1854-10-20 / 1891-11-10
Arthur Rimbaud
Rimbaud, Arthur. Poeta frantsesa (Charleville, 1854 - Marseille, 1891). Eskolan bertan egin zituen lehen poesia lanak, V. Hugo-ren eta Parnasoko poeten eragina agertzen dutenak. La Comunne deituriko matxinadaren denboran (1871ko martxoan) Parisera joan zen. Le bateau ivre (Itsaontzi hordia) olerkia Verlaine-ri bidali eta, maisuaren eskutik, Parisko literatura giro bohemioa ezagutu zuen. Rimbaud-en arabera, sentiberatasuna zorroztea da poetaren eginbidea eta hartarako era guztietako bizikizunak erabili behar ditu, gero inolako kontrolik gabe biak adierazteko. Rimbaud-ek erakarririk, Verlaine-k emaztea eta semea abandonatu zituen eta elkarrekin bizi izan ziren biak Parisen, Belgikan eta Londresen. 1873ko uztailean, berriro Belgikan zirela, eta liskar askoren ondoren, haserrealdi batean Verlaine-k tiro egin eta Rimbaud arinki zauritu zuen. 1873an berean, Rimbaud-ek gizarte amoral berria eta poesia ez konbentzionala sortzeko ahalegin guztien porrota aitortzen zuen Une saison en enfer obran (Denboraldi bat Ifernuan). Orobat, Illuminations (Argitzapenak) prosazko poemek osaturiko obra ondu zuen (1875ean amaitua eta 1886an Verlaine-k argitaratua). Handik aurrera, literatura alde batera utzirik, Europan zehar bidaiari ibili zen, abenturazko eta miseriazko bizitza ezagutuz. 1880tik aurrera Etiopia aldean (Aden, Harar) boli eta arma merkatari gisa lan egin zuen. Belauneko tumore baten karietara, 1891ko ekainean Frantziara itzulirik, Marseilleko erietxe batean hil zen.
KRITIKAK
Denboraldi bat infernuan – Jon Arano, Euskaldunon Egunkaria (1991-05-04)
Denboraldi bat infernuan – Felipe Juaristi, Argia (1991-04-28)
Uztailak 03: Dolores Redondo Lorik egiten ez dutenak nash
Amok
Stefan Zweig
itzul.: Aiora Jaka
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
itzul.: Aingeru Epaltza
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Amaia Alvarez Uria
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
itzul.: Rafa Santxitz-Muxika
Asier Urkiza
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
itzul.: Maialen Berasategi
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
itzul.: Xabier Monasterio
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Paziente isila
Alex Michaelides
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
itzul.: Julen Kalzada
Aritz Galarraga
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
itzul.: Irene Arrarats
Mikel Asurmendi
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria