1860-01-29 / 1904-07-15
Anton Txekhov
Txekhov, Anton Pavlovitx. Idazle errusiarra (Tanganrog, 1860 - Badenweiler, 1904). Familia behartsu batean jaio zen. 1879an Moskura joan zen medikuntza ikasketak egitera. Umorezko aldizkarietan ipuinak argitaratzen hasi zen bere familiari laguntzeko. Geroztik literatura izan zuen bizibide, noizean behin, izurriteetan eta, mediku gisa lan egin bazuen ere. 1890ean Sakhalin uharte-presondegira joan zen bertakoei laguntzera eta itzulitakoan eleberri bat argitaratu zuen: Sakhalin uhartea. 1895ean Tolstoi ezagutu zuen. 1900ean Errusiako Zientzia Akademiako kide izendatu zuten, baina bi urteren buruan kargua utzi zuen Gorki erakundetik bota izanagatik protesta egiteko. Tuberkulosiak jota zegoen eta Errusia eta Europa osoan barrena ibili zen bere gaitza sendatu nahian. 1901ean Olga L. Knipper Moskuko Arte Antzerki taldeko antzezlearekin ezkondu zen. Txekhoven ipuinak berdintsuak dira gaiz eta estiloz, ia ekintzarik eta intrigarik gabekoak, umorezkoak gehienak, Errusiako burgesia deskribatzen dutenak, neurritasun handiz eta artifizialkeriari uko eginez idatziak. Melpomeneko ipuinak (1884), hasierako ipuinen bilduma, Kontakizun nabarrak (1886), Ilunabarrean (1887), Estepa (1888), 6. pabilioia (1892), Dueloa (1892), Nire bizitzaren historia (1895), Laborariak (1897), Ezezagun baten kontakizuna (1898), Andrea txakurtxoarekin (1898). Haren antzerki lanak Stanislavskiren Arte Teatroaren sorrerari oso lotuak daude. Garai hartako errusiar gizartearen ispilu dira eta haustura handia ekarri zuten ordu arteko antzerkigintzarekiko; isilunez eta iradokizunez betetako lanak dira, xehetasun psikologiko handikoak eta giroari gertaerari baino garrantzia handiagoa ematen diotenak. Txekhov antzerkiaren historiako egilerik garrantzitsuenetako bat da. Antxeta (1895), Osaba Vania (1899), Hiru ahizpak (1901), Gereziondoen lorategia (1904).
KRITIKAK
31 ipuin – Nagore Fernandez, Berria (2022-05-29)
31 ipuin – Pello Zupiria, Bilbao (2022-05)
Bi antzerki labur – Mikel Mendizabal, Argia (1987-09-20)
Uztailak 28: Ernest Hemingway idazlearen Fiesta. Eguzkia jaikitzen da irakurraldia Auritzetik Orbaizetara
Uztailak 28: Edorta Jimenez Hemingway eta Gernika Orbaizetan
Uztailak 28: I?aki Sagarna Ernest Hemingway eta Euskal Herria Aezkoako Kultur Olan
Uztailak 28: Ernest Hemingwayren poema errezitaldia Ariben
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
itzul.: Maria Colera Intxausti
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
itzul.: Amaia Apalauza
Amaia Alvarez Uria
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
itzul.: Koro Navarro
Aritz Galarraga
Nekropolia
Boris Pahor
itzul.: Santi Leone
Asier Urkiza
Horma
Marlen Haushofer
itzul.: Naroa Zubillaga
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Xomorroak
Julia Guillamon
itzul.: Martin Rezola
Nagore Fernandez
Metamorfosia
Franz Kafka
itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga
Hormako atea eta beste ipuin batzuk
H.G. Wells
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Hasier Rekondo
Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien
Irene Sola
itzul.: Joxan Elosegi
Jon Jimenez
2024 Uztaila
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria