1914-03-31 / 1998-04-19
Octavio Paz
Paz, Octavio. Mexikoko idazlea (Mexiko, 1914 - Mexiko, 1998). Hemeretzi urte zituela argitaratu zuen bere lehen poema liburua: Luna silvestre (1933, Basa Ilargia). 1937an Espainiara joan zen, eta Francoren kontrako idazleen elkarteari lotu zitzaion. Mexikora itzuli aurretik Parisen izan zen, eta surrealismoak zirarra handia eragin zion. Hurrengo urteetan, Mexikon, Taller (1939) eta El Hijo Pródigo (1943) literatura aldizkariak sortu zituen. Ikasketak Estatu Batuetan osatu ondoren, 1945tik aurrera Mexikoko diplomaziako kide aukeratu zuten. Hala, Parisen eta Japonian lan egin zuen eta, bide batez, herri haietako poesia eta pentsamendua aztertu zituen. 1962-68 bitartean Mexikoko enbaxadore izan zen Indian, baina Mexikoko gobernuak ikasleen aurka zeraman politika zela eta, jokabide hura salatu nahian, uko egin zion karguari. Literaturako Nobel saria irabazi zuen 1990ean. Octavio Paz-en idatzietan marxismoa, surrealismoa, existentzialismoa, budismoa eta hinduismoaren eragina antzematen da. Adinaren heldutasunean egin zuen poesian, erruz erabili zituen surrealismoaren eragin agerikoa dituzten irudiak, gai metafisikoak lantzeko. Paz-ek liburu askotan, amodio erotikoaren eta sormenaren bidez, gizonak bakardadea gainditzeko duen gaitasuna azpimarratzen du. Idatzi dituen poesia lan askoren artean, aipatzekoak dira Piedra de sol (1957, Eguzki-harria), Libertad bajo palabra (1960, Hitzpeko askatasuna), Salamandra (1962), Blanco (1967), Topoemas (1968), Ladera este (1971, Ekialdeko aldatsa), Hijos del aire (1981, Haizearen semeak), El fuego de cada día (1989)... Prosaz berriz saiakerak eta literatura kritikak egin ditu gehien bat; prosazko idatzietan nabarmen ageri da Paz-en zorroztasuna, dotorezia eta jakituria. Horien artean, aipagarriak dira: El laberinto de la soledad (1950, Bakardadearen labirintua), Mexikoko izaera, historia eta kultura aztertzen dituena, El arco y la lira (1956, Arkua eta lira) eta Las peras del olmo (1957, Zumarrondoaren madariak), Ameriketako espainierazko poesaia aztertzen dutenak, Conjunciones y disyunciones (1970, Konjuntzioak eta disjuntzioak) eta El mono gramático (1974, Tximino gramatikaria).
Herria
Egan-1, 1993
Hemen
Egan-1, 1993
Pott tropikala, 1980
Ene anaia femeninoa
Marina Tsvetaieva
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Amets Iriarte
Ekaitza eta beste 34 ipuin
Kate Chopin
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Paloma Rodriguez-Miņambres
Basairisa
Louise Gluck
itzul.: Garazi Ugalde
Aitor Francos
Ene anaia femeninoa
Marina Tsvetaieva
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Nagore Fernandez
Austerlitz
W.G. Sebald
itzul.: Idoia Santamaria
Hasier Rekondo
Austerlitz
W.G. Sebald
itzul.: Idoia Santamaria
Jon Martin-Etxebeste
Ur-marka
Joseph Brodsky
itzul.: Rikardo Arregi
Irati Majuelo
31 ipuin
Anton Txekhov
itzul.: Iker Santxo Insausti
Nagore Fernandez
Austerlitz
W.G. Sebald
itzul.: Idoia Santamaria
Irati Majuelo
31 ipuin
Anton Txekhov
itzul.: Iker Santxo Insausti
Pello Zupiria
2022 Abuztua
2022 Uztaila
Tamara Kamenszain
Neskak garai geldiarazietan
Gassan Kanafani
Gizonak eguzkitan
2022 Ekaina
2022 Maiatza
Gabriel Ferrater poetaren mendeurrena
2022 Apirila
Thornton Wilder
San Luis Reyren zubia
Robert Musil / Roland Topor
Seriotik umorera
William Butler Yeats
Munduko Poesia Kaierak
Walt Whitman
Munduko Poesia Kaierak
2022 Martxoa
Peter Sellars
Antzerkiaren Nazioarteko Eguna
Carlos Casares/Josep Pla
Urteurren periferikoak
Pier Paolo Pasolini
Literatur lanak
Beppe Fenoglio/Dino Campana
Italiako ahaireak
2022 Otsaila
Audre Lorde/Toni Morrison
Testuak
Wislawa Szymborska
Poemak eta hitzaldia
2022 Urtarrila
2021 Abendua
bell hooks
Feminismoa denon kontua da
Baudelairek idatzi eta Lauaxetak euskaratutako Odol iturrija IbonRG-ren ahotsean