1799-05-20 / 1850-08-18
Honore Balzac
Balzac, Honoré de. Idazle frantsesa (Tours, 1799 - Paris, 1850). Hamalau urterekin Parisa joan zen bere familiarekin; bi legegizonekin aritu zen han lanean. Hogei urte zituela familiarekin ados jarririk, bi urteko epea hartu zuen bere idazle bokazioa frogatzearren. Bere lehen lanek —izengoitiz sinatuta argitaratuak— ez zuten arrakastarik lortu. 1822an Mme de Berny-rekin harremanetan jarri zen; honek aristokraziaren mundua ezaguterazi zion eta diru laguntza eskaini. 1825etik 1828ra bitartean zenbait negozio abiarazi zuen, baina batere onik gabe. Handik harat, amodiozko atxikimendu ugariekin batean, literatura lan joria eta funtsezkoa burutzeari ekin zion hogei urtez bete-betean. 1829an jadanik bere izenez sinaturiko La physiologie du mariage saioak eta Le Dernier Chouan eleberriak —1841ean Les Chouans izango zenak— entzute handia eman zioten. Eleberriak etengabe argitaratzen jarraitu zuen, horien artean: Une passion dans le désert (1830), La peau de chagrin (1831), Le curé de Tours (1832), Eugénie Grandet (1833). Laster, eleberri bateko pertsonaiak besteetan ere agerterazteko ideia otu zitzaion, era horretara gizarte oso bat moldatzeko moduan. Le Pére Goriot (1834) eleberrian lehen aldiz abiatu zen bide horretan barna. n Balzac-ek laurogeitamabost bat eleberri idatzi zuen, La Comédie Humaine izenburupean bildurik. Gainera, hogeitamar ipuin (Les Contes drolatiques, 1832-1837) eta bost antzerki idatzi zituen. Egunkarietan eta aldizkarietan Balzac-en sinadura guztiz preziatua zen. Gutun ugari idatzi zuen; 1850ean haren emazte bihurtu zen Eveline Hanska-rekin, bereziki, gutun truke luze bezain interesgarria izan zuen. n Balzac-en prosak Frantziako gizarte osoa azaltzen dio irakurleari, berak zioenez «erregistro zibilarekin lehian». Frantses gizartearen irudi hau moldatzearren, Balzac-ek estetika errealista erabili zuen, xehetasunez beteriko deskripzio eta erretratuak eginez. Kontatzailearen antzeak eta pertsonaien gorabehera psikologikoen eta sozialen analisi sakonak eman diote eleberri bilduma honi literatura modernoan merezimendu osoz lortua duen lehen mailako lekua.
Maisulan ezezaguna
itzul.: Josu Zabaleta
Artium, 2006
KRITIKAK
Goriot zaharra – Markos Zapiain, Euskaldunon Egunkaria (1999-10-23)
Goriot zaharra – Jon Eugi, Euskaldunon Egunkaria (1998-01-31)
Urtarrilak 18: Mari-mutil handi baten bluesa Lekeitiko institutuan
Urtarrilak 21: Aldibereko Lasarten
Urtarrilak 22: Neskamearen ipuina Iruñean
Urtarrilak 26: Ahardikeriak Tolosan
Urtarrilak 28: Aldibereko Getarian
Nik kantatu eta dantza egiten du mendiak
Irene Sola
itzul.: Joxan Elosegi
Amaia Alvarez Uria
Hilketa lokartua
Agatha Christie
itzul.: Xabier Aristegieta
Irati Majuelo
Poesia kaiera
May Ayim
itzul.: Garazi Ugalde Pikabea
Igor Estankona
Kontu pribatu bat
beppe
itzul.: Josu Zabaleta
Ibai Atutxa Ordeñana
Ene herri txikia
Gaël Faye
itzul.: Irati Bereau
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
May Ayim
itzul.: Garazi Ugalde Pikabea
Javier Rojo
Kontu pribatu bat
Beppe Fenoglio
itzul.: Josu Zabaleta
Irati Majuelo
Poesia kaiera
Raymond Carver
itzul.: Harkaitz Cano
Hasier Rekondo
Poesia kaiera
Raymond Carver
itzul.: Harkaitz Cano
Javier Rojo
Kafe tristearen balada
Carson McCullers
itzul.: Asun Garikano
Aiora Sampedro
2021 Urtarrila
Behin bakarrik urka zaitzakete
Friedrich Dürrenmatt idazlearen mendeurrena
2020 Abendua
Ken Saro-Wiwa
Afrikak bere eguzkia hiltzen du
Clarice Lispector
Bederatzi poema
Susa argitaletxea Durangoko liburu azokan
Burgosko auzia eta Jean Paul Sartre gogora ekarriak
2020 Azaroa
Sarah Kane
Zartatua / 4.48 Psikosia
2020 Urria
Harold Pinter
Alaska moduko bat
2020 Iraila
William Carlos Williams
Indarraren erabilera
2020 Abuztua
Charles Bukowski
Poema antologia
2020 Uztaila
2020 Ekaina
2020 Maiatza
Forugh Farrokhzaden poemen antologia
Sacco&Vanzetti
Bi poema eta kantu bat