1854-10-16 / 1900-11-30
Oscar Wilde
Wilde, Oscar. Poeta eta dramagilea, irlandarra jatorriz (Dublin, 1854 - Paris, 1900). Familia aberatsekoa zen; ikasketak Oxforden amaitu zituen, eta laster, edertasun, dotorezia eta arte hutsaz egiten zuen defentsagatik, Ingalaterrako idazle ospetsuena bihurtu zen. Aurrena Poemak argitaratu zuen (1881), ipuinak (The Happy Price and Other Tales; 1888, Printze alaia eta beste ipuin batzuk), kontakizunak (1891, Lord Arthur Saviles's Crime), saiakerak (Intentions) eta eleberri bakar bat, The Picture of Dorian Gray (1891, Dorian Grayren erretratua), gordina zela eta, eskandalu handia sortu zuena. Nolanahi ere, ez zuen galdu Londresko goi mailako jendearen artean zuen izena, eta hurrengo urteetan, ingeles komedia zaharkitua erabat berritu zuten hiru obra kaleratu zituen, umore eta ironia handikoak: Lady Windermere's Fan (1892, Lady Windermereren abanikoa), A Woman of No Importance (1893, Garrantzirik gabeko emakumea), eta ezagunena, The Importance of Being Earnest (1895, Serio izatearen garrantzia), ingeles aristokraziaren agerpen gupidagabea. Urte haietan idatzi zuen halaber drama bat frantsesez, Salomé, Sarah Bernhardek Parisen aurkeztu zuena (1893). Wilde homosexuala zen, eta Lord Alfred Douglas gaztearekin zituen harremanen salaketapean, kartzelan sartu zuten bi urterako. Han hasi zen Wilderen gainbehera. Beste obra bat ere idatzi zuen, Ballad of the Reading Gaol (1989, Reading-eko kartzelako balada), kartzelako bizitzaren gogorkeria salatzen duen deskripziko zirraragarria, bestalde, Lord Alfred Douglasi bidali zion gutun luze mingotsa, 1905. urtean De profundis izenaz argitaratua zen. Kartzelarik atera eta Frantziara aldegin zuen, izena aldatuta. Adiskide batzuek lagundu bazioten ere, bakardadean hil zen.
Ipuin laburrak
itzul.: Aitor Arana
Hiria, 2008
W.H. jaunaren erretratua
itzul.: Aitor Arana
Hiria, 2007
Apaiza eta elizmutila
itzul.: Arana Aitor
Hiria, 2007
Cantervilleko mamua
itzul.: Iñaki Mendiguren
Elkar, 2002
Teleny, Dominaren iruntzia
itzul.: Gabriel Piedra Anakabe
Roger editor, 2000
Fidel izan beharraz
itzul.: PatxoTelleria
Maskarada, 1994
Lord Arthur Savilleren krimena
itzul.: Felipe Juaristi
Erein, 1992
Bartleby 6
Printze zoriontzua eta beste ipuin batzuk
itzul.: José Ignacio Treku
Elkar, 1987
Itzul Saila 60
Urretxindorra eta larrosea
itzul.: Adolfo Arejita
Idatz eta Mintz, 1986
Dorian Grayren erretratua
itzul.: Bittor Hidalgo
Elkar, 1986
Erdal literatura 34
Erraldoi berekoia
Lur, 1981
KRITIKAK
De Profundis – Karlos Del Olmo, Eizie.org (2007-11-15)
De Profundis – Goizalde Landabaso, Radio Euskadi (2007-11-12)
De Profundis – Ion Olano, Gara (2007-11-03)
Fidel izan beharraz – Igor Estankona, Deia (2001-02-23)
Fidel izan beharraz – Javier Rojo, El Correo (2001-01-24)
Salome – Xabier Mendiguren, Argia (1988-02-07)
Dorian Grayren erretratua – Mikel Antza, Susa (1987-04-01)
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
itzul.: Leire Lakasta
Nagore Fernandez
Hamlet
William Shakespeare
itzul.: Juan Garzia Garmendia
Aritz Galarraga
Feminismo zuriaren aurka
Rafia Zakaria
itzul.: Amaia Apalauza
Jon Martin-Etxebeste
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
itzul.: Fernando Rey
Amaia Alvarez Uria
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Asier Urkiza
Rameauren iloba
Denis Diderot
itzul.: Joxan Elosegi
Aritz Galarraga
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez
2024 Abendua
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa