1899-07-21 / 1961-07-02
Ernest Hemingway
Hemingway, Ernest Miller. Estatu Batuetako idazlea (Oak Park, Illinois, 1899 - Ketchum, Idaho, 1961). Ikasketak amaitu ondoren kazetari lanetan hasi zen Kansas Cityn (1917) eta ondoko urtean Gurutze Gorriko borondatezko gisa esku hartu zuen Lehen Mundu Gerran. Italian zauriturik (1919), kazetaritzan ihardun zuen EEBBetan. Parisen Gertrude Stein eta Ezra Pound ezagutu eta haien babespean hasi zen literatura lanetan. Aipaturiko idazle horien eraginaz gain, Hemingwayren estiloan EEBBko bizimoldeaz arduraturiko idazleen aztarna (Mark Twain, Sherwood Anderson), baita Europako XIX. mendekoen ukitua, (Stendhal, Flaubert, Conrad, Turgenev, Tolstoi) nabari da. 1925ean argitaraturiko In Our Time (Gure garaian) liburuan ipuin laburrak bildu zituen. Zezenketaren mitoak erakarrita, amerikar batzuen Paristik Iruñerako bidaia kontatzen duen The Sun Also Rises (1926, Eguzkia ere ateratzen da) eleberriarekin irakurlegoaren behin-betiko onespena jaso zuen. 1929an argitaraturiko A Farewell to Arms (Agur armak, agur) obra gerrako oroitzapenez betea ageri da. Heriotza arratsaldean (1932, Death in the Afternoon) izenburuko saioan tauromakia gaia erabili zuen berriro. Hemingwayren beste zenbait obra nagusi: Green Hills of Africa (1935, Afrikako muino berdeak) erreportaia; The Snows of Kilimanjaro (1936, Kilimanjaroko elurra, Javi Cillerok euskaratua) ipuin laburrak; The Short Happy Life of Francis Macomber (1936, Francis Macomberen bizitza labur zoriontsua) eleberria, To Have and Have Not (1937, Ukan eta ez ukan) eleberria, The First Fortynine Stories (1938, Lehen berrogeita bederatzi ipuinak), The Fifth Column (1938, Bosgarren zutabea), antzerki lana eta For Whom the Bell Tolls (1940, Noren hil-ezkilak?) eleberri ezaguna, Across the River and into the Trees (1950, Ibaiaren beste aldean eta zuhaitzen artean), The Old Man and the Sea (Agurea eta itsasoa, A. Goenagak eta J.M Iturraldek euskaratua). Depresioak jota, bere buruaz beste egin zuen 1961n. Hil ondoren haren beste zenbait obra argitaratu ziren: A Moveable feast (1964, Jai mugikorra); Islands in the stream (1970, Uharteak itsas lasterrean). n Kazetaritzak zerikusi handia du Hemingwayren idazmolde zuzen, lau eta adierazkorrean. Hitzaren bilaketa zorrotz horren bidez objektibitatea lortzen saiatzen da: portaerak deskribatzen ditu baina ez protagonisten burutazioak. Egungo eleberrigintzaren maisuen artean kokatu ohi dute kritikariek. Heriotzari "erabateko ziurtasun bakar" horri aurre egiten jarri ohi ditu Hemingwayk bere pertsonaiak, bortxa eta arrisku txarreko egoeretan (ehiza, boxeoa, arrantza, zezenketa, gerra). n 1954an Literaturako Nobel saria jaso zuen.
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
itzul.: Koro Navarro
Erein / Igela, 2021
Literatura Unibertsala 179
Katua euripean
itzul.: Paul Beitia
Lekore, 2 zkia, 2016
Agurea eta itxasoa
itzul.: Joxe Mari Iturralde
Elkar, 1986
Erdal literatura 35
Martxoak 20: Marlen Haushofer Horma Orion
Martxoak 20: Paul Auster Bidaiak scriptoriumean zehar Elgoibarren
Martxoak 22: Anne Hebert eta Giorgos Seferis Munduko Poesia Kaierak
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo
Emakume izoztua
Annie Ernaux
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez
Sonka
Ignacy Karpowicz
itzul.: Amaia Apalauza / Sonia Kolaczek
Irati Majuelo
Frankenstein
Mary Shelley
itzul.: I?igo Errasti
Aritz Galarraga
2024 Martxoa
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)