1854-10-16 / 1900-11-30
Oscar Wilde
Wilde, Oscar. Poeta eta dramagilea, irlandarra jatorriz (Dublin, 1854 - Paris, 1900). Familia aberatsekoa zen; ikasketak Oxforden amaitu zituen, eta laster, edertasun, dotorezia eta arte hutsaz egiten zuen defentsagatik, Ingalaterrako idazle ospetsuena bihurtu zen. Aurrena Poemak argitaratu zuen (1881), ipuinak (The Happy Price and Other Tales; 1888, Printze alaia eta beste ipuin batzuk), kontakizunak (1891, Lord Arthur Saviles's Crime), saiakerak (Intentions) eta eleberri bakar bat, The Picture of Dorian Gray (1891, Dorian Grayren erretratua), gordina zela eta, eskandalu handia sortu zuena. Nolanahi ere, ez zuen galdu Londresko goi mailako jendearen artean zuen izena, eta hurrengo urteetan, ingeles komedia zaharkitua erabat berritu zuten hiru obra kaleratu zituen, umore eta ironia handikoak: Lady Windermere's Fan (1892, Lady Windermereren abanikoa), A Woman of No Importance (1893, Garrantzirik gabeko emakumea), eta ezagunena, The Importance of Being Earnest (1895, Serio izatearen garrantzia), ingeles aristokraziaren agerpen gupidagabea. Urte haietan idatzi zuen halaber drama bat frantsesez, Salomé, Sarah Bernhardek Parisen aurkeztu zuena (1893). Wilde homosexuala zen, eta Lord Alfred Douglas gaztearekin zituen harremanen salaketapean, kartzelan sartu zuten bi urterako. Han hasi zen Wilderen gainbehera. Beste obra bat ere idatzi zuen, Ballad of the Reading Gaol (1989, Reading-eko kartzelako balada), kartzelako bizitzaren gogorkeria salatzen duen deskripziko zirraragarria, bestalde, Lord Alfred Douglasi bidali zion gutun luze mingotsa, 1905. urtean De profundis izenaz argitaratua zen. Kartzelarik atera eta Frantziara aldegin zuen, izena aldatuta. Adiskide batzuek lagundu bazioten ere, bakardadean hil zen.
Ipuin laburrak
itzul.: Aitor Arana
Hiria, 2008
W.H. jaunaren erretratua
itzul.: Aitor Arana
Hiria, 2007
Apaiza eta elizmutila
itzul.: Arana Aitor
Hiria, 2007
Cantervilleko mamua
itzul.: Iñaki Mendiguren
Elkar, 2002
Teleny, Dominaren iruntzia
itzul.: Gabriel Piedra Anakabe
Roger editor, 2000
Fidel izan beharraz
itzul.: PatxoTelleria
Maskarada, 1994
Lord Arthur Savilleren krimena
itzul.: Felipe Juaristi
Erein, 1992
Bartleby 6
Printze zoriontzua eta beste ipuin batzuk
itzul.: José Ignacio Treku
Elkar, 1987
Itzul Saila 60
Urretxindorra eta larrosea
itzul.: Adolfo Arejita
Idatz eta Mintz, 1986
Dorian Grayren erretratua
itzul.: Bittor Hidalgo
Elkar, 1986
Erdal literatura 34
Erraldoi berekoia
Lur, 1981
KRITIKAK
De Profundis – Karlos Del Olmo, Eizie.org (2007-11-15)
De Profundis – Goizalde Landabaso, Radio Euskadi (2007-11-12)
De Profundis – Ion Olano, Gara (2007-11-03)
Fidel izan beharraz – Igor Estankona, Deia (2001-02-23)
Fidel izan beharraz – Javier Rojo, El Correo (2001-01-24)
Salome – Xabier Mendiguren, Argia (1988-02-07)
Dorian Grayren erretratua – Mikel Antza, Susa (1987-04-01)
Uztailak 03: Dolores Redondo Lorik egiten ez dutenak nash
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Paziente isila
Alex Michaelides
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria