1871-07-10 / 1922-11-18
Marcel Proust
Proust, Marcel. Frantses idazlea (Anteuil, 1871 - Paris, 1922). Zuzenbide eta Literatura ikasketak egin zituen Parisen. Ondoren, gizarte bizitzari emana bizi izan zen, aristokrazia giroan. 1896an, kontakizun liburu bat argitaratu zuen Les plaisirs et les jours (Plazerrak eta egunak). Baina, 1906. urtea arte ez zen hasi idazle gisa sona eta ospea ekarri zion eleberri saila idazten. Horretarako, aurreko gizarte bizitzari uko egin eta Parisko aldirietan zuen etxera bildu zen. Eleberri sailaren izena, À la recherche du temps perdu (Denbora galduaren bila) zen, eta lehen liburukiarena, berriz, Du côté de chez Swann (1913, Swann-i dagokionez). Hasieran harrera hotza izan bazuen ere, pixkanaka oniritzia jasotzen hasi zen eta horrek bideratu zuen sailaren bigarren alearen argitaratzea: À l'ombre des jeunes filles en fleur (1919, Loretan diren neskatxen gerizpean). Proust bera bizi zela, beste bi eleberri argitaratu ziren: Le côté de Guermantes (1920-1921, Guermantes-i doakiona), eta Sodome et Gomorrhe (1921-1922); Denbora galduaren bila osatzen duten gainerako hiru eleberriak Proust hil ondoren argitaratu ziren: La prisonnière (1923), La fugitive (1925) eta Le temps retrouvé (1927, Denbora aurkitua). n Konplexutasun handiko eleberri saila da Denbora galduaren bila, baina eragin handia izan du geroko literaturan. Obra osoaren egitura batasunaren gakoa kontalariaren ikuspuntuan dago; kontalari hori Proust beraren alter ego-a litzateke, oroimenaren bidez, haren bizitza kontatzen duena. Bertan, ageri dira haurtzaroko alaitasunak eta geroko gizarte bizitzarekiko urruntzea, sarri, bere garaiko gizartearekiko kritika gogorra bihurtzen dena. Maitasuna eta sexua dira gai nagusi Prousten lanetan, eta eszeptizismz begiratzen ditu. Azkeneko liburukian dago, ordea, sail osoa laburbiltzen duen tesia; alegia, norberaren iragana berreskuratzea dagoela, eta miseriaz haruntzago joaterik dagoela, literatura sorkuntzaren bidez; izan ere, hartara, izan zena kontatzeaz gainera, bai baitago izan zitekeena ere, era alegoriko batez, berriz eraikitzerik.
Aro berredirena
itzul.: Jean-Baptiste Orpustan
ZTK, 2018
Iheslea
itzul.: Jean-Baptiste Orpustan
ZTK, 2015
Guermantes-ko aldea
itzul.: Jean Baptiste Orpustan
ZTK, 2013
Zuanen etxe aldean
itzul.: Jean Baptiste Orpustan
ZTK, 2013
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
itzul.: Joxe Austin Arrieta
Alberdania-Elkar, 2010
Literatura Unibertsala
Combray
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
KRITIKAK
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Joxemari Iturralde, 111 aldizkaria (2017-10-20)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Juan Ramon Makuso, El Diario Vasco (2011-08-05)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Beņat Sarasola, Berria (2011-01-30)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik – Karlos del Olmo, eizie.org (2011-01-26)
Urriak 25: Adania Shibli Detaile xume bat Iru?ean
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
itzul.: Jesus Maria Arrojeria
Aritz Galarraga
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Irati Majuelo
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Irati Majuelo
Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio
itzul.: Fernando Rey
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Ibon Ega?a
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Jon Jimenez
Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio
itzul.: Fernando Rey
Jon Jimenez
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa