1561-01-22 / 1626-04-09
Francis Bacon
Bacon, Francis. (Lord Verulam) Politikari eta filosofo ingelesa (Londres, 1561 - Londres, 1626). Zuzenbide ikasketak egin ondoren, Parlamentuko Behe Ganbaran diputatu sartu zen (1584) eta James I.aren babespean epaitegiko kargu gorenak beretu zituen; 1621ean Sain-Albans-eko bizkonde izendatu zuten. Urte berean kartzeleratu egin zuten salaketa baten ondorioz eta, erregeak barkamena eman bazion ere, politikatik aparte geratu zen. Azken urteak zientzia eta filosofia lantzen iragan zituen. Lan nagusiak: Moral eta politika saioak (1597); Novum organum scientiarum (1620); De dignitate et augmentis scientiarum (1623); bere lanik garrantzitsuena; Enrike VII.aren historia (1622); Atlantida berria (1627), filosofia eleberria, jakintsuek gobernatu beharreko Hiriaren antolamenduaz diharduen liburua, eta Instauratio Magna (1623), amaitu gabea eta aurreko lan batzuk ere biltzen zituena. n Aristotelerengandiko eta eskolastikaren tradizioarekiko loturak eten nahian, Baconek zientzien ordena berritu zuen, eta arimaren beste sailkapen bat proposatu, ahalmenetan oinarritua: historia (oroimena), poesia (irudimena) eta filosofia (arrazoimena). Izadiari buruzko jakintza lortzeko alde batera utzi beharra dago huts guztiak, aurreiritziak, irudi faltsuak (idola). Baconek metodo induktibo eta esperimentaziozko baten oinarriak erakutsi zituen. Hala berezko enpirismoa nola arrazionalismo abstraktua, biak arbuiatuz, gertaeren kausa naturalen ikerketa eta horien formaren zehaztapena da Baconentzat zientzia ezagutza. n Baconen pentsamenduari buruz hainbat motatako iritziak eman izan dira: batzuentzat Berpizkundeko azken pentsalaria da eta haren filosofia zientziaren aurrekoa, natur zientzietan matematikak duen garrantzia gutxiesten zuena; beste zenbaitentzat, zientzia modernoaren egiazko aitzindaria da.
Atlantida berria
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Uztailak 15: Juliana Leveille-Trudel Nirliit Lekeition
Uztailak 20: Mohammed El Kurd idazlearen poemak Palestinaren aldeko errezitalean Azpeitian
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Paziente isila
Alex Michaelides
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria