1639-12-22 / 1699-04-21
Jean Racine
Racine, Jean-Baptiste. Poeta eta dramagile frantsesa (La Ferté-Milton, 1639 - Paris, 1699). Frantziako tragediagile klasiko nagusia izan zen. Umezurtz geratu zen hiru urte zituela, eta Port-Royalgo fraideen komentuan hezi zuten, greko hizkuntza arreta bereziz ikasirik. 1658an Parisera joan zen eta filosofia eta lege ikasketak egin zituen urte batez. Arian-arian utzi zituen albo batera jansenismoaren araberako molde estuak. Languedoc-eko Uzès hirira bidali zuten ondoren, apaiz ikasketak buka zitzan, baina 1663an Parisera joan eta lehen antzerki obra aurkeztu zuen Molièreren antzerki taldearen eskutik, La Thébaïde (1664). 1665ean Alexandre izeneko obra eman zuen, Molièreren eskutik orduan ere. Bigarren obra horrek arrakasta handia izan zuen eta Racineren eta Molière-ren arteko haserrea ekarri zuen, Racinek beste talde bati eman baitzion obra, lehen emanaldiaren ondoren. 1667an hasi ziren Racineren urte oparoenak: Andromaque (1667) Euripideren tragedian oinarrituriko obraz, orduko zaharturik zegoen Pierre Corneilleren pare jarri zen; hurrengo urtean eman zuen Les Plaideurs (1668, Auzilariak), idatzi zuen komedia bakarra, eta antzinako Erroman giroturiko bi tragedia aurkeztu zituen 1670ean, Britannicus eta Bérénice. Bertso argi indartsu batez eta antzerki baliabide egokiez baliaturik, unibertso tragiko indartsua eratu zuen Racinek bere obretan; haren tesiaren arabera, gizakiak ezin du bere grinen halabeharra saihestu eta biziaren etorriak baino izadiak berak zehazten du norberaren patua. Molde bereko obrak eskaini zituen ondoko urteetan, argumentuz konplexuagoak ziren arren: Bajazet (1672), Mithidrate (1673) eta Iphigénie (1675), Euripideren obran oinarrituta hau ere. 1677an aurkeztu zuen azken tragedia profanoa, Phèdre, agian poesia maila handiena zuena, baina harrera onik izan ez zuena; goitik behera aldatu zen Racine haren ondorioz; antzerkia zuen molde jansenistetara itzultzeko. Hogei urte eman zituen Racinek bizimodu burgesari atxikia, seme-alaben heziketaz arduratua eta kristau eginbideei hertsiki lotua. Beste bi antzerki obra idatzi zituen, hala ere, isilune luze haren ondoren, Maintenon-go andereak, Luis XIV.aren emazte morganatikoak eskaturik: Esther (1689) eta Athalie (1691), Bibliako pertsonaietan oinarrituak biak.
Apirilak 24: Annie Ernaux Emakume bat Orion
Apirilak 25: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Gasteizen
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
itzul.: Amaia Apalauza
Bestiak Liburutegia
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
itzul.: Jonathan Lavilla / Javier Agirre
Aritz Galarraga
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Jon Jimenez
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)