1883-07-03 / 1924-06-03
Franz Kafka
Kafka, Franz. Alemanieraz idatzi zuen txekiar idazlea (Praga, 1883 - Praga, 1924). Aita judu merkataria zuen, eta oso harreman berezia izan zuen harekin: Brief an den Vater (1919, Aitari gutuna) izeneko liburua da harreman horien azalpenik larriena. Oreka sentimentalaren bila ibili zen beti eta maitale bat baino gehiago izan zuen: Felice Bauer, Milena Jesenska (1920-1922, Briefe an Milena, Milenari gutunak), eta Dora Dyamant, baina ez zuen sekula oreka hori iritsi. Zuzenbide ikasketak egiten hasi zen, gogoz kontra, eta 1906an bukatu zituen. Ondoren aseguru etxe batean lan egin zuen, enplegatu gisa. Tuberkulosiak jota, bolada luzeak pasa zituen sendatzeko asmoz Riva del Gardan 1910ean, Meranon 1920an, eta, azkenean, Kirling-go erietxean, Vienatik hurbil. Han hil zen. n Idazlanak. 1913an argitaratu zuen Betrachtung (Gogoeta). 1916an Die Verwandlung (Itxura-aldaketa, Xabier Kintanak euskaratua) argitaratu zuen, Kafkaren kontakizunik ezagunena. 1910-1920. urte bitartean idatzi zituen bere lanik garrantzitsuenak, baina argitaratu gabe utzi zituen, eta ez argitaratzeko agindua emana utzi zuen testamentuan. Max Brod haren adiskideak, ordea, ez zion kasurik egin eta argitara eman zituen. Ipuin andana bat dago horien artean; lehenengo: Das Urteil (1916, Kondena), In der Strafkolonie (1919, Espetxe kolonian), Der Landartz (1919, Herriko medikua), Beim Bau der chinesischen Mauer (1918, Txinako harresia); eta hurrengo, hiru eleberri bukatugabeak: Amerika (1927); Der Prozess (1924, Auzia); Das Schloss (1926, Gaztelua). Kafkaren lanetako gai nagusiak errua eta kondena dira. Pertsonaiak (sarri askotan Kafka bera: K.) errudunak izaten dira, ageriko arrazoirik gabe. Indar ilun garaiezin batzuek epaitzen dituzte, eta bizitza dohatsu librea kentzen diete. Bizitza hori munduaren beste dimentsio batean, beste errealitate batean kokatzen ote den irudipena izaten dute. Kafkaren lana gaur egungo giza existentziaren azalpen poetiko nagusitzat jotzen da.
Bizian argitaratuak
itzul.: Naroa Zubillaga
Alberdania-Elkar, 2007
Literatura Unibertsala 134
Legearen aurrean
itzul.: Xabier Kintana
Ipuin gogoangarriak, 1997
Erein
Prozesua
itzul.: Anton Garikano
Elkar, 1993
Eleberria 138
Txistu y Tamboliń, 1985
KRITIKAK
Metamorfosia – Alex Gurrutxaga, Berria (2016-05-29)
Bizian argitaratuak – Javier Rojo, El Correo (2008-04-12)
Bizian argitaratuak – Bixente Serrano Izko, Berria (2008-01-08)
Bizian argitaratuak – Karlos Del Olmo, Eizie.org (2008-01-08)
Bizian argitaratuak – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2008-01-04)
Bizian argitaratuak – Bixente Serrano Izko, Berria (2007-12-16)
Ipuinak – Javier Rojo, El Correo (1996-04-25)
Prozesua – Juan Luis Zabala, Euskaldunon Egunkaria (1994-06-05)
Martxoak 20: Marlen Haushofer Horma Orion
Martxoak 20: Paul Auster Bidaiak scriptoriumean zehar Elgoibarren
Martxoak 22: Anne Hebert eta Giorgos Seferis Munduko Poesia Kaierak
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo
Emakume izoztua
Annie Ernaux
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez
Sonka
Ignacy Karpowicz
itzul.: Amaia Apalauza / Sonia Kolaczek
Irati Majuelo
Frankenstein
Mary Shelley
itzul.: I?igo Errasti
Aritz Galarraga
2024 Martxoa
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)