MENDA HOSTOTXOA
Gata Cattana

euskaratzailea: Eider Beobide Urkizar
armiarma.eus, 2022

 

Gu* beti izan gara

sekula izango ez garena.

 

Kopa hustu dugu

eta hondakinak oka egin,

kaskartasuna ikusi dugu

hegemoniaz janzten,

begiratu dugu

begi harroz,

handinahikoz,

eta barkatu diegu,

eta hori ez digute sekula barkatuko.

 

Menda hostotxoa, menda hostotxoa,

ezjakintasunean gabiltza kulunka,

jakintzan sinetsi genuen

status quoaren kaltetan,

hautatu genuen epopeia Akilesek bezala,

hautatu genuen sagarra,

eta hori ez digute sekula barkatuko.

 

Gu izan gara

historiaurreko ohituren zaleak,

sutondoan irakurri zaleak,

errebala eta abangoardia,

testu sakratuak eta arrakalak,

nazkatzeraino jakintsuak,

sasijakintsuak, gogaikarriak

hezurretaraino.

 

Asko izan dugu putatik

eta ezer gutxi mojatik,

gizatiarregiak jainkotzeko,

ideia handiegiak hain haragi gutxirako,

izan gara hain hegokoak

buelta eman baikenion,

izan gara hain ezezagunak

guk geuk ere

apenas baikenekien.

Eta badaezpada errebolberra.

 

«Garrantzitsuena ez da oso azkarra izatea

pertsona ona izatea baizik»,

esan ohi zuen amak eta gero zuk esango zenuen

inoiz baino gezurtiago.

 

Gu agian ez ginen hain azkarrak

ez eta are gutxiago ere pertsona onak.

Gu ez ginen pertsonak,

eta hori ez digute sekula barkatuko.

Gu ginen martxoko idusak,

konspirazioa, disidentzia,

disidentzia beti,

edozein dela egilea

edo inperioa.

gu jomuga perfektua gara,

herri xumeak gurutziltzatuak eskatzen zituen

eta gu prest ginen emateko

beso zabalik,

baten batek profanatu behar zuen zikinkeria hori guztia.

 

Ez ziren garai onak

inorentzat ere ez,

baina guretzat hiltzearen antzekoa izan zen,

orpoan gezia bezala,

mende berriaren hasiera

eta Pangeara itzulera.

 

Gizakiak birkokatzen ari ziren

eta dolarren atzetik zihoazen korrika, izututa.

Enpresariek lan erreformak bultzatzen zituzten

eta gobernuek esklabutza legeztatzen.

 

Eta, horren guztiaren erdi-erdian,

bazoazela diostazu,

eta bazoaz,

eta utzi nauzu hemen planoak amaitu gabe,

filosofoen apunteekin

zuk gustuko dituzun gauza horiek dizkiotenak.

Eta hitza ahoan utzita.

Eta hori da gutxienekoa.

 

Gainerakoa da nik bakarrik eraman beharra

duda guzti horiek

existentzialak, tripipoetikoak, xelebreak,

eta zu entzutea ni gezurtatzen eta aholkatzen

edonora noala,

off ahots baten antzera,

mamu baten antzera.

 

Bi ero beti dira eromen gutxiago

ero bakarra baino,

bi ero zerbait arruntagoa da,

baina, ero bakarra kopa husten

eta hondakinak oka egiten,

ahotsak entzuten

eta zeruari erreguka,

Deleuze irakurtzen

zuk azaldu gabe

eta zu ahotan erabiliz hor zehar

agerpen baten antzera?

Hori inola ere ez.

Hori ez dizut sekula barkatuko.

 

* Jatorrizkoan testu osoan zehar nosotras erabiltzen da, euskaraz, ordea, itzultzaileak erabaki du hobe dela gu soilik erabiltzea poema gehiegi ez kargatzeko.

 

 

Hojita de menta

Nosotras siempre hemos sido / lo que nunca seremos. // Hemos vaciado la copa / y esputado los restos, / hemos visto a la mediocridad / vestirse de hegemonía, / hemos mirado / con los ojos soberbios, / perdonavidas, / y les hemos perdonado, / y es algo que jamás nos perdonarán. // Hojita de menta, hojita de menta, / nos columpiamos en la ignorancia, / creímos en el conocimiento / en perjuicio del status quo, / elegimos la epopeya como Aquiles, / elegimos la manzana, / y eso es algo que jamás nos perdonarán. // Nosotras fuimos / de costumbres prehistóricas, / de leer junto al fuego, / el arrabal y la vanguardia, / los textos sagrados y las fisuras, / eruditas hasta la arcada, / sabiondas, repelentes / hasta la médula. // Fuimos un mucho de puta / y un poco de monja, / demasiado humanas para endiosarnos, / demasiada idea para tan poca carne, / fuimos tan del sur / que le dimos la vuelta, / fuimos tan incógnitas / que ni nosotras mismas / sabíamos muy bien. / Y por si acaso el revólver. // «Lo importante no es ser muy listo / sino ser buena persona», / decía mi madre y después dirías tú / más mentirosa que nunca. // Nosotras quizá no éramos tan listas / pero ni mucho menos buenas personas. / Nosotras no éramos personas, / y eso es algo que jamás nos perdonarán. / Nosotras éramos los idus de marzo, / la conjura, la disidencia, / la disidencia siempre, / fuera cual fuera el autor / o el imperio. / nosotras éramos un blanco perfecto, / la plebe enardecida pedía crucificados / y ahí nosotras veníamos a dárselos / con los brazos abiertos, / alguien tenía que profanar toda esa mierda. // No eran tiempos fáciles / para nadie, / para nosotras fue como matarnos, / como la flecha en el talón, / el comienzo del nuevo siglo / y la vuelta a la Pangea. // Los humanos se reubicaban / y corrían a por los dólares, despavoridos. / Los empresarios promovían reformas laborales / y los gobiernos legalizaban la esclavitud. // Y, en medio de todo esto, / me dices que te vas, / y te vas, / y me dejas aquí con los planos sin acabar, / con los apuntes de filósofos / que dicen cosas de esas que te gustan. / Y la palabra en la boca. / Eso es lo de menos. // Lo demás es cargar yo sola / con todas esas dudas / existenciales, tripipoéticas, estrafalarias, / y escucharte contradecirme y aconsejarme / por donde quiera que vaya, / como una voz en off, / como un fantasma. // Dos locas siempre son menos locura / que una sola loca, / dos locas es algo más normal, / pero, ¿una loca sola vaciando la copa / y esputando los restos, / escuchando voces / y clamando al cielo, / leyendo a Deleuze / sin que tú me lo expliques / y mentándote por ahí / como una aparición? / Eso sí que no. / Eso es algo que jamás te perdonaré.

 

MENDA HOSTOTXOA
Gata Cattana

euskaratzailea: Eider Beobide Urkizar
armiarma.eus, 2022