euskarari ekarriak

1.581 idazle / 4.039 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1770-03-20 / 1843-06-07

Friedrich Hölderlin


Hölderlin, Friedrich. Alemaniar olerkaria (Lauffen, Wurtenberg, 1770 - Tübingen, 1843). Aita hil zitzaion oso gazte zela. Laster bereizi zuten amarengandik eta teologia ikasketak egitera eraman zuten Tübingen-go apaizgaitegi protestantera; han Schelling eta Hegel ikaskideekin harremanetan jarri zen. 1793an ministro protestante izateko ikasketak egin zituen, gerora lanbide horretan sekula ihardun ez bazuen ere. Frantziako Iraultzaren askatasun ideiak kantatu zituen lehen poemetan (1789-1794), eta Grezia klasikoarekiko mirespena agertu zuen. Fichte-ren ikasle eta Schiller-en adiskidea izan zen Jena-n, eta Weimar-en Goethe eta Herder ezagutu zituen (1794-1795). Frankfurt-en Gontard bankariaren seme-alaben irakasle gisa lan egin zuen (1795-1798). Haren emazte Suzette-z maitemindu zen, eta hura izango da Diotima izenaren pean Hölderlin-en obran agertzen den greziar emakume ideala. Harremanak moztera behartu zituzten (1799), eta Suitzan (1801) eta Frantzian (1802) bizi izan zen zenbait familia ahaldunen etxeetan irakasle. Urte hartan bertan, Alemaniara bidean zihoala, Diotima hil zela jakin zuen. 1804an lagun bati esker eskuraturiko liburuzain ihardun zuen, baina eskizofreniaren lehen zantzuek jota zuten orduko. Tübingen-go eroetxean egonaldi bat egin ondoren, 1807tik hil artean -37 urtez- zurgin baten etxean, Neckar ibaiaren ertzean, dorre batean bere burua itxirik bizi izan zen, Scardanelli goitizenez izenpeturiko olerki bitxiak idazten zituela. n Hölderlin-en obran poesia lana da ezagunena. Frantziako Iraultzak eragindako ereserkien ondoren -Hymne an die Menschheit (1791, Gizadari ereserkia), Hymne an die Liebe (Amodioari ereserkia)-, Grezia klasikoa eta hango mitologia orainaldiko egoeretan eta esperientzietan itsasten ditu, neurri klasikoetara hurbiltzen diren olerkietan: Natur und Kunst oder Saturn und Jupiter (Natura eta artea edo Saturno eta Jupiter), Ganymed (Ganimedes), An die Parzen (Parkei), Hyperions Schicksalslied (Hyperion-en patuari kanta), Der Archipelagus, (1800, Uhartedia). Beste zenbait poematan, hala nola Brot und Wein (Ogi eta ardoa), bere sorterriari kantatzen dio. Poesiaz gainera, Hölderlin-ek Hyperion oder der Eremit in Griechenland (1797-1799, Hyperion edo Greziako eremutarra) gutunez egindako eleberria eta Der Tod des Empedokles (Enpedokleren heriotza) tragedia bukatu gabe utzi zituen.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Olerki guztiak

itzul.: Luis Arostegi

Karmel, 2012

(Bi zati)

itzul.: Luigi Anselmi

Bertzerenak, 2006

Pamiela

Mundu honetako plazerrak

itzul.: Luigi Anselmi

Bertzerenak, 2006

Pamiela

Hyperion

itzul.: Eduardo Gil Bera

Erein, 2001

Poemak

itzul.: Eduardo Gil Bera

Erein, 2001

Heildelberg

itzul.: Lur erredakzioa

Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999

Zoriko Eresia

itzul.: Federiko Krutwig

Gernika-16, 1951

KRITIKAK

Olerki guztiak – Igor Estankona, Argia (2013-06-16)

Poemak – Javier Rojo, El Correo (2001-05-30)

Poemak – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2001-05-19)

Hitzorduak

Azken kritikak

Idazketa labana bat da
Annie Ernaux

itzul.: Leire Lakasta
Nagore Fernandez

Hamlet
William Shakespeare

itzul.: Juan Garzia Garmendia
Aritz Galarraga

Feminismo zuriaren aurka
Rafia Zakaria

itzul.: Amaia Apalauza
Jon Martin-Etxebeste

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

itzul.: Fernando Rey
Amaia Alvarez Uria

Neska baten memoria
Annie Ernaux

itzul.: Aiora Jaka
Asier Urkiza

Rameauren iloba
Denis Diderot

itzul.: Joxan Elosegi
Aritz Galarraga

Neska baten memoria
Annie Ernaux

itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres

Rifqa
Mohammed el-Kurd

itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith

itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez

Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia

itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez

Azken sarrerak

2024 Abendua

MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)

Jacques Prevert
Poesia kaiera

Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera

2024 Azaroa

Leonardo Sciascia
Narratiba

Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak

Santu gutxi letren sarean

2024 Urria

Fatou Ndiaye Sow
Lau poema

Elizabeth Bishop
Hamabi poema

Lupe Gomez
Poemak

2024 Iraila

Josef Skvorecky
Lau ipuin

Hainbat poeta
Libanoko ahotsak

Hrant Alexanyan
Sei poema

Aurora Bertrana
Papeete modernoa

2024 Abuztua

Baldwin eta Conrad
Idazlanak

Joan Salvat-Papasseit
Poemak

2024 Uztaila

Katherine Mansfield
Hamalau poema

Frank O'Hara
4 poema

Ernest Hemingway
Poemak

Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu

2024 Ekaina

Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema

Sergei Jesenin
Poemak

Alice Munro
Asunak

Kafka hil zen duela 100 urte

2024 Maiatza

Ama Ata Aidoo
Bi ahizpa

Silvia Federici etxean da

Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak

Paul Auster
Zortzi poema

2024 Martxoa

Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari

Giorgos Seferis
Poesia kaiera

Anne Hebert
Poesia antologia

Vitale eta Anzaldua
Bi poema

[Sarrera guztiak ikusi]