1466-10-28 / 1536-07-12
Erasmo Rotterdamgoa
Erasmo, Rotterdamgoa. (Lat. Deisiderius Erasmus). Holandar humanista (Rotterdam, 1466 - Basilea, 1536). Ezkontzaz kanpoko semea zen. Steyneko agustindarren komentuan sartu zen, eta bertan egin zituen botoak (Julio II.a Aita Santuak botoetatik libratu zuen ondoren), eta apaiz egin zen. Parisko Montaigu ikastetxean segitu zituen ikasketak. 1498-1500 bitartean Oxfordeko Unibertsitatean izan zen. John Coletekin teologia ikasi zuen, eta Thomas Moreren adiskide egin zen. 1503. urtean plazaratu zuen lehen teologia lana: Enchiridiion militis christiani (Gudari kristauaren gidaliburua) eta 1508an Adagia, autore klasikoen hiru milatik gora esaera dakarren bilduma aurkeztu zuen Parisen. Italian egon zen bitartean Aldo Manuziorekin grekera ikasketak sakondu zituen, eta ondoren Cambridgen egon zen irakasle. 1509an Ingalaterara jo zuen berriro eta Encomium Moriae (Eromenaren goraipamena) Thomas Moreri opariz eskaini zion liburu ospetsua idatzi zuen. Formalismoa eta superstiziozko sineskeriak salatu zituen obra honetan. Herri Behereetan, Institutio principis christiani (Printze kristauaren heziketa) obra idatzi zuen ikasle zuen Karlos V.arentzat, eta Novum Testamentum, Itun Berriaren grekerazko itzulpena argitaratu zuen. 1521ean Basileara joan zen bizitzera, eta katolikoen eta protestanteen arteko iskanbilak bizi-bizian zeudela, Diatriba de Libero arbitrio (Aukeramen askeari buruz, 1524) saiakera, predestinazioaren kontrako jarrera azaltzen zuena (gerora, Luterok De servo arbitrio liburuaz erantzun zion), eta De sarcienda Ecclesiae concordia liburua idatzi zituen. n Bere garaiko gizon gorenekin harremanak izan zituen. Gogorkeria ororen aurkako, eta neurriaren eta orekaren aldeko izan zen beti. Eliza katolikoarekiko loturak inoiz hautsi ez zituen arren, Erasmo erreforma protestantearen bultzatzailetzat hartu izan da. Bere idazki batzuetan (Colloquia familiaria, 1518) garai hartako apaizen ohiturak eta eginak biziki kondenatu zituen, baina Luteroren aurka agertu zen bere De libero arbitrio liburuan. Antzinako klasikoen eta ebanjelioaren arteko sintesia egiten saiatu zen pentsalaria izan zen.
KRITIKAK
Eromenaren laudorioa – Aritz Galarraga, Berria (2025-06-08)
Uztailak 15: Juliana Leveille-Trudel Nirliit Lekeition
Uztailak 20: Mohammed El Kurd idazlearen poemak Palestinaren aldeko errezitalean Azpeitian
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Paziente isila
Alex Michaelides
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria