euskarari ekarriak

1.534 idazle / 3.974 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1880-08-26 / 1918-11-09

Guillaume Apollinaire


Apollinaire, Guillaume. (Wilhelm Apollinaris de Kostrowitsky) Idazle frantsesa (Erroma, 1880 - Paris, 1918). Irakasle postu bat lortu zuen Renanian (1901-1902), eta hari esker Alemania eta Austria-Hungarian zehar bidaia ugari egin zuen. Parisera joanda, bere lehen obrak argitaratu zituen literatur aldizkarietan, eta Alfred Jarry eta beste zenbait literaturgile gazte ezagutu. Arte-kritika egin zuen, bere lagunen joera berrien alde eginez: Picasso, Braque, Dufy, Matisse, Rousseau... 1909an lehen liburua plazaratu zuen, L'Enchanteur pourrissant (Liluratzailea usteltzen). Gero L'Heresiarque et compagnie (1910) ipuin bilduma ondu zuen. Le Bestiaire ou Cortège d'Orphée (1911) fantasia poetikoaren ondoan, bere poema hoberenen bilduma argitaratu zuen: Alcools (1913). Poesia modernoaren obra nagusi honek 1908 eta 1913 artean moldaturiko lanak biltzen ditu. Urte berekoa da Les peintres cubistes. Mundu Gerra hastean frantses armadan sarturik (1914), zauritua gertatu zen 1916an. Berriro Parisera itzulirik, abangoardiako aldizkari nagusietan parte hartu zuen. 1917an poema liburu berri bat argitaratu zuen, Vitam impendere amori, bai eta autoreak berak «drama surrealista» deitu zuen obra orijinala: Les Mamelles de Tirésias (Tiresiasen Titiak). 1918an Calligrammes agertu zen, ospetsuak egin ziren poema grafikoak. Gripe «espainiarrak» jota hil aurretik 1918an berean kronika poetikoen bilduma bat argitaratu zuen: Le Flâneur des deux rives (Bi ertzetako pasealaria). Hil ondoren agerturiko zenbait obra: La femme assise (Emakume eseria, 1920); Ombre de mon amour (Ene amodioaren itzala, 1947); Lettres à Lou (Louri gutunak, 1955). Margolari lagunekin batean laster igarri zuen nondik abiatuko ziren surrealismoaren aitzindariak. Horrenbestez, arte modernoaren lehen aldarrikatzaileetakoa da. Apollinaireren poesia, forma ausardiak gorabehera (puntuazio zeinuen ezabapena, berritasun tipografikoak, etab.), lirismo bikainekoa da, tonu xumean adierazia eta zirrara biguinaren sortzailea.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Inguru

itzul.: Koldo Izagirre

armiarma.eus, 2013

Ardantzila

itzul.: Koldo Izagirre

armiarma.eus, 2013

Aldaketa

itzul.: Hedoi Etxarte

Ihes ederra, 2009

Alberdania

A la sante

itzul.: Luigi Anselmi

Bertzerenak, 2006

Pamiela

Mirabeau zuria

itzul.: Luigi Anselmi

Bertzerenak, 2006

Pamiela

Hamaika mila idizil

itzul.: Gabriel Piedra Anakabe

Gara, 2001

Neskazale gazte baten balentriak

itzul.: Karlos Gorrindo

Elkar, 1989

Literatura 74

Sagarrondoaren alboko trintxeran

itzul.: Joseba Sarrionandia

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985

Pamiela

Zenbat espero izan zaitudan

itzul.: Joseba Sarrionandia

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985

Pamiela

Kasernako kamarera

itzul.: Joseba Sarrionandia

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985

Pamiela

Infanteriako soldaduaren eskaera

itzul.: Joseba Sarrionandia

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985

Pamiela

KRITIKAK

Neskazale gazte baten balentriak – Edorta Jimenez, Susa (1989-06-01)

Neskazale gazte baten balentriak – Dabid Zuazalde, Argia (1988-11-27)

Hitzorduak

Uztailak 28: Ernest Hemingway idazlearen Fiesta. Eguzkia jaikitzen da irakurraldia Auritzetik Orbaizetara

Uztailak 28: Edorta Jimenez Hemingway eta Gernika Orbaizetan

Uztailak 28: I?aki Sagarna Ernest Hemingway eta Euskal Herria Aezkoako Kultur Olan

Uztailak 28: Ernest Hemingwayren poema errezitaldia Ariben

Azken kritikak

Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English

itzul.: Maria Colera Intxausti
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Gerezi-denbora
Montserrat Roig

itzul.: Amaia Apalauza
Amaia Alvarez Uria

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez

Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway

itzul.: Koro Navarro
Aritz Galarraga

Nekropolia
Boris Pahor

itzul.: Santi Leone
Asier Urkiza

Horma
Marlen Haushofer

itzul.: Naroa Zubillaga
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Xomorroak
Julia Guillamon

itzul.: Martin Rezola
Nagore Fernandez

Metamorfosia
Franz Kafka

itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga

Hormako atea eta beste ipuin batzuk
H.G. Wells

itzul.: Joxe Mari Berasategi
Hasier Rekondo

Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien
Irene Sola

itzul.: Joxan Elosegi
Jon Jimenez

Azken sarrerak

2024 Uztaila

Frank O'Hara
4 poema

Ernest Hemingway
Poemak

Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu

2024 Ekaina

Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema

Sergei Jesenin
Poemak

Alice Munro
Asunak

Kafka hil zen duela 100 urte

2024 Maiatza

Ama Ata Aidoo
Bi ahizpa

Silvia Federici etxean da

Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak

Paul Auster
Zortzi poema

2024 Martxoa

Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari

Giorgos Seferis
Poesia kaiera

Anne Hebert
Poesia antologia

Vitale eta Anzaldua
Bi poema

2024 Otsaila

Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak

Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48

Natalia Ginzburg
Juduak

2024 Urtarrila

Atahualpa Yupanki
Lau abesti

Daye Tyree
Bost poema

Uxio Novoneyra
Bazterrak

Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa

Claire Keegan
Ekaitzak

Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak

2023 Abendua

Fadwa Touqan
Bi poema

Munduko Poesia Kaierak

2023 Azaroa

Gloria Fuertesen poesia

Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak

Philip Larkin
Sei poema

Javier Arzuaga
Gauerdi minean

Pasolini
Poemak

2023 Urria

Louise Gluck
Poemak

Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik

Antonia Vicens
Zortzi poema

[Sarrera guztiak ikusi]