1860-01-29 / 1904-07-15
Anton Txekhov

Txekhov, Anton Pavlovitx. Idazle errusiarra (Tanganrog, 1860 - Badenweiler, 1904). Familia behartsu batean jaio zen. 1879an Moskura joan zen medikuntza ikasketak egitera. Umorezko aldizkarietan ipuinak argitaratzen hasi zen bere familiari laguntzeko. Geroztik literatura izan zuen bizibide, noizean behin, izurriteetan eta, mediku gisa lan egin bazuen ere. 1890ean Sakhalin uharte-presondegira joan zen bertakoei laguntzera eta itzulitakoan eleberri bat argitaratu zuen: Sakhalin uhartea. 1895ean Tolstoi ezagutu zuen. 1900ean Errusiako Zientzia Akademiako kide izendatu zuten, baina bi urteren buruan kargua utzi zuen Gorki erakundetik bota izanagatik protesta egiteko. Tuberkulosiak jota zegoen eta Errusia eta Europa osoan barrena ibili zen bere gaitza sendatu nahian. 1901ean Olga L. Knipper Moskuko Arte Antzerki taldeko antzezlearekin ezkondu zen. Txekhoven ipuinak berdintsuak dira gaiz eta estiloz, ia ekintzarik eta intrigarik gabekoak, umorezkoak gehienak, Errusiako burgesia deskribatzen dutenak, neurritasun handiz eta artifizialkeriari uko eginez idatziak. Melpomeneko ipuinak (1884), hasierako ipuinen bilduma, Kontakizun nabarrak (1886), Ilunabarrean (1887), Estepa (1888), 6. pabilioia (1892), Dueloa (1892), Nire bizitzaren historia (1895), Laborariak (1897), Ezezagun baten kontakizuna (1898), Andrea txakurtxoarekin (1898). Haren antzerki lanak Stanislavskiren Arte Teatroaren sorrerari oso lotuak daude. Garai hartako errusiar gizartearen ispilu dira eta haustura handia ekarri zuten ordu arteko antzerkigintzarekiko; isilunez eta iradokizunez betetako lanak dira, xehetasun psikologiko handikoak eta giroari gertaerari baino garrantzia handiagoa ematen diotenak. Txekhov antzerkiaren historiako egilerik garrantzitsuenetako bat da. Antxeta (1895), Osaba Vania (1899), Hiru ahizpak (1901), Gereziondoen lorategia (1904).
KRITIKAK
31 ipuin – Aritz Galarraga, Berria (2025-04-06)
31 ipuin – Nagore Fernandez, Berria (2022-05-29)
31 ipuin – Pello Zupiria, Bilbao (2022-05)
Bi antzerki labur – Mikel Mendizabal, Argia (1987-09-20)
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Asier Urkiza
Esker onak
Delphine De Vigan
itzul.: Aiora Jaka Irizar
Irati Majuelo
Emakume oinutsa
Scholastique Mukasonga
itzul.: Miren Agur Meabe
Maialen Sobrino Lopez
Herioa Venezian
Thomas Mann
itzul.: Xabier Mendiguren
Aritz Galarraga
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Lur mortuak
Nuria Bendicho
itzul.: Joxan Elosegi
Irati Majuelo
Poesia guztia
Safo
itzul.: Maite Lopez Las Heras
Aritz Galarraga
Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Askatasun haizea
Javier Buces
itzul.: Markel Lizasoain
Irati Majuelo
Meditazioak
John Donne
itzul.: Patxi Ezkiaga
Mikel Asurmendi
2025 Abendua
2025 Azaroa
Villiers de L'Isle-Adam
Esperantzaren tortura
2025 Urria
Angela Figuera
Aingeruen zuzenbidea
Youenn Gwernig
New Yorkeko hamar poema
2025 Iraila
Manuel Curros Enriquez
Jostirudi Jainkotarra
David Foster Wallace
Wallace euskaraz
Angel Gonzalez/Andrea Camilleri
Mendeurrenak
2025 Abuztua
Liam O'Flaherty
Jende behartsua
Hainbat egile
Japoniako ahotsak
2025 Uztaila
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz