1898-02-10 / 1956-08-14
Bertolt Brecht
Brecht, Bertolt. Idazle eta antzerkigile alemaniarra (Augsburgo, 1898 - Berlin, 1956). Munichen medikuntza ikasten hasi zen, baina gerra zela eta utzi behar izan zuen (1918). Gerra amaiturik, talde ezkertiarretan sartu zen. Max Reinhardt antzerki zuzendariaren laguntzailea Berlinen (1923), gero Piscator-en lankide izan zen (1927). Garai hartan Brechtek antzerki anarkista eta espresionista plazaratu zuen: Baal (1922), Gizona gizona da (1926). Lau soseko opera (1928), hots, John Gayren Beggar's Opera-ren moldaerak, arrakasta handia izan zuen. Hitlerrek agintea eskuratu zuenean alde egin zuen Alemaniatik. Danimarka, Suedia eta Finlandia iragan eta gero, Ameriketara iritsi zen gerratik ihesi. Erbestean Brechtek obra garrantzitsuak idatzi zituen: Sezuango gizon ona (1939), Puntika jauna eta bere morroia Matti (1940), Arturo Ui-ren igoera geraezina (1941), Mutter Courage und ihre Kinder (1941), Galileoren bizitza (1947). 1948an itzuli zen Alemaniara, eta Ekialdeko Berlinen finkatu zen. Bertan, Berliner Ensemble antzerki-taldea sortu eta zuzendu zuen. Garai honi dagozkio Kaukasoko igeltxuzko biribila lana (1948); zenbait moldaera (Sofokleren Antigona, Shakespeareren Coriolano); Hiru kontakizun luze) (1949), izen bereko operaren egokipen dena. Teoria lanetan (Antzerkirako Organon txikia 1948), literaturaren ikuspegi dialektikoaren ildotik, garbi adierazten du bere antzerkiaren funtzio didaktikoa: errealismoa, parabola edo alegoria, musika eta kantaren bitartez antzertiak kontzientzia hartzera eraman behar du ikuslea eta, azken finean, politikan esku hartzera. «Urruntze efektua» (Verfremdunseffekt) erabiltzen du bere antzertia egunerokotasunetik aldendu nahiz, gogarte eta kritikarako bide bilaka dadin. Brechtek eragin handia izan du XX. mendeko antzerkian.
Burges ttipien zazpi bekatu buruzagiak
itzul.: Sara Maio
Egan, 2010
3/4
Jenerala, zure tankea auto bat baino indartsuagoa da
itzul.: Harkaitz Cano
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Keuner Jaunaren kondairak
itzul.: Joserra Garzia
Alberdania, 1999
Etorkizuneko jendeari
itzul.: Joseba Sarrionandia
Hezurrezko xirulak, 1991
Elkar
Gaberako aterbea
itzul.: Mikel Laboa
Habe - 164, 1989
Jeneral jauna, zure tankea sendoa da
itzul.: Aitor Arana
Hotsizki - 1, 1985
Liluraren kontra
itzul.: Mikel Laboa
Habe - 36, 1984
Langille baten galderak liburu baten aurrean
itzul.: Mikel Laboa
Sustraia - 41, 1983
KRITIKAK
Kaukasiar kreazko borobila – Iratxe Retolaza, Berria (2006-07-09)
Keuner jaunaren kondairak – Javier Rojo, El Correo (1999-07-07)
Ekainak 16: Bloomsday Iru?ean eta Dublinen
Ekainak 16: Gaito Gazdanov Alexander Wolfen mamua Ean
Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov
itzul.: Josu Zabaleta
Nagore Fernandez
Spoon River Antologia
Edgar Lee Masters
itzul.: Alain Lopez de Lacallle
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Autobiografia bat
Assata Shakur
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez
Spoon River Antologia
Edgar Lee Masters
itzul.: Alain Lopez de Lacallle
Jose Luis Padron
Emakume bat
Annie Ernaux
itzul.: Itziar de Blas Fdez. de Gamarra
Nagore Fernandez
Atsoa
Victor Catala
itzul.: Sagastibeltza
Joxe Aldasoro
Puskak
Irene Pujadas
itzul.: Amaia Apalauza
Asier Urkiza
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
itzul.: Garazi Arrula
Hasier Rekondo
Puskak
Irene Pujadas
itzul.: Amaia Apalauza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Nik ez dakit beste gauza batzuen berri
Elisa Levi
itzul.: Irene Aldasoro
Irati Majuelo
2023 Ekaina
2023 Maiatza
Wa Thiong'o eta Bulawayo
Afrikako hitzak
2023 Apirila
Mouton eta Rodoreda
Fantasiatik errealitatera
2023 Martxoa
Jose GorostizaAmaibako heriotza
Roberto Juarroz
Poesia bertikala
2023 Otsaila
2023 Urtarrila
2022 Abendua
Alphonse Daudet eta Louis Aragon
Testuak
2022 Azaroa
2022 Urria
Coleridge/Gautier
Erromantizismoaren haizeak
Federico Garcia Lorca
Poesia kaiera