euskarari ekarriak

1.524 idazle / 3.958 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1811-10-10 / 1858-10-23

Agosti Xaho


Xaho Lagarde, Josep Augustin. Idazle zuberotarra (Atarratze, 1811 - Baiona, 1858). Maulen, Oloroen eta Paben egin zituen ikasketak. Hemeretzi urte zituela, Parisera joan zen sortaldeko hizkuntzak ikastera, eta Charles Nodier-ekin harremanetan hasi zen. 1838an, Okzitaniako Tolosara joan zen bizitzera; han, Revue des Voyants izeneko aldizkari bat sortu nahian ibili zen. Handik bi urtera, Euskal Herrira itzuli eta L'Ariel egunkaria sortu zuen. Egunkari hartan eztabaida ugari izan zituen, eta bere teoria bereziak plazaratzeko leku egokia aurkitu zuen. 1848ko Iraultza piztu zelarik, L'Ariel-ek izena aldatu eta, Le Republicain de Vasconie bihurtu zen. Euskarazko astekaria ere egin nahi izan zuen, baina bi ale besterik ez zituen atera: Uscal-Herrico Gaseta (1848). Zinegotzi izendatu zuten, Guardia Nazionaleko komandante eta Basses-Pyrénées-ko kontseiluko kide. 1852an, egunkaria ateratzea eragotzi zioten, eta Xaho erbestera bidali zuten. Belgikan sartzen ez zioten utzi eta, Gasteizen hartu zuen bizilekua. 1854an Baionara itzuli eta Safer ou les houris espagnoles eleberria argitaratu zuen. Euskaraz, Azti-begia, Agosti Chaho Bassaburutarrak Ziberou herri maitiari Parisetik igorririk beste hanitchen aitzindari argui-bidian goiz izarra (1834) izeneko liburuxka idatzi zuen. Baina, frantsesez liburu anitz plazaratu zuen; horien artean: Paroles d'un voyant, Paroles d'un Biscaien aux Liberaux de la reine Christine (1834); Voyage en Navarre pendant l'insurrection des basques (1830-1835) (1836); Etudes grammaticales sur la langue euskarienne (1836); Histoire primitive des Eusqueriens-basques, langue, poésie, moeurs et caractère de ce peuple (1847); Biarritz entre les Pyrénées et l'Océan: Itinéraire pittoresque (1855); Dictionnaire basque, français, espagnol et latin (1856). Bere burua agnostikotzat, azti edo igerletzat eta ezkertiartzat jotzen zuen. Xahok, bere izpiritu erromantikoari jarraituz, asmatu zuen, besteak beste, Aitor elezaharreko pertsonaia. Kantu zaharrak biltzen ahalegin handiak egin zituen. Zumalakarregirenganako miresmen handia agertu zuen bere idazlanetan, eta gisa askotara euskal abertzaletasunaren aitzindaritzat jo daiteke.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Aitorren kondaira

itzul.: Hector Iglesias

Iker, 2008

Hitzorduak

Azken kritikak

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo

Hitzak palmondo
Silvia Federici

itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez

Bortxaketa
Joyce Carol Oates

itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo

Emakume izoztua
Annie Ernaux

itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza

Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig

itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez

Azken sarrerak

2024 Martxoa

Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari

Giorgos Seferis
Poesia kaiera

Anne Hebert
Poesia antologia

Vitale eta Anzaldua
Bi poema

2024 Otsaila

Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak

Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48

Natalia Ginzburg
Juduak

2024 Urtarrila

Atahualpa Yupanki
Lau abesti

Daye Tyree
Bost poema

Uxio Novoneyra
Bazterrak

Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa

Claire Keegan
Ekaitzak

Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak

2023 Abendua

Fadwa Touqan
Bi poema

Munduko Poesia Kaierak

2023 Azaroa

Gloria Fuertesen poesia

Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak

Philip Larkin
Sei poema

Javier Arzuaga
Gauerdi minean

Pasolini
Poemak

2023 Urria

Louise Gluck
Poemak

Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik

Antonia Vicens
Zortzi poema

2023 Iraila

W.H. Auden
Poemak

Bernard Manciet
Mendeurrena

Jon Beistegik euskarari ekarritakoak

Lydia Davis
Terapia

Miroslav Holub
Poemak

Chopin eta Mansfield
Narrazioak

Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria

Joseph Roth
Leviatana

W.W. Jacobs
Tximino atzaparra

2023 Abuztua

Slawomir Mrozek
Narrazioak

Emmy Hennings
Zortzi poema

Raymond Carver
Idazlanak

2023 Uztaila

David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)

Emily Bront?
Poemak

Miroslav Holub
Poemak

Milan Kundera
Literatur lanak

Maria Merce Mar?al
Poesia kaiera

[Sarrera guztiak ikusi]