euskarari ekarriak

1.509 idazle / 3.925 idazlan

  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z  

Azken kritikak

1818-11-09 / 1883-09-03

Ivan Turgenev


Turgeniev, Ivan Sergeievitx. Errusiako idazlea (Orel, 1818 - Bougival, Paris ondoan, 1883). Aita noblea eta gudarosteko ofiziala eta ama lur jabe familia bateko alaba zituen. Ikasketak Moskun eta San Petersburgon egin zituen; hiri honetan literatura munduan murgildu zen, Puxkin eta Gogol gidari zituela. 1838an Berlina joan zen filosofia ikasketak egiteko; han idealismo alemanaren eragina jaso zuen. 1841ean, Europazale eta liberal deliberatua bilakaturik, Errusiara itzuli zen eta administrazioan lan egin zuen. Garai hartakoak dira Turgenieven lehen obrak: Parasha (1843), narrazio olerkia; Andrei Kolosov (1844), eleberri laburrak; Zuhurgabekeria (1843), antzerkia. 1845ean administrazioa utzi zuen literaturara erabat emana bizitzeko. Pauline Viardot-García kantariaz maitemindurik, 1847tik 1850era Errusiatik kanpo joan zen haren ondotik. 1852an ospea eta ezagutza ekarri zizkion Zapiski ojotnika (Ehiztariaren narrazioak) obra argitaratu zuen; liburu horretan jopuen bizitza gogorraren lekukotasuna eman zuen idazkera errealistaz. 1852an bere etxaldean egotera behartu zuen gobernuak, Gogolen heriotza zela eta egindako artikuluarengatik. Ordu arte antzerki obrak idatzi bazituen -Dirurik gabe (1846), Bizkarroia (1849), Gau bat Sorrente-n (1852)...-, handik aurrera antzerkia alde batera utzi eta poesiaz beteriko eleberri laburrak ondu zituen: Bi lagun (1854), Iakov Pasinkov (1855), Lehen amodioa (1860), etab. Turgeniev, orobat, Errusiako eleberrigile onentsuenen artean kokatu ohi da. Rudin (1856) obran bere garaiko giro intelektuala erretratatu zuen; Dvnoyanskoy genezdo (1859, Kapareen habia), noblezia zaharraren ohiturak deskribatzen zituen; Nakanune (1860, Bezperan) eta Otsy i deti (1862, Aita-semeak). Eleberri bakoitzak eztabaida sutsuak pizten zituen eta, hartaz nazkaturik, atzerrian hartu zuen bizilekua, Baden-Baden-en lehenik (1862-1870) eta Parisen gero (1871-1883), Errusian egonaldi laburrak baizik egiten ez zituela. Azkenaldi honetan bi eleberri -Dym (1867, Kea); Nov' (1877, Luberriak)-, zenbait eleberri labur eta obra lirikoak ondu zituen. Hil ondoren, Turgenieven antzerki obrarik ezagunena argitaratu zen: Hilabete bat landan. Harremanak izan zituen bere garaiko Europako idazle anitzekin: G. Flaubert, E. Zola, B. Auerbach, H. James, G. Sand... Haren hizkuntza Errusiako literaturako eredu garbienetakotzat hartua izan ohi da, Puxkin-enaren ondoren.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Errusiako mintzoa

itzul.: Bingen Ametzaga

Itsaso aurrean, 2006

Susa

Aita-semeak

itzul.: Jose Morales Belda

Ibaizabal, 1999

Literatura Unibertsala 82

KRITIKAK

Aita-semeak – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2000-01-15)

Hitzorduak

Urriak 05: bell hooks Transgresioa irakasgai. Hezkuntza askatasunaren praktika gisa

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

itzul.: Iker Alvarez
Ibai Atutxa Orde?ana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

itzul.: Patxi Zubizarreta
Jon Jimenez

Alferrikakoaren balioa
Nuccio Ordine

itzul.: Fernando Rey
Paloma Rodriguez-Mi?ambres

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

itzul.: Iker Alvarez
Jon Jimenez

Soniexka
Ludmila Ulitskaia

itzul.: Josu Zabaleta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Puta
Nelly Arcan

itzul.: Miel A. Elustondo
Nagore Fernandez

Puta
Nelly Arcan

itzul.: Miel A. Elustondo
Amaia Alvarez Uria

Deitora zaitzala Tigrisek
Emilienne Malfatto

itzul.: Irati Bereau Baleztena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov

itzul.: Josu Zabaleta
Nagore Fernandez

Spoon River Antologia
Edgar Lee Masters

itzul.: Alain Lopez de Lacallle
Paloma Rodriguez-Mi?ambres

Azken sarrerak

2023 Iraila

W.H. Auden
Poemak

Bernard Manciet
Mendeurrena

Jon Beistegik euskarari ekarritakoak

Lydia Davis
Terapia

Miroslav Holub
Poemak

Chopin eta Mansfield
Narrazioak

Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria

Joseph Roth
Leviatana

W.W. Jacobs
Tximino atzaparra

2023 Abuztua

Slawomir Mrozek
Narrazioak

Emmy Hennings
Zortzi poema

Raymond Carver
Idazlanak

2023 Uztaila

David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)

Emily Bront?
Poemak

Miroslav Holub
Poemak

Milan Kundera
Literatur lanak

Maria Merce Mar?al
Poesia kaiera

2023 Ekaina

Edith Sodergranen mendeurrena

Nazim Hikmet
Poemakl

Latindar literatura euskaraz

2023 Maiatza

Wa Thiong'o eta Bulawayo
Afrikako hitzak

2023 Apirila

Mario Benedetti
Poesia kaiera

Bertolt Brecht
Poesia kaiera

Mouton eta Rodoreda
Fantasiatik errealitatera

Oholtzako abangoardia

2023 Martxoa

Chantal Maillard
Idaztea

Jose GorostizaAmaibako heriotza

Roberto Juarroz
Poesia bertikala

2023 Otsaila

Bertolt Brecht
Zazpi antzezlan

Hiru poeta
Poemak

Le Fanu
Maizter misteriotsua

2023 Urtarrila

Colette
Mari-alderrai

Eugenio de Andrade
Poemak

[Sarrera guztiak ikusi]