1871-07-10 / 1922-11-18
Marcel Proust
Proust, Marcel. Frantses idazlea (Anteuil, 1871 - Paris, 1922). Zuzenbide eta Literatura ikasketak egin zituen Parisen. Ondoren, gizarte bizitzari emana bizi izan zen, aristokrazia giroan. 1896an, kontakizun liburu bat argitaratu zuen Les plaisirs et les jours (Plazerrak eta egunak). Baina, 1906. urtea arte ez zen hasi idazle gisa sona eta ospea ekarri zion eleberri saila idazten. Horretarako, aurreko gizarte bizitzari uko egin eta Parisko aldirietan zuen etxera bildu zen. Eleberri sailaren izena, À la recherche du temps perdu (Denbora galduaren bila) zen, eta lehen liburukiarena, berriz, Du côté de chez Swann (1913, Swann-i dagokionez). Hasieran harrera hotza izan bazuen ere, pixkanaka oniritzia jasotzen hasi zen eta horrek bideratu zuen sailaren bigarren alearen argitaratzea: À l'ombre des jeunes filles en fleur (1919, Loretan diren neskatxen gerizpean). Proust bera bizi zela, beste bi eleberri argitaratu ziren: Le côté de Guermantes (1920-1921, Guermantes-i doakiona), eta Sodome et Gomorrhe (1921-1922); Denbora galduaren bila osatzen duten gainerako hiru eleberriak Proust hil ondoren argitaratu ziren: La prisonnière (1923), La fugitive (1925) eta Le temps retrouvé (1927, Denbora aurkitua). n Konplexutasun handiko eleberri saila da Denbora galduaren bila, baina eragin handia izan du geroko literaturan. Obra osoaren egitura batasunaren gakoa kontalariaren ikuspuntuan dago; kontalari hori Proust beraren alter ego-a litzateke, oroimenaren bidez, haren bizitza kontatzen duena. Bertan, ageri dira haurtzaroko alaitasunak eta geroko gizarte bizitzarekiko urruntzea, sarri, bere garaiko gizartearekiko kritika gogorra bihurtzen dena. Maitasuna eta sexua dira gai nagusi Prousten lanetan, eta eszeptizismz begiratzen ditu. Azkeneko liburukian dago, ordea, sail osoa laburbiltzen duen tesia; alegia, norberaren iragana berreskuratzea dagoela, eta miseriaz haruntzago joaterik dagoela, literatura sorkuntzaren bidez; izan ere, hartara, izan zena kontatzeaz gainera, bai baitago izan zitekeena ere, era alegoriko batez, berriz eraikitzerik.
Aro berredirena
itzul.: Jean-Baptiste Orpustan
ZTK, 2018
Iheslea
itzul.: Jean-Baptiste Orpustan
ZTK, 2015
Guermantes-ko aldea
itzul.: Jean Baptiste Orpustan
ZTK, 2013
Zuanen etxe aldean
itzul.: Jean Baptiste Orpustan
ZTK, 2013
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
itzul.: Joxe Austin Arrieta
Alberdania-Elkar, 2010
Literatura Unibertsala
Combray
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
KRITIKAK
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Joxemari Iturralde, 111 aldizkaria (2017-10-20)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Juan Ramon Makuso, El Diario Vasco (2011-08-05)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Beņat Sarasola, Berria (2011-01-30)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Karlos del Olmo, eizie.org (2011-01-26)
Apirilak 23: Ahmadou Kourouma Independentzien eguzkiak Donostian
Apirilak 24: Annie Ernaux Emakume bat Orion
Apirilak 25: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Gasteizen
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
itzul.: Amaia Apalauza
Bestiak Liburutegia
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
itzul.: Jonathan Lavilla / Javier Agirre
Aritz Galarraga
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Jon Jimenez
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)