1898-02-10 / 1956-08-14
Bertolt Brecht
Brecht, Bertolt. Idazle eta antzerkigile alemaniarra (Augsburgo, 1898 - Berlin, 1956). Munichen medikuntza ikasten hasi zen, baina gerra zela eta utzi behar izan zuen (1918). Gerra amaiturik, talde ezkertiarretan sartu zen. Max Reinhardt antzerki zuzendariaren laguntzailea Berlinen (1923), gero Piscator-en lankide izan zen (1927). Garai hartan Brechtek antzerki anarkista eta espresionista plazaratu zuen: Baal (1922), Gizona gizona da (1926). Lau soseko opera (1928), hots, John Gayren Beggar's Opera-ren moldaerak, arrakasta handia izan zuen. Hitlerrek agintea eskuratu zuenean alde egin zuen Alemaniatik. Danimarka, Suedia eta Finlandia iragan eta gero, Ameriketara iritsi zen gerratik ihesi. Erbestean Brechtek obra garrantzitsuak idatzi zituen: Sezuango gizon ona (1939), Puntika jauna eta bere morroia Matti (1940), Arturo Ui-ren igoera geraezina (1941), Mutter Courage und ihre Kinder (1941), Galileoren bizitza (1947). 1948an itzuli zen Alemaniara, eta Ekialdeko Berlinen finkatu zen. Bertan, Berliner Ensemble antzerki-taldea sortu eta zuzendu zuen. Garai honi dagozkio Kaukasoko igeltxuzko biribila lana (1948); zenbait moldaera (Sofokleren Antigona, Shakespeareren Coriolano); Hiru kontakizun luze) (1949), izen bereko operaren egokipen dena. Teoria lanetan (Antzerkirako Organon txikia 1948), literaturaren ikuspegi dialektikoaren ildotik, garbi adierazten du bere antzerkiaren funtzio didaktikoa: errealismoa, parabola edo alegoria, musika eta kantaren bitartez antzertiak kontzientzia hartzera eraman behar du ikuslea eta, azken finean, politikan esku hartzera. «Urruntze efektua» (Verfremdunseffekt) erabiltzen du bere antzertia egunerokotasunetik aldendu nahiz, gogarte eta kritikarako bide bilaka dadin. Brechtek eragin handia izan du XX. mendeko antzerkian.
Burges ttipien zazpi bekatu buruzagiak
itzul.: Sara Maio
Egan, 2010
3/4
Jenerala, zure tankea auto bat baino indartsuagoa da
itzul.: Harkaitz Cano
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Keuner Jaunaren kondairak
itzul.: Joserra Garzia
Alberdania, 1999
Etorkizuneko jendeari
itzul.: Joseba Sarrionandia
Hezurrezko xirulak, 1991
Elkar
Gaberako aterbea
itzul.: Mikel Laboa
Habe - 164, 1989
Jeneral jauna, zure tankea sendoa da
itzul.: Aitor Arana
Hotsizki - 1, 1985
Liluraren kontra
itzul.: Mikel Laboa
Habe - 36, 1984
Langille baten galderak liburu baten aurrean
itzul.: Mikel Laboa
Sustraia - 41, 1983
KRITIKAK
Kaukasiar kreazko borobila – Iratxe Retolaza, Berria (2006-07-09)
Keuner jaunaren kondairak – Javier Rojo, El Correo (1999-07-07)
Martxoak 31: Homero eta Odisea Donostian
Apirilak 03: Roland Barthes Dolu-egunerokoa Bilbon
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
itzul.: Xabier Monasterio
Aiora Sampedro
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Girgileria
Juana Dolores
itzul.: Maider Ramirez
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred D?blin
itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
itzul.: Enara San Juan Manso
Amaia Alvarez Uria
Arturoren uhartea
Elsa Morante
itzul.: Koldo Biguri
Asier Urkiza
Arrabioen gerra
Karel Capek
itzul.: Koro Navarro
Jon Jimenez
Negu batez Mallorcan
George Sand
itzul.: Miren Arratibel / Aintzane Atela
Aritz Galarraga
Trilogia
Jon Fosse
itzul.: Joannes Jauregi
Hasier Rekondo
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema