euskarari ekarriak

1.591 idazle / 4.067 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

-496 / -406

Sofokles


Sofokle. (Gr. Sofokles). Greziako poeta trajikoa (Kolona, K.a. 496 - Atenas, 406). Familia aberatsekoa zen eta Atenasko bizitza publikoan garrantzizko karguak izan zituen; zenbait espedizio militarretan, halaber, estratega gisa ihardun zuen. Hiriaren eta greziar kulturaren garairik gorenean, "Perikleren mendean", bizi izan zen eta Perikle, Fidias eta Herodoto haren lagunetarikoak ziren. Izpiritu irekikoa eta izaera baketsukoa zen; bere garaikideen begirunea bereganatu zuen, eta bere obrek harrera ezin hobea izan zuten. Tradizioaren arabera 123 obraren egile izan zen; antzerki lehiaketetan 24 aldiz irabazi zuen, eta beste askotan bigarren gelditu zen. Obra anitzetatik titulua eta zenbait zati besterik gorde ez badira ere, osorik iritsi diren 7 trajediek tokia eman diote trajediaren historian: Aias (K.a. 450 inguruan, Ajax); Antigonê (442 inguruan, Antigona); Oidipous tyrannos (430 inguruan, Edipo errege); Elektra (425 inguruan, Elektra); Trakhiniai (415 inguruan,Trakiniak); Philoctêtês (409 inguruan, Filoktete); Oidipous epi Kolônô (401 inguruan, Edipo Kolonan). Sofoklek gai ugari ukitu zituen bere obretan, baina parterik handiena Tebasko eta Troiako elezaharrei dagokiena da. Jainkoei ez zien Eskilok beste garrantzirik eman; baina, bestalde, ez zuen Euripideren ikuspegi arrazionalista hutsa ere. Sofokleren ustez patuaren ezinbesteko legeek baino areago kausa psikologikoek eramaten dute heroia galbidera edo moldatzen dute haren arrakasta. Sofoklerengan gizakiaren zoriontasun ezaren kontzientzia eta oinazearen aurreko duintasuna biltzen dira, baita pentsamendu arrazionala eta haren meneko ez diren indar ilunak ere. Sofoklek, bestalde, teknikaren eta poetikaren alorreko berrikuntzak ekarri zituen: protagonistaren izaera ez da osorik emana trajediaren hasieratik, aitzitik, eginez joaten da beste pertsonaiekiko harremanetan, ikusleen begien aitzinean; ekintza joria da, gorabehera gehiagoz hornitua; elkarrizketaren garrantzia geroz eta handiagoa da eta koroaren alderdiaren murrizketa; hizkuntzaren perfekzioa, baina ohiko hiztegiaz baliatzen da eta ez du Eskiloren metafora ausartarik. n Antzinateko kritikoek guztiz miretsi zuten Sofokleren obra eta Aristotelek eredutzat zuen. Ondoren Euripide hobetsia izan bazen ere, XIX. mendetik aurrera, Lessing-en eta F. Schlegel-en oharpenetan oinarriturik, haren obraren aberastasuna berriro ezagutarazten hasi zen. Sofokleren eraginaz ohartzeko, aski da pentsatzea egungo kulturaren alorrean Elektra, Antigona edo Edipo bezain garrantzitsuak eta erabiliak diren pertsonaiak, gehienbat, autore horrek bideraturiko bertsioan ezagutu direla.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Bakanteak

itzul.: Karlos Santisteban

Kriselu, 1986

Klasikoak 1

Sopokol'en antzerkiak II

itzul.: Zaitegi eta Plazao'tar Iokin

Darracq, 1958

Piloktete

itzul.: Iokin Zaitegi

Euzko Gogoa, 1957

Tarakin'go emaztekiak

itzul.: Iokin Zaitegi

Euzko Gogoa, 1957

Aiatz II

itzul.: Iokin Zaitegi

Euzko Gogoa, 1957

Aiatz I

itzul.: Iokin Zaitegi

Euzko Gogoa, 1957

Sopokol'en antzerkiak

itzul.: Zaitegi eta Plazao'tar Iokin

Pizkunde, 1946

Antigone

itzul.: Joakin Zaitegi

Lopez de Mendizabal, 1933

KRITIKAK

SopokelŽen antzerkiak – Ibinagabeitia'tar Andima'k, Euzko Gogoa (1958-03-01)

Hitzorduak

Azken kritikak

Amok
Stefan Zweig

itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Paziente isila
Alex Michaelides

itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez

Azken sarrerak

2025 Ekaina

Ford Madox Ford
Historiarik goibelena

Manuel de Pedrolo
Irakurgai

Teresa Colom
Bost poema

Patxi Apalategi
Itzulpen lanak

Oscar Milosz
Poesia kaiera

Frank O'Hara
Poesia kaiera

2025 Maiatza

Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez

Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik

2025 Apirila

Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik

Roberto Arlt
Arlt gogoan

Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz

Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak

2025 Martxoa

Flannery O'Connor
Mendeurrena

Friedrich H?lderlinen urteurrena

Ana Blandiana
Hamabi poema

Ernesto Cardenal
Apokalipsia

<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema

Martxoaren 1ean
Bina poema

2025 Otsaila

Takiji Kobayashi
Martxoak 15

Huy Can
Zortzi poema

Galegoz heldutako poemak

Saltzaile baten heriotza

Pedro Lemebel
Manifestua

2025 Urtarrila

Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan

Miguel Torga< br>Piztiak

Paco Urondo
Poemak

Louise Michel
Idazlanak

Alex Susanna
Sei poema

2024 Abendua

Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema

MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)

Jacques Prevert
Poesia kaiera

Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera

2024 Azaroa

Leonardo Sciascia
Narratiba

Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak

Santu gutxi letren sarean

2024 Urria

Fatou Ndiaye Sow
Lau poema

Elizabeth Bishop
Hamabi poema

Lupe Gomez
Poemak

[Sarrera guztiak ikusi]