euskarari ekarriak

1.524 idazle / 3.958 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1759-11-10 / 1805-05-09

Friedrich von Schiller


Schiller, Friedrich von. Poeta eta dramagile alemaniarra (Marbach, 1759 - Weimar, 1805). Alemaniako idazle erromantiko nagusietako bat izan zen. Familia militar batean sortu zen, eta karrera hartara bideratu zuten arren, armak utzi eta zuzenbideko eta medikuntzako ikasketak egin zituen literaturan hasi aurretik. Jean-Jacques Rousseau-ren jarraitzaile sutsua izan zen gaztetan, idazle klasikoak irakurri zituen (Homero, Virgilio, Shakespeare...), eta harreman estuak izan zituen Sturm und Drang taldeko poetekin. 1781-1787 bitartean lau drama idatzi zituen, gizarteko gehiegikeriak salatzen zituztenak: Die Räuber (1781, Gaizkileak) eta Die Verschwörung des Fiesko zu Genua (1783, Fiesco, edo genoarren konspirazioa) tiraniaren aurka; Kabale und Liebe (1784, Intriga eta amodioa), gizarteko desberdintasunen aurka, eta Don Carlos (1787), kontzientzia mailako zapalketaren aurka. Wurtenberg-eko dukearen mehatxuen ondorioz Stuttgart-eko hirira jo behar izan zuen, eta 1789an Jena-ko unibertsitateko historia irakasle hasi zen. Historia, filosofia eta estetika landu zituen hurrengo urteetan: Geschichte des Dreissigjährigen Krieges (1791-1793, Hogeita Hamar Urteko Gerraren historia), über die tragische Kunst (1792, Arte trajikoari buruz), Briefe über die ästhetische Erziehung des Menschen (1793-1795, Gutunak gizakiaren estetika heziketari buruz). Garai hartan Goethe-rekin harremanetan jarri zen; harekiko gutunetan, politika bideak alde batera utzi eta norberak edertasunaren eta, aurreramenduaren bidean, ongiaren aldera duen isuria landu beharra dagoela argudiatzen zuen. Goethe-ren eraginez, poesia molde klasizistetara jo zuen ondoren, eta lan bikainak idatzi zituen: balada bilduma (1797) eta Das Lied von der Glocke (1800, Ezkilaren kantua). 1794tik aurrera dramak idatzi zituen berriro, eduki moral handikoak: Wallenstein trilogia (1794-1799), Maria Stuart (1800), Die Jungfrau von Orleans (1801, Orleans-eko neskatxa), Die Braut von Messina (1803, Messina-ren andregaia) eta Wilhelm Tell (1804). Hogei antzerki lan utzi zituen bukatu gabe.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Wilhelm Tell

itzul.: Iñaki Goenaga

Eizie, 2003

Aitzindariak

Wilhelm Tell

itzul.: Lur erredakzioa

Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999

Musa alemana

itzul.: Joxe Azurmendi

Euskera, euskaldunon hizkuntza, 1990

Eusko Jaurlaritza

Oh Freude, nicht diese Töne (Adiskideok! Ez gaitezen goinu zarata hoietan e

itzul.: ?

Urrats - 1, 1979

Gilen Tell

itzul.: Jaxinto Fdez. Setien

Mensajero, 1979

Kimu 14

Atzerriko neskatila

itzul.: Jon Mirande

Egan, 1959

Erri-min

itzul.: Jon Mirande

Egan, 1959

Pozari oda

itzul.: Antonio Maria Labaien

Olerti, 1959

Pozari

itzul.: Resurrección Maria de Azkue

Opera libretoa, 1922

An die Freude. (Poza, Jainkotxinpart eder)

itzul.: ?

Euskal-Erria - 70, 1914

KRITIKAK

Wilhelm Tell – Karlos Del Olmo, Berria (2005-10-18)

Hitzorduak

Azken kritikak

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo

Hitzak palmondo
Silvia Federici

itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez

Bortxaketa
Joyce Carol Oates

itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo

Emakume izoztua
Annie Ernaux

itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza

Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig

itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez

Azken sarrerak

2024 Martxoa

Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari

Giorgos Seferis
Poesia kaiera

Anne Hebert
Poesia antologia

Vitale eta Anzaldua
Bi poema

2024 Otsaila

Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak

Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48

Natalia Ginzburg
Juduak

2024 Urtarrila

Atahualpa Yupanki
Lau abesti

Daye Tyree
Bost poema

Uxio Novoneyra
Bazterrak

Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa

Claire Keegan
Ekaitzak

Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak

2023 Abendua

Fadwa Touqan
Bi poema

Munduko Poesia Kaierak

2023 Azaroa

Gloria Fuertesen poesia

Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak

Philip Larkin
Sei poema

Javier Arzuaga
Gauerdi minean

Pasolini
Poemak

2023 Urria

Louise Gluck
Poemak

Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik

Antonia Vicens
Zortzi poema

2023 Iraila

W.H. Auden
Poemak

Bernard Manciet
Mendeurrena

Jon Beistegik euskarari ekarritakoak

Lydia Davis
Terapia

Miroslav Holub
Poemak

Chopin eta Mansfield
Narrazioak

Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria

Joseph Roth
Leviatana

W.W. Jacobs
Tximino atzaparra

2023 Abuztua

Slawomir Mrozek
Narrazioak

Emmy Hennings
Zortzi poema

Raymond Carver
Idazlanak

2023 Uztaila

David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)

Emily Bront?
Poemak

Miroslav Holub
Poemak

Milan Kundera
Literatur lanak

Maria Merce Mar?al
Poesia kaiera

[Sarrera guztiak ikusi]