LOTAZILAK HAMABI
Per Denez

euskaratzailea: Jon Mirande
Euzko Gogoa, 1950
armiarma.eus, 2021

 

Hamar gizon ginen goiz hotzean

jauntxoen uri lokartuan.

            Hamar gizon ginen goiz beltzean,

Hamar bakarrik, alde orotarik

Jauntxo gizenak zurrunka lo

Frantziako lege-pean urrezko bakean:

Galurrenik gabe diru-zizkuak gogoetarik gabe

Itzalkin itxien atzean gogoak.

 

            Hamar gizon jaikirik,

Anei jauntxo gerizpean

Sudurrera-arte bildurik estalgiak

Hamar ginelarik kale hotzetan.

 

            Hamar, hainbat ginen, bizkarra hotz-hotza,

Guda galdurik hamar gudari zoro,

Aintzindariak galdurik hamar negar-egile zoro.

 

            Ezo zeuden harlauak

Gandupean;

Bizkor ziren gure urratsak

Hain hotzak bai'ginen,

Hotzak bihotzak et'hotzak bizkarrak.

 

            Hamar gizon bakarrik eramateko

Jauntxoen gorrotoa, bai'genien nahastu

Gure herriko zaharkerietan zuten atsegina

Nagusien gorrotoa, bai'dugu hautsiko

Gure herriko gazteen artean haien nagusigoa

            Hamar gizon bakarrik berrerosteko

Breiztar Judas'en ezpainetan

Sortu zen algara etoia

Jakin zenean dela sei urte

Koadkeo'n erori zinela.

            Hamar gizon bakarrik

Eramaile,

Berrerosle.

 

            Hamar gudari zoro

Gure endaren eskubide, gure herriaren indarrekin,

Frantziatarren t'haien morroien herrarekin,

Hamar gudari txiro ikurrin tutik gabe

bagenbiltzan kale hotzetan gaindi.

 

            Opamahai-alboan hamar ginen bakarrik

eta ez zen lorerik, ez kanturik,

ez oihalik, ez osperik, ez aintzarik:

hamar Breiztar txiro, ta gorroto!

            Hamar eliz ilun hutsean

herriaren bihotz hotza ta lotsarekin.

 

            Zuretzat ez zen erdi-erdian hil-andarik

—nahikoa zen txiroena—;

ezta lekaimerik otoitz egile

gurea hil duen hizkeran.

 

            Ez, Aita, hamar ginduzun hor

            Hamar, hainbat dira zure haurrak oro.

 

            Hamar gizon makal eskutsik

Ez ginen hamar baizik sei urteren buru,

ta zu zinopa hori lur hotzean!

 

            Itzuli geralarik esnatuta zegoen uria.

            Ikasleak larruzko zakuz

ta saletxetako neska apainak

berriketan: jantzi-kontu ta zurrumurru.

 

Itzuli-geralarik lokartuta zegoen uria

atzo bezalako frantziatar egun-aldibatean.

Uria lo, oroitu gabe,

Uria lo zikin, ta nare.

Zure oroipenik ez zan

inork ez oldozten zugan

amarrek baizik, ikurrin tutik gabe

goiz beltzean kalerik kale

ibili ziren hamar zindoek.

            Kale hotzetan burua makur

Ibilitako hamarrek baizik.

 

LOTAZILAK HAMABI
Per Denez

euskaratzailea: Jon Mirande
Euzko Gogoa, 1950
armiarma.eus, 2021