1854-10-20 / 1891-11-10
Arthur Rimbaud
Rimbaud, Arthur. Poeta frantsesa (Charleville, 1854 - Marseille, 1891). Eskolan bertan egin zituen lehen poesia lanak, V. Hugo-ren eta Parnasoko poeten eragina agertzen dutenak. La Comunne deituriko matxinadaren denboran (1871ko martxoan) Parisera joan zen. Le bateau ivre (Itsaontzi hordia) olerkia Verlaine-ri bidali eta, maisuaren eskutik, Parisko literatura giro bohemioa ezagutu zuen. Rimbaud-en arabera, sentiberatasuna zorroztea da poetaren eginbidea eta hartarako era guztietako bizikizunak erabili behar ditu, gero inolako kontrolik gabe biak adierazteko. Rimbaud-ek erakarririk, Verlaine-k emaztea eta semea abandonatu zituen eta elkarrekin bizi izan ziren biak Parisen, Belgikan eta Londresen. 1873ko uztailean, berriro Belgikan zirela, eta liskar askoren ondoren, haserrealdi batean Verlaine-k tiro egin eta Rimbaud arinki zauritu zuen. 1873an berean, Rimbaud-ek gizarte amoral berria eta poesia ez konbentzionala sortzeko ahalegin guztien porrota aitortzen zuen Une saison en enfer obran (Denboraldi bat Ifernuan). Orobat, Illuminations (Argitzapenak) prosazko poemek osaturiko obra ondu zuen (1875ean amaitua eta 1886an Verlaine-k argitaratua). Handik aurrera, literatura alde batera utzirik, Europan zehar bidaiari ibili zen, abenturazko eta miseriazko bizitza ezagutuz. 1880tik aurrera Etiopia aldean (Aden, Harar) boli eta arma merkatari gisa lan egin zuen. Belauneko tumore baten karietara, 1891ko ekainean Frantziara itzulirik, Marseilleko erietxe batean hil zen.
KRITIKAK
Denboraldi bat infernuan – Jon Arano, Euskaldunon Egunkaria (1991-05-04)
Denboraldi bat infernuan – Felipe Juaristi, Argia (1991-04-28)
Azaroak 22: McKenzie Wark Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza Iru?ean
Azaroak 28: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Erronkaribarren
Azaroak 28: Amelie Nothomb Katilinarenak Donostiako Txantxerreka gaztetxean
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Asier Urkiza
Rameauren iloba
Denis Diderot
itzul.: Joxan Elosegi
Aritz Galarraga
Neska baten memoria
Annie Ernaux
itzul.: Aiora Jaka
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Ibon Ega?a
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
itzul.: Garazi Ugalde
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
itzul.: Leire Azkargorta
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
itzul.: Jesus Maria Arrojeria
Aritz Galarraga
Rifqa
Mohammed el-Kurd
itzul.: Eider Beobide
Irati Majuelo
Detaile xume bat
Adania Shibli
itzul.: Aitor Blanco Leoz
Irati Majuelo
Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio
itzul.: Fernando Rey
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila
Aurora Bertrana
Papeete modernoa
2024 Abuztua
2024 Uztaila
Katherine Mansfield
Hamalau poema
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak