1667-11-30 / 1745-10-19
Jonathan Swift
Swift, Jonathan. Irlandar idazlea (Dublin, 1667 - Dublin, 1745). Dublingo Kilkenny School-en eta Trinity College-n egin zituen ikasketak. 1691tik 1699ra Sir William Temple-ren idazkaria izan zen; haren etxean ezagutu zuen Esther Johnson, "Stella", hartaz maitemindu zen eta eragin handia izan zuen bere bizitzan, eta hari eskainitako liburu bat ere idatzi zuen: Journal to Stella (1766-1768, Stellarentzako egunkaria). 1694an apaiz anglikano egin zen eta 1695ean Irlandako Kilrott parrokiara bidali zuten. Londresen bizi izan zen luzaroan eta eztabaida sutsuak eragin zituen garai hartako politikan, erlijioan eta literaturan. Whig higikunde politikoaren alde ihardun zuen hasieran, baina gero Tory alderdiko diputatu izan zen. 1714an Irlandara itzuli zen eta han bizi izan zen hil arte. Harremanak izan zituen Esther Vanhomrigh "Vanessa"-rekin; elkarren arteko gutunak 1921ean argitaratu ziren. Irlandarren alde borrokatu zen, gogor kritikatu zuen britainiar gobernuaren bidegabekeria, eta irlandarrek nazio heroitzat goraipatu zuten. Azken urteetan osasuna galdu zuen: misantropiak jota zegoen, oroimena galdu zuen eta azkenerako erotu egin zen. n Idazlanak. An Account of the Battle Between the Ancient and Modern Books (1704, Liburu zaharren eta modernoen arteko gatazka), idazle klasikoen eta modernoen arteko eztabaidan, klasikoen alde agertzen zena; A Tale of a Tub (1704, Kupela baten historia), erlijioaren ustelkeriari buruzko satira; Description of the Morning (1710, Goizaren deskribapena) eta A Description of a City Shower (1710, Hiriko euri jasaren deskribapena), olerki satirikoak; Argument Against Abolishing Christianity (1708, Kristautasuna ezeztatzearen aurkako argudioa), Whig higikundearen aurkakoa; The Conduct of Allies (1711, Aliatuen jokabidea); Drapier's Letters (1724, Oihalgilearen gutunak), panfleto sutsua; Gulliver's Travels (1726, Gulliverren Bidaiak, Iñaki Mendigurenek euskarara itzulia); azken hau izarte zibilizatuaren aurkako satira gogor eta garratza da, bere libururik ezagunena eta garai hartan arrakasta handia izan zuena, bidaia eta abenturetako eleberrien moldean idatzia, eta bere nihilismo bortitzagatik haur literaturan klasiko bihurtu den maisu lana. A Modest Proposal for Preventing the Children of Poor People en Ireland from Being a Burden To Their Parents or Country (1729, Proposamen xumea Irlandako behartsuen seme-alabak gurasoen edo herrialdearen bizkar bizi ez daitezen), Irlandako pobrezia salatzeko haur behartsuak aberatsen janari gisa baliatzea ekonomilari baten hizkeran proposatzen zuen satira; Verses on the Death of Dr. Swift (1731, Swifth doktorearen heriotzari buruzko olerkiak).
Gulliver Liliputen
itzul.: Iņaki Mendiguren
Elkar, 1993
Xaguxar 18
KRITIKAK
Gulliver-en Bidaiak – Xabier Mendiguren, Argia (1991-01-13)
Azaroak 22: McKenzie Wark Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza Iru?ean
Azaroak 28: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Erronkaribarren
Azaroak 28: Amelie Nothomb Katilinarenak Donostiako Txantxerreka gaztetxean
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Asier Urkiza
Rameauren iloba
Denis Diderot
itzul.: Joxan Elosegi
Aritz Galarraga
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
itzul.: Jesus Maria Arrojeria
Aritz Galarraga
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Irati Majuelo
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Irati Majuelo
Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio
itzul.: Fernando Rey
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak