1343 / 1400-10-25
Geoffrey Chaucer
Chaucer, Geoffrey. Ingeles poeta (Londres, 1340 inguruan - Londres, 1400). Soldadu ibili ondoren, hainbat diplomazia bidaia egin zituen Frantzia, Flandria eta Italian barrena. Frantzian eta Italian boladan zegoen hamar silabako metroa hartu eta egokitu zuen; hala, bertso heroikoa, aurrerantzeko ingeles poesiako banako nagusia, egituratu zuen. Antzinako olerkaritza anglo-saxoitik urrunduz, Frantziako gorte poesia sartu zuen Ingalaterran; bestalde, Italian ezagutu zuen Boccaccio gaztearen obren zordun gertatu zen. Ovidio-ren Heroidae poemetan inspiraturiko The Legende of Good Women (Emakume zintzoen elezaharra, 1386) obra bukatu gabeak ere umore eta freskotasun handia eskaintzen ditu zenbaitetan. The House of Fame (Ospearen etxea, 1380) Dante-ren Divina Commedia poemaren parodia edo alegoria da: bertan adierazten ditu Chaucer-ek gloriaren gorabeherak eta zurrumurruak zabaldu ohi diren era guztiz bitxiak. Alegoriazkoa da, halaber, The Parlement of Foules (Txoriaren Parlamentua, 1382), txori arrek laguna aukeratzerakoan bizi dituzten gorabeherak azaltzen dituen poema. n Chaucer-en obra nagusia The Tales of Canterbury da (Canterburyko Ipuinak, 1386-1400 urteetan idatzia, 1526an lehenengoz argitara emana). Bertsoz onduriko ipuin bilduma da, Boccaccio-ren Il Decamerone-ren antzera. Balizkoaren eta errealaren arteko antitesia azaltzen da lan honetan; XIV. mendeko Ingalaterrako gizartearen kronikatzat ere har daiteke zenbaitetan. Poeta hogeita hamar bat erromesekin agertzen da Canterbury-n, Thomas Becket-en santutegirako bidean. Bidaiaren nekea nolabait arintzeko, bina ipuin kontarazten die erromesei; ipuinik hoberenak afari eder bat jasoko du sari gisa. Ipuin eta pasadizo hauek guztiak lotzerakoan ageri da bete-betean Chaucer-en artea. Gizakiak bere horretan azaldu nahiak lehen idazle errealista bihurtu zuten Chaucer.
Canterburyko ipuinak
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Azaroak 22: McKenzie Wark Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza Iru?ean
Azaroak 28: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Erronkaribarren
Azaroak 28: Amelie Nothomb Katilinarenak Donostiako Txantxerreka gaztetxean
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Asier Urkiza
Rameauren iloba
Denis Diderot
itzul.: Joxan Elosegi
Aritz Galarraga
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
itzul.: Jesus Maria Arrojeria
Aritz Galarraga
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Irati Majuelo
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Irati Majuelo
Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio
itzul.: Fernando Rey
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak