1639-12-22 / 1699-04-21
Jean Racine
Racine, Jean-Baptiste. Poeta eta dramagile frantsesa (La Ferté-Milton, 1639 - Paris, 1699). Frantziako tragediagile klasiko nagusia izan zen. Umezurtz geratu zen hiru urte zituela, eta Port-Royalgo fraideen komentuan hezi zuten, greko hizkuntza arreta bereziz ikasirik. 1658an Parisera joan zen eta filosofia eta lege ikasketak egin zituen urte batez. Arian-arian utzi zituen albo batera jansenismoaren araberako molde estuak. Languedoc-eko Uzès hirira bidali zuten ondoren, apaiz ikasketak buka zitzan, baina 1663an Parisera joan eta lehen antzerki obra aurkeztu zuen Molièreren antzerki taldearen eskutik, La Thébaïde (1664). 1665ean Alexandre izeneko obra eman zuen, Molièreren eskutik orduan ere. Bigarren obra horrek arrakasta handia izan zuen eta Racineren eta Molière-ren arteko haserrea ekarri zuen, Racinek beste talde bati eman baitzion obra, lehen emanaldiaren ondoren. 1667an hasi ziren Racineren urte oparoenak: Andromaque (1667) Euripideren tragedian oinarrituriko obraz, orduko zaharturik zegoen Pierre Corneilleren pare jarri zen; hurrengo urtean eman zuen Les Plaideurs (1668, Auzilariak), idatzi zuen komedia bakarra, eta antzinako Erroman giroturiko bi tragedia aurkeztu zituen 1670ean, Britannicus eta Bérénice. Bertso argi indartsu batez eta antzerki baliabide egokiez baliaturik, unibertso tragiko indartsua eratu zuen Racinek bere obretan; haren tesiaren arabera, gizakiak ezin du bere grinen halabeharra saihestu eta biziaren etorriak baino izadiak berak zehazten du norberaren patua. Molde bereko obrak eskaini zituen ondoko urteetan, argumentuz konplexuagoak ziren arren: Bajazet (1672), Mithidrate (1673) eta Iphigénie (1675), Euripideren obran oinarrituta hau ere. 1677an aurkeztu zuen azken tragedia profanoa, Phèdre, agian poesia maila handiena zuena, baina harrera onik izan ez zuena; goitik behera aldatu zen Racine haren ondorioz; antzerkia zuen molde jansenistetara itzultzeko. Hogei urte eman zituen Racinek bizimodu burgesari atxikia, seme-alaben heziketaz arduratua eta kristau eginbideei hertsiki lotua. Beste bi antzerki obra idatzi zituen, hala ere, isilune luze haren ondoren, Maintenon-go andereak, Luis XIV.aren emazte morganatikoak eskaturik: Esther (1689) eta Athalie (1691), Bibliako pertsonaietan oinarrituak biak.
Uztailak 20: Mohammed El Kurd idazlearen poemak Palestinaren aldeko errezitalean Azpeitian
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Paziente isila
Alex Michaelides
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria