Gide, André. Idazle frantsesa (Paris, 1869 - Paris, 1951). Oso gazte zela aita hil zitzaion eta amak oso moral gogorrean hezi zuen. 1895ean Madeleine bere lehengusuarekin ezkondu zen; harekin lotzen zuten sentimenduak Les Cahiers d'André Walter (1891) obran azaldu zituen. Eragin sinbolista berak bultzaturik idatzi zituen Le Traité de Narcisse (1893), eta La Tentative amoureuse edo Le Traité du vain désir (1893). Gaixo zegoela eta, sendatzeko, Algeriara joan zen (1893) eta han krisi gogorra izan zuen, Les Nourritures terrestres (1895) obran aipatu zuen bezala; ideal humanistaren zilegitasuna aldarrikatzen zuen han. Saül draman (1903) eta Prométhée mal enchainé (1899) ipuinean ideal hori zehaztu zuen, baina L'Immoraliste (1902) obran moteldu. Berekoikeria eta hurkoaren maitasuna, sentsualitatea eta adimena lotu nahirik, Les Caves du Vatican (1914), La Symphonie pastorale (1919, apaiz protestante baten bizitzako arazoak) idatzi zituen. 1925ean, eleberrigintzak dituen arazoei buruz Les Faux-Monnayeurs idatzi zuen. Afrika beltzera egin zuen bidaia baten ondoren, kolonialismoaren gehiegikeriak salatu zituen eta alderdi komunistara hurbildu zen, baina azkenik erabat baztertu zuen alderdia. 1946an Thésée (Teseu) obran, gizakiari barneko askatasuna ematen dion ekintza oro onetsiz, bere pentsaera morala osatu zuen. Une berean, 1889az geroztik idazten joan zen Journal, egunerokoan (1943tik 1953ra plazaratua) argitasun osoz agertu zituen idazlearen eta pertsonaren kezkak, eta baita Si le grain ne meurt (1920tik 1924era) eleberri autobiografikoan eta Corydon (1911) saiaeran ere. Literaturako Nobel saria eman zioten 1947an.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]