1867-06-28 / 1936-12-10
Luigi Pirandello
Pirandello, Luigi. Idazle italiarra (Agrigento, 1867 - Erroma, 1936). Merkatari familia aberats bateko semea zen; filologia ikasketak egin zituen Erromako unibertsitatean eta Bonn-ekoan. Erroman hartu zuen bizilekua eta literaturgintzari ekin zion bete-betean. Lehen lanak poesiazkok izan baziren ere, kontakizun liburuak eta eleberriak idazten hasi zen berehala, estilo errealistaz betiere: L'esclusa (1901, Egotzia). Ekonomia arazo larriak izan zituen 1903an, eta italiera irakasle izan zen aldi batez; bestalde, garai hartan bere emaztea zoratu zen eta erietxe batera eraman behar izan zuen, betiko, 1919an. Horrek guztiak eragin sakona izan zuen idazlearengan eta hasierako errealismoa eguneroko munduaren izaera errealari buruzko hausnarketa bihurtu zen. Horren erakusgarri dira Il fu Mattia Pascal (1904, Mattia Pascal zena) eta La vida nuda (1910, Bizitza gordina) kontakizun bildumak. Dramagile gisa nabarmendu zen, ordea, Pirandello: haren antzerkian umoreak garrantzia du, betiere ilusioa eta errealitatea nahastuta. Cosi è, si vi pare (1917, Hala da, hala iruditzen bazaizue), Enrico IV (1918, Enrike IV.a), Sei personaggi in cerca d'autore (1921, Sei pertsonaia autore bila; obra horrekin hasi zen Pirandelloren arrakasta, bai ikusleen, bai kritikaren aldetik); eta amaitu gabeko I giganti della montagna (1936, Mendiko erraldoiak). Literaturako Nobel Saria izan zen 1934an.
KRITIKAK
Sei pertsonaia autore bila – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2004-03-05)
Uztailak 28: Ernest Hemingway idazlearen Fiesta. Eguzkia jaikitzen da irakurraldia Auritzetik Orbaizetara
Uztailak 28: Edorta Jimenez Hemingway eta Gernika Orbaizetan
Uztailak 28: I?aki Sagarna Ernest Hemingway eta Euskal Herria Aezkoako Kultur Olan
Uztailak 28: Ernest Hemingwayren poema errezitaldia Ariben
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
itzul.: Maria Colera Intxausti
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
itzul.: Amaia Apalauza
Amaia Alvarez Uria
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
itzul.: Koro Navarro
Aritz Galarraga
Nekropolia
Boris Pahor
itzul.: Santi Leone
Asier Urkiza
Horma
Marlen Haushofer
itzul.: Naroa Zubillaga
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Xomorroak
Julia Guillamon
itzul.: Martin Rezola
Nagore Fernandez
Metamorfosia
Franz Kafka
itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga
Hormako atea eta beste ipuin batzuk
H.G. Wells
itzul.: Joxe Mari Berasategi
Hasier Rekondo
Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien
Irene Sola
itzul.: Joxan Elosegi
Jon Jimenez
2024 Uztaila
Amat-Piniella eta Tisner
Bi liburu
2024 Ekaina
Mohammed el-Kurd idazle palestinarraren Rifqa liburuko 6 poema
2024 Maiatza
Luisa Villalta poeta omenduko du letra galegoen egunak
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria