1898-06-05 / 1936-08-18
Federico Garcia Lorca
García Lorca, Federico. Olerkari eta antzerkigile espainiarra (Fuentevaqueros, Granada, 1898 - Viznar, Granada, 1936). Zuzenbidea eta filosofia eta letra ikasketak egin zituen. Literatura ez ezik, musika eta marrazkia ere landu zituen. 1919an Madrileko Ikasleen Egoitzan sartu zen eta bertan ezagutu zituen Dalí, Buñuel, Prados, Alberti, Moreno Villa eta beste artista batzuk, gerora garrantzi handikoak izan zirenak. 1922an lehen poema bilduma eman zuen argitara, Libro de poemas izenekoa. 1926an Góngorari buruzko hitzaldi bat eman zuen; izan ere, Góngora izan zen Lorcaren belaunaldia, 27koa alegia, markatu zuen poeta nagusia. Gero Canciones, Romancero gitano eta Poema del cante jondo, argitaratu zituen Andaluziako molde tradizionalak landuz, misterioaren eta mitoaren haritik, heriotzaren gaiarekin larrituta; izan ere, Andaluziarekin oso errotuta izaki, eskualde hark eragin nabarmena izan zuen García Lorcaren lanetan. 1929an Estatu Batuetara joan ondoren argitaratu zuen Poeta en Nueva York izeneko poema bilduma. Bertan surrealismoaren bidetik hiritzarren alienazioa azaltzen du, ordu arteko bere bidetik oso beste era batera. Errepublikaren garaian sona handia izan zuen García Lorcak literaturaren munduan eta lan ugari sortu eta eragin zuen: La Barraca antzerki taldea eratu zuen esaterako gobernuaren eskariz, eta Espainiako herri askotan ibili zen klasikoen lanak jokatzen. Berak idatzitako antzerki lanetan desioa eta errealitatea kontrajarriak daude. Mariana Pineda, Bodas de sangre, Yerma, La casa de Bernarda Alba, eta El público dira antzerki lan ezagunenak; azkena izan zen surrealismoaren estetikarekin abangoardiekin lotuena. Antzerkigile handia izan bazen ere, ez zuen inoiz poesia bazter batera utzi. 1936ko abuztuan Gerra Zibila hasita, frankistek atxilo hartu eta fusilatu zuten.
Egunsentia
itzul.: Harkaitz Cano
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Udako madrigala
itzul.: Anjel Bidaguren
Zer - 136, 1989
Iturriko urretxindorrak
itzul.: Maria Dolores Agirre
, 1968
Iturri-legor
itzul.: Maria Dolores Agirre
, 1968
Odol ezteiak
itzul.: Daniel Landart
, 1966
Ura, nora zoaz?
itzul.: Luis Mari Mujika
Arnas - 5, 1961
Olerti, 1959
Olerti, 1959
Olerti, 1959
Olerti, 1959
KRITIKAK
Poesia kaiera – Nagore Fernandez, Berria (2023-01-08)
Poeta New Yorken – Jose Luis Padron, Bilbao (2015-11)
Poeta New Yorken – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2004-03-12)
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
itzul.: Amaia Apalauza
Bestiak Liburutegia
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
itzul.: Jonathan Lavilla / Javier Agirre
Aritz Galarraga
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Jon Jimenez
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)