1898-06-05 / 1936-08-18
Federico Garcia Lorca
García Lorca, Federico. Olerkari eta antzerkigile espainiarra (Fuentevaqueros, Granada, 1898 - Viznar, Granada, 1936). Zuzenbidea eta filosofia eta letra ikasketak egin zituen. Literatura ez ezik, musika eta marrazkia ere landu zituen. 1919an Madrileko Ikasleen Egoitzan sartu zen eta bertan ezagutu zituen Dalí, Buñuel, Prados, Alberti, Moreno Villa eta beste artista batzuk, gerora garrantzi handikoak izan zirenak. 1922an lehen poema bilduma eman zuen argitara, Libro de poemas izenekoa. 1926an Góngorari buruzko hitzaldi bat eman zuen; izan ere, Góngora izan zen Lorcaren belaunaldia, 27koa alegia, markatu zuen poeta nagusia. Gero Canciones, Romancero gitano eta Poema del cante jondo, argitaratu zituen Andaluziako molde tradizionalak landuz, misterioaren eta mitoaren haritik, heriotzaren gaiarekin larrituta; izan ere, Andaluziarekin oso errotuta izaki, eskualde hark eragin nabarmena izan zuen García Lorcaren lanetan. 1929an Estatu Batuetara joan ondoren argitaratu zuen Poeta en Nueva York izeneko poema bilduma. Bertan surrealismoaren bidetik hiritzarren alienazioa azaltzen du, ordu arteko bere bidetik oso beste era batera. Errepublikaren garaian sona handia izan zuen García Lorcak literaturaren munduan eta lan ugari sortu eta eragin zuen: La Barraca antzerki taldea eratu zuen esaterako gobernuaren eskariz, eta Espainiako herri askotan ibili zen klasikoen lanak jokatzen. Berak idatzitako antzerki lanetan desioa eta errealitatea kontrajarriak daude. Mariana Pineda, Bodas de sangre, Yerma, La casa de Bernarda Alba, eta El público dira antzerki lan ezagunenak; azkena izan zen surrealismoaren estetikarekin abangoardiekin lotuena. Antzerkigile handia izan bazen ere, ez zuen inoiz poesia bazter batera utzi. 1936ko abuztuan Gerra Zibila hasita, frankistek atxilo hartu eta fusilatu zuten.
Egunsentia
itzul.: Harkaitz Cano
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Udako madrigala
itzul.: Anjel Bidaguren
Zer - 136, 1989
Iturriko urretxindorrak
itzul.: Maria Dolores Agirre
, 1968
Iturri-legor
itzul.: Maria Dolores Agirre
, 1968
Odol ezteiak
itzul.: Daniel Landart
, 1966
Ura, nora zoaz?
itzul.: Luis Mari Mujika
Arnas - 5, 1961
Olerti, 1959
Olerti, 1959
Olerti, 1959
Olerti, 1959
KRITIKAK
Poesia kaiera – Nagore Fernandez, Berria (2023-01-08)
Poeta New Yorken – Jose Luis Padron, Bilbao (2015-11)
Poeta New Yorken – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2004-03-12)
Uztailak 28: Ernest Hemingway idazlearen Fiesta. Eguzkia jaikitzen da irakurraldia Auritzetik Orbaizetara
Uztailak 28: Edorta Jimenez Hemingway eta Gernika Orbaizetan
Uztailak 28: I?aki Sagarna Ernest Hemingway eta Euskal Herria Aezkoako Kultur Olan
Uztailak 28: Ernest Hemingwayren poema errezitaldia Ariben
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
itzul.: Maria Colera Intxausti
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
itzul.: Amaia Apalauza
Amaia Alvarez Uria
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
itzul.: Koro Navarro
Aritz Galarraga
Nekropolia
Boris Pahor
itzul.: Santi Leone
Asier Urkiza
Horma
Marlen Haushofer
itzul.: Naroa Zubillaga
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Xomorroak
Julia Guillamon
itzul.: Martin Rezola
Nagore Fernandez
Metamorfosia
Franz Kafka
itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga
Hormako atea eta beste ipuin batzuk
H.G. Wells
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Hasier Rekondo
Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien
Irene Sola
itzul.: Joxan Elosegi
Jon Jimenez
2024 Uztaila
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria