1795-10-31 / 1821-02-23
John Keats
Keats, John. Poeta ingeles erromantikoa (Londres, 1795 - Erroma, 1821). Familian arazoak izan zituen, aita gazterik hil baitzen, eta ama berriz ezkondu eta ezkontza hautsi zuen; azkenik, zaindari baten eskuetan geratu zen, eta hark bultzatuta kirurgilari laguntzaile gisa hasi zen lanean. 1817an, ordea, beste guztia utzita, literatura lantzen hasi zen. Keats-en lehen garrantzizko lana Endymion poema luzea izan zen, 1818an argitaratua. Poemak Diana Ilargiaren jainkosa eta Endymion artzainaren arteko maitasuna kontatzen du; munduko edertasunaren maitalearen alegoria da. Urte horretan bertan Fanny Brawne ezagutu zuen, bere bizitza osoko maitasun tragikoa. Maitasun horren eta heriotzara eramango zuen gaixotasunaren eraginpean idatzi zituen Keats-ek poema ederrenak (Lamia eta The Eve of St Agnes), oda handiak (On Indolence, On a Grecian Urn, To Psyche, To a Nightingale, On Melancholy eta To Autumn), eta Hyperion poema epikoaren bi bertsioak. Hyperion 1818-1819 urteetan idatzia da: zoritxarreko maitasunaren eta eritasunaren aurrean, berriz ere Greziako mitologian oinarrituz, balio absolutuak eta hilezkortasuna uztartzeko ahalegina da, eta era berean poeta-sortzailearen alegoria. Poemak, odak eta Hyperion 1820an argitaratu ziren liburu batean. Hurrengo urtean, gero eta eriago zegoela, hegoaldera jo zuen Keats-ek medikuen gomendioz, eta Erroman hil zen 26 urte zituela. Keats-en poesiaren ezaugarriak irudien bizitasuna, sentikortasuna, eta filosofia mitologiaren bidez agertzeko ahalegina dira. XIX. mendeko poetengan eragin handia izan zuen, baina bereziki obraren alderdi formalari dagokionez; XX. mendean Keats-en obraren balio teknikoa eta intelektuala aintzat hartu da.
Oda greziar anfora bati
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Oi, zer duzu miña, zaldun
itzul.: Jon Mirande
Saioak - 2, 1978
Martxoak 02: Olga Tokarczuk, Erabili goldea hilen hezurren gainetik Donostian
Martxoak 08: Raymond Chandler, Ez adiorik Donostian
Erbesteko gutunak Victor Hugori
Louise Michel
itzul.: Amaia Lasa
Irati Majuelo
Bihotza nora, zu hara
Susanna Tamaro
itzul.: Fernando Rey
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Atezainaren larria penalti-jaurtiketan
Peter Handke
itzul.: Jose Mari Berasategi Zurutuza
Hasier Rekondo
Erle langileen amodioak
Aleksandra Kollontai
itzul.: Aroa Uharte
Ibai Atutxa Ordeñana
Odolik gabe
Alessandro Baricco
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Atezainaren larria penalti-jaurtiketan
Peter Handke
itzul.: Jose Mari Berasategi Zurutuza
Javier Rojo
Neskamearen ipuina
Margaret Atwood
itzul.: Zigor Garro
Iban Lantxo
Analfabetoa idazle
Agota Kristof
itzul.: Eskarne Mujika Gallastegi
Irati Majuelo
Erle langileen amodioak
Aleksandra Kollontai
itzul.: Aroa Uharte
Ibon Egaña
Nik kantatu eta dantza egiten du mendiak
Irene Sola
itzul.: Joxan Elosegi
Amaia Alvarez Uria
2021 Otsaila
2021 Urtarrila
Dashiell Hammett
Behin bakarrik urka zaitzakete
Friedrich Dürrenmatt
Hainbat lan
2020 Abendua
Ken Saro-Wiwa
Afrikak bere eguzkia hiltzen du
Clarice Lispector
Bederatzi poema
Susa argitaletxea Durangoko liburu azokan
Burgosko auzia eta Jean Paul Sartre gogora ekarriak
2020 Azaroa
Sarah Kane
Zartatua / 4.48 Psikosia
2020 Urria
Harold Pinter
Alaska moduko bat
2020 Iraila
William Carlos Williams
Indarraren erabilera
2020 Abuztua
Charles Bukowski
Poema antologia
2020 Uztaila
2020 Ekaina