingo litzateke agian; bateren batek bere gorpua aurkituko du eta kartzelara sartuko gaituzte.

      — Hura jateko beste badut nik gosea —erantzun zuen hienak.

      — Eta hezurrak?

      — Hezurrak ere jango ditut —esan zuen berak—. Orduan, konforme?

      — Baina baldintza batekin, aurpegia kendu orduko hil behar duzu; min handia egingo diozu bestela.

      — Bon, berdin zait.

      Urduri samar nengoen Mariari deitu nionean, neskameari. Nik ez nuke halakorik egundo egingo, dantzaldiei horrenbesteko higuina ez banie. Maria sartu zenean hormarantza jiratu nintzen, hura ez bainuen ikusi nahi. Egia esan, guti iraun zuen. Oihu labur bat eta kito. Hienak jaten zuen artean, nik leihotik so egiten nuen.

      Minutu batzuk geroago, berak esan zuen: «Ez dut goserik gehiago; hor daude oraindik oin biak, baina boltsatxo bat baldin baduzu, gero jango ditut».

      — Armairuan aurkituko duzu lili horiz bordaturiko boltsa bat. Barruan dauden paineluak atera eta har ezazu.

      Horixe egin zuen. Eta gero esan zuen: «Orain jira zaitez eta hegira zer polit nagoen!» Ispiluaren aurrean, hienak miretsi egiten zuen beregan Mariaren aurpegia. Arreta handiz jana zuen aurpegia, hegiz hegi, justuan behar zuena utziaz. “Bai, lan egokia egin duzu”, esan nuen. Arrats aldera, hiena guziz jantzirik zegoela, esan zidan: “Guziz sasoian senditzen naiz. Zihur nago gaur gauean arrakasta izango dudala”.

      Behealdeko musika luzaroan entzun ondoren, zera esan nion: “Zoaz orain, eta oroit ezazu ez duzula amaren alboan jarri behar: igarri egingo luke zu ez naizela ni. Besteak ez ditut ezagutzen. Suertea”. Joaterakoan, musu bat eman nion, baina usain erabat txarra zerion. Abaildurik zegoen gaua. Egunean zehar izandako emozioek nekaturik, liburu bat hartu eta leiho irekiaren hurrean lotu nintzen egonera. Jonathan Swiften Gulliver's Travels liburua irakurtzen geratu nintzela oroitzen dut. Handik ordubetera edo, zoritxarrezko lehen zeinua agertu zen. Leihotik saguzar bat sartu zen xilioka. Ni saguzarrek izutu egiten naute. Besaulki baten ostean ezkutatu nintzen, haginak kraskan. Belaunikatu nintzenerako, hegalen zafladak ate aldetik heltzen ziren orroa handiek ito zituzten. Gure ama sartu zen, amorruz zurbil.

      — Mahaian eseritzearekin batera —esan zuen— zure ordez zegoen gauza horrek, zutiturik, esan du: “Usain txar samarra darit, ez? Bon, nik ez ditut pastelak eta holakoak jaten”. Eta, ondoren, bere aurpegia kendu eta jan egin du. Izugarrizko jauzi bat eman eta leihotik desagertu da.