1854-05-07 / 1937-08-18
Arturo Campion
Campión Jaime-Bon, Arturo. Idazle, politikari, filologo eta gramatikalari euskalduna (Iruñea, 1854 - Iruñea, 1937). 22 urterekin amaitu zituen Zuzenbide ikasketak Madrilen eta urte berean eman zuen argitara Consideraciones acerca de la cuestión foral y los carlistas de Navarra, foruen aldeko obra. Urte haietan jarri zen harremanetan Antoine d'Abbadierekin, Duvoisinekin, Bonaparte Printzearekin, Jean Jaurgainekin eta beste hainbat euskal jakintsurekin, eta Asociación Euskara de Navarra elkartearen sorkuntzan parte hartu zuen (1878). Euskara ikasi zuen eta euskarari buruzko ikerlanetan hasi zen. 26 urte zituela hainbat euskalkitara bihurtu zen Orreaga balada idatzi zuen, 1883an Ensayo acerca de las leyes fonéticas de la lengua Eúskara obra ondu zuen eta 1884ean Gramática Bascongada de los cuatro dialectos literarios de la lengua eúskara obra handia plazaratu. Literatura ere landu zuen: euskal historian eta ingurunean girotu zituen erdaraz eginiko kontakizun laburrak eta eleberriak (Euskariana. Fantasía y realidad, kontakizun laburren bilduma; 1881tik aurrera idatziak dira eta 1890etik aurrera argitaratuak; Don García Almoravid eleberria, 1889; Blancos y Negros, arrakasta handia izan zuen eleberria, 1899; La Bella Easo eleberria, 1909). n Kristautasunak, foruzaletasunak eta Nafarroarekiko eta Euskal Herriarekiko atxikimendu hertsiak moldaturiko gizona izan zen; politikan egonezin eta alderdien aurrean uzkur agertu zen beti —eztabaida ugari izan zituen alderdi guztiekin—; hala ere, 1893an Madrilgo Gorteetako diputatu aukeratu zuten, Nafarroako hautagai zerrenda integristan aurkeztu ondoren. 1894etik aurrera, ezin konta ahala liburu, artikulu, hitzaldi eta txosten prestatu zituen Nafarroa eta Euskal Herriko historia, literatura, hizkuntza eta politikari buruz. 1904ean Euskaltzaleen Biltzarra elkarteak Irunen egin zuen bilkura nagusiko buru izan zen. 1910. urtean hasi zen Orígenes del Pueblo Euskaldun obra prestatzen (1926an eman zuen argitara lehen liburukia); 1914ean ordura arteko Nafarroako historia ikerketak astindu zituen Nabarra en su vida histórica lana argitaratu zuen Geografía del País Vasco-Navarro obraren barnean. 1918an, 63 urte zituela, bere literatura lan preziatuenak bilduz, Euskariana. Fantasía y realidad saileko kontakizun laburrak plazaratu zituen. Kontakizun hauek (El Bardo de Izalzu, Pedro Mari, La Flor de Garralde, Sancho Garcés, Gratxina, Yan Pier Bidart, Una noche en Zugarramurdi...) euskarara eta beste hizkuntza batzuetara itzuli dira. Urte berean, Oñatiko Biltzarrean sortu zen Eusko Ikaskuntzako Ohorezko Lehendakari izendatu zuten. 1923an, historia ikerketak biltzen zituen Euskariana liburuki berri bat eman zuen argitara; 1931n Orígenes del Pueblo Euskaldun obraren bigarren liburukia eta 1936an hamabigarren Euskariana eta bukatu gabe utziko zuen Orígenes del Pueblo Euskaldun lanaren hirugarren liburukia. n Arturo Campión, Nafarroak eman duen historigile zorrotz eta euskaralari garrantzizkoenetakoa (euskaltzaina izan zen, Euskaltzaindiaren sortzetik), Iruñean hil zen, 83 urte zituela, 1937ko irailaren 5ean, 1936ko gerraren eraginak ikusi ondoren eta isiltasun handienean. Argitaratu gabe utzi zituen, besteak beste, euskal literaturari buruzko obra bat eta La Monja izeneko eleberria.
Maiatzak 24: Virginie Despentesen King Kong teoria Aurizberrin
Maiatzak 24: Annie Ernaux Gertakizuna Zaraitzuko irakurle taldean
Austerlitz
W.G. Sebald
itzul.: Idoia Santamaria
Irati Majuelo
31 ipuin
Anton Txekhov
itzul.: Iker Santxo Insausti
Pello Zupiria
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Irati Majuelo
Landa aldeko neskak
Edna O'Brien
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Infinitua ihi batean
Irene Vallejo
itzul.: Fernando Rey
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jainkoaren seme
Cormac McCarthy
itzul.: Juan Mari Mendizabal
Asier Urkiza
Barrenetik zulatzen zaitut. 8 ahots itsasertzetik
Askoren artean
itzul.: Askoren artean
Nagore Fernandez
Ulises
James Joyce
itzul.: Xabier Olarra
Jose Luis Padron
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Infinitua ihi batean
Irene Vallejo
itzul.: Fernando Rey
Hasier Rekondo
2022 Maiatza
Gabriel Ferrater poetaren mendeurrena
2022 Apirila
Thornton Wilder
San Luis Reyren zubia
Robert Musil / Roland Topor
Seriotik umorera
William Butler Yeats
Munduko Poesia Kaierak
Walt Whitman
Munduko Poesia Kaierak
2022 Martxoa
Peter Sellars
Antzerkiaren Nazioarteko Eguna
Carlos Casares/Josep Pla
Urteurren periferikoak
Pier Paolo Pasolini
Literatur lanak
Beppe Fenoglio/Dino Campana
Italiako ahaireak
2022 Otsaila
Audre Lorde/Toni Morrison
Testuak
Wislawa Szymborska
Poemak eta hitzaldia
2022 Urtarrila
2021 Abendua
bell hooks
Feminismoa denon kontua da
Baudelairek idatzi eta Lauaxetak euskaratutako Odol iturrija IbonRG-ren ahotsean
2021 Azaroa
Nancy Fraser
Kapitalaren lantegi ezkutuak
2021 Urria
Virginie Despentes
Gorputz iraultzaile baten sorkuntza
2021 Iraila