1888-06-13 / 1935-11-30
Fernando Pessoa
Pessoa, Fernando Antonio Nogueira. Portugaldar poeta (Lisboa, 1888 - Lisboa, 1935). Modernismoan izan zuen eragin handia zela eta, portugaldar literatura Europara zabaldu zuen. Hego Afrikako Durban hirian igaro zituen haurtzaroa eta gaztaroa, haren aita-ordea Portugalgo kontsula izan baitzen. Erraz ikasi zuen ingelesez, eta hizkuntza horretan idatzi zituen lehen poemak. 1905. urtean Lisboara itzuli zen, eta bertan merkataritza itzulpengintza hartu zuen lanbidetzat. Abangoardiazko aldizkarietan ere idatzi zuen garai haietan, batik bat bertako modernismoaren puntako aldizkaria zen Orpheu (1915) izenekoan. 1918. urtean hasi zen ingelesez idatziriko poema liburuak argitaratzen; portugesez ordea, ez zuen ezer argitaratu harik eta 1934. urtean arrakasta handirik izan ez zuen Mensagem liburua atera zuen arte. Hurrengo urtean, hil ondoren, bihurtu zen ospetsu, irudikatu zuen ametsezko mundu bitxia, bere alter ego gisa sortu zituen pertsonaiez (Alberto Caeiro, Ricardo Reis eta Alvaro de Campos izenekoak) aberasturikoa. Irudimenezko pertsonaia horien poesia lanak ikuspuntuari eta estiloari dagokionez bere izenaz idatziriko lanaren ondoan desberdin gertatzen diren arren, badute batasunik, nolabait Pessoaren nortasun desberdinak adierazten baitira pertsonaia bakoitzaren obraz. Bere lanetan aipagarrienak Poesias de Fernando Pessoa (1942), Poesias de Alvaro de Campos (1944), Poemas de Alberto Caeiro (1946), eta Odes de Ricardo Reis (1946) dira.
Poemak pluralean
itzul.: Iñigo Roque
Denonartean, 2012
(Hiru zati)
itzul.: Luigi Anselmi
Bertzerenak, 2006
Pamiela
Eguberria
itzul.: Luigi Anselmi
Bertzerenak, 2006
Pamiela
Garaipen oda eta itsasoko oda
itzul.: Xabier Galarreta
Hiria, 2006
Amodio-gutun guztiak barregarriak dira
itzul.: Gerardo Markuleta
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Udaberria etor dadinean...
itzul.: Joakin Balentzia
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Baldin eta ni hil ondorengoan...
itzul.: Joakin Balentzia
Literatura Unibertsala – Batxilergoa, 2000
EIZIE-Erein
Marinela
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
Inscription XI
itzul.: Joseba Sarrionandia
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985
Pamiela
Inscription X
itzul.: Joseba Sarrionandia
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985
Pamiela
Inscription IX
itzul.: Joseba Sarrionandia
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985
Pamiela
Inscription V
itzul.: Joseba Sarrionandia
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985
Pamiela
Inscription I
itzul.: Joseba Sarrionandia
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak, 1985
Pamiela
Bere denbora alperrik galtzen duen jenioa da Hugo
itzul.: Juan Manuel Basurko
Literatur Gazeta - 3, 1985
KRITIKAK
Poemak pluralean – Igor Estankona, Deia (2012-11-17)
Poemak pluralean – Jose Luis Padron, Bilbao (2012-10)
Marinela – Edorta Jimenez, Susa (1989-06-01)
Marinela (koadro bakarreko drama estatikoa) – Iñaki Camino, Argia (1985-03-10)
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo
Emakume izoztua
Annie Ernaux
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)