1265-05-15 / 1321-09-14
Dante Alighieri
Dante Alighieri. (Durante-ren laburdura) Italiar poeta (Florentzia, 1265 - Ravena, 1321). Florentziako administrazio lanetan hartu zuen parte guelfo zurien aldean, eta hainbat zeregin diplomatiko egin zuen Bonifazio VIII.a Aita Santuaren aurrean. Azkenean, guelfo beltzek batere kargurik gabe utzi eta erbestera egotzi zuten bizitza guztiko. Azken urteak Veronan, Luccan eta Ravenan eman zituen. Dantek De Monarchia-n (1310-1314), latinez idatzi zuen obran, argitaratu zituen bere kezka politikoak: munduko aginpidea eta izpirituarena bereizi behar zirela aldarrikatu zuen, giza ekintza guztiek ondasun morala izan behar dutela argudiatuz. Kultura eskolastikoan hezitako gizona izaki, zuhurtziari, ezaguera eta arrazoiari buruzko ikusmoldea azaldu zuen Il Convivio (1307, Oturuntza) italieraz idatzi zuen filosofia lanean. Hizkuntzaz kezkatuta, Italiako herrialde guztietarako literatura hizkuntza batua aldarrikatu zuen, latinez idatzi zuen De vulgari eloquentia obran azalduriko teoriei jarraiki (1303-1304). Latinaren eta latin hizkuntzen arteko harreman historikoez arduratu zen lehenetarikoa izan zen. Filosofia eta moralismo ukituz beteak ageri dira, bestalde, Danteren poesia ugariak. Bederatzi urte zituela ezagutu eta hemezortzi urterekin berriz aurkitu zuen Beatrice-k inspiratu zizkion Canzoniere izeneko sonetoak, bultzatu zuen dolce stil nuovo haren erakusgarri bikainak. La Vita Nuova poema bildumak (1283-1293) guztiz mistiko bihurtu zen amodio hari buruzko lirismo aberats eta irudimenezkoa eskaintzen du (Beatrice-z «beste inorengatik inoiz esan ez dena» esateko). Baina, garrantzizkoak izanagatik ere, Danteren beste ezein obrak ez dio Divina Commedia (1307-1321) epopeia mistiko handiari itzalik egiten. Poema handi horretan, lurreko zorionaren eta beste munduko loriaren eske ageri da gizadi osoa. Gizonaren ikuspegi teologiko eta dramatikoa eskaintzen duen epopeia hori Europako literaturako obra garrantzitsuenetakoa da.
Jainko Antzerkia: Paradisua
itzul.: Joxan Agirre Begiristain
Hiria, 2003
Jainko antzerkia: purgatorioa
itzul.: Joxan Agirre Begiristain
Donostia hiria, 2002
Jainko antzerkia: Infernua
itzul.: Joxan Agirre Begiristain
Alegia Hiria, 2001
La Divina Commedia
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Jainko-antzerkia
itzul.: Aita Onaindia
Deusto, 1985
Igarri
Austerlitz
W.G. Sebald
itzul.: Idoia Santamaria
Irati Majuelo
31 ipuin
Anton Txekhov
itzul.: Iker Santxo Insausti
Pello Zupiria
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Irati Majuelo
Landa aldeko neskak
Edna O'Brien
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Infinitua ihi batean
Irene Vallejo
itzul.: Fernando Rey
Paloma Rodriguez-Miņambres
Jainkoaren seme
Cormac McCarthy
itzul.: Juan Mari Mendizabal
Asier Urkiza
Barrenetik zulatzen zaitut. 8 ahots itsasertzetik
Askoren artean
itzul.: Askoren artean
Nagore Fernandez
Ulises
James Joyce
itzul.: Xabier Olarra
Jose Luis Padron
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Infinitua ihi batean
Irene Vallejo
itzul.: Fernando Rey
Hasier Rekondo
2022 Maiatza
Gabriel Ferrater poetaren mendeurrena
2022 Apirila
Thornton Wilder
San Luis Reyren zubia
Robert Musil / Roland Topor
Seriotik umorera
William Butler Yeats
Munduko Poesia Kaierak
Walt Whitman
Munduko Poesia Kaierak
2022 Martxoa
Peter Sellars
Antzerkiaren Nazioarteko Eguna
Carlos Casares/Josep Pla
Urteurren periferikoak
Pier Paolo Pasolini
Literatur lanak
Beppe Fenoglio/Dino Campana
Italiako ahaireak
2022 Otsaila
Audre Lorde/Toni Morrison
Testuak
Wislawa Szymborska
Poemak eta hitzaldia
2022 Urtarrila
2021 Abendua
bell hooks
Feminismoa denon kontua da
Baudelairek idatzi eta Lauaxetak euskaratutako Odol iturrija IbonRG-ren ahotsean
2021 Azaroa
Nancy Fraser
Kapitalaren lantegi ezkutuak
2021 Urria
Virginie Despentes
Gorputz iraultzaile baten sorkuntza
2021 Iraila