1561-01-22 / 1626-04-09
Francis Bacon
Bacon, Francis. (Lord Verulam) Politikari eta filosofo ingelesa (Londres, 1561 - Londres, 1626). Zuzenbide ikasketak egin ondoren, Parlamentuko Behe Ganbaran diputatu sartu zen (1584) eta James I.aren babespean epaitegiko kargu gorenak beretu zituen; 1621ean Sain-Albans-eko bizkonde izendatu zuten. Urte berean kartzeleratu egin zuten salaketa baten ondorioz eta, erregeak barkamena eman bazion ere, politikatik aparte geratu zen. Azken urteak zientzia eta filosofia lantzen iragan zituen. Lan nagusiak: Moral eta politika saioak (1597); Novum organum scientiarum (1620); De dignitate et augmentis scientiarum (1623); bere lanik garrantzitsuena; Enrike VII.aren historia (1622); Atlantida berria (1627), filosofia eleberria, jakintsuek gobernatu beharreko Hiriaren antolamenduaz diharduen liburua, eta Instauratio Magna (1623), amaitu gabea eta aurreko lan batzuk ere biltzen zituena. n Aristotelerengandiko eta eskolastikaren tradizioarekiko loturak eten nahian, Baconek zientzien ordena berritu zuen, eta arimaren beste sailkapen bat proposatu, ahalmenetan oinarritua: historia (oroimena), poesia (irudimena) eta filosofia (arrazoimena). Izadiari buruzko jakintza lortzeko alde batera utzi beharra dago huts guztiak, aurreiritziak, irudi faltsuak (idola). Baconek metodo induktibo eta esperimentaziozko baten oinarriak erakutsi zituen. Hala berezko enpirismoa nola arrazionalismo abstraktua, biak arbuiatuz, gertaeren kausa naturalen ikerketa eta horien formaren zehaztapena da Baconentzat zientzia ezagutza. n Baconen pentsamenduari buruz hainbat motatako iritziak eman izan dira: batzuentzat Berpizkundeko azken pentsalaria da eta haren filosofia zientziaren aurrekoa, natur zientzietan matematikak duen garrantzia gutxiesten zuena; beste zenbaitentzat, zientzia modernoaren egiazko aitzindaria da.
Atlantida berria
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Apirilak 23: Ahmadou Kourouma Independentzien eguzkiak Donostian
Apirilak 24: Annie Ernaux Emakume bat Orion
Apirilak 25: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Gasteizen
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
itzul.: Amaia Apalauza
Bestiak Liburutegia
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
itzul.: Jonathan Lavilla / Javier Agirre
Aritz Galarraga
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Jon Jimenez
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)