1866-10-28 / 1936-01-05
Ramon Valle-Inclan
Valle-Inclán, Ramón María del. Galiziar eleberrigilea, dramagilea eta poeta (Vilanova de Arousa, Pontevedra, 1866 - Santiago de Compostela, 1936). Galizian, mendialdean, hezi zen, eta, Mexikon izan ondoren, Madrila joan zen bizitzera. Madrilen, haren nortasun bitxia zela eta, oso ezagun egin zen. Frantses sinbolisten eraginpean idatzi zituen lehen obrak, lau kontakizun, prosa ederrekoak eta dotorezia dekadentekoak: Sonatas (1902-1905). Valle-Inclánen geroagoko drama eta eleberri batzuek, berak «esperpento» deitu zituenak (hots, "zatarra, barregarria, xanfarina"), absurduaren bidetik eta satira gogorrak eginez, Espainiako bizimodu trajikoa, berak europar zibilizazioaren deformazio zakar gisa ikusten zuena, azaldu nahi izan zuten, heroi klasikoak sistematikoki desitxuratuz. Jenero horretako antzerkien artean aipagarriak dira Luces de Bohemia (1920, Bohemiako argiak) eta Los cuernos de Don Friolera (1921, Don Frioleraren adarrak). Ondoren, bederatzi eleberritako bilduma idazten hasi zen, El ruedo Ibérico izenburupean (1927-1928), Espainiako XIX. mendeko politika eta gizarte ustelkeriari buruzkoa; nolanahi ere, hiru baino ez zituen argitaratu, La corte de los milagros (Mirarien gortea), Viva mi dueño (Gora nire nagusia) eta Baza de espadas (Ezpata jokaldia), bukatugabe azkena. Aipagarria da, bestalde, Tirano Banderas eleberria (1926), Mexikoko diktadore baten erretratu bizi-bizia. Satira agertzeko erabili zuen hizkeraren sentsualitateagatik Espainiako idazle modernista nagusietako bat da Valle-Inclán.
Astearte Inautea
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
KRITIKAK
Buhame-argiak – Karlos del Olmo, Euskaldunon Egunkaria (2002-03-02)
Buhame argiak – Igor Estankona, Deia (2002-02-01)
Ekainak 16: Bloomsday Iru?ean eta Dublinen
Ekainak 16: Gaito Gazdanov Alexander Wolfen mamua Ean
Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov
itzul.: Josu Zabaleta
Nagore Fernandez
Spoon River Antologia
Edgar Lee Masters
itzul.: Alain Lopez de Lacallle
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Autobiografia bat
Assata Shakur
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez
Spoon River Antologia
Edgar Lee Masters
itzul.: Alain Lopez de Lacallle
Jose Luis Padron
Emakume bat
Annie Ernaux
itzul.: Itziar de Blas Fdez. de Gamarra
Nagore Fernandez
Atsoa
Victor Catala
itzul.: Sagastibeltza
Joxe Aldasoro
Puskak
Irene Pujadas
itzul.: Amaia Apalauza
Asier Urkiza
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Hasier Rekondo
Puskak
Irene Pujadas
itzul.: Amaia Apalauza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Nik ez dakit beste gauza batzuen berri
Elisa Levi
itzul.: Irene Aldasoro
Irati Majuelo
2023 Ekaina
2023 Maiatza
Wa Thiong'o eta Bulawayo
Afrikako hitzak
2023 Apirila
Mouton eta Rodoreda
Fantasiatik errealitatera
2023 Martxoa
Jose GorostizaAmaibako heriotza
Roberto Juarroz
Poesia bertikala
2023 Otsaila
2023 Urtarrila
2022 Abendua
Alphonse Daudet eta Louis Aragon
Testuak
2022 Azaroa
2022 Urria
Coleridge/Gautier
Erromantizismoaren haizeak
Federico Garcia Lorca
Poesia kaiera