Beckett, Samuel. Idazle irlandarra (Dublin, 1906 - Paris, 1989). Trinity Collegen ikasi zuen eta James Joyceren idazkaria izan zen. 1938tik aurrera Frantzian hartu zuen bizitokia. Bere lana oso ugaria da eta Kafkaren eta Joyceren eragin nabarmena du. 1947ra arte ingelesez idatzi zuen, baina handik aurrera frantsesez idatzi zituen lan guztiak. Poesiaren alorrean nabarmentzekoak dira: Whoroscope (1930) eta Echo's bones (1935). Idazle honen gai nagusia den gizonaren zentzugabetasuna bere eleberrietan ageri da: Murphy (1938), Molloy (1951), Malone meurt (1951), Comment c'est (1961). Ipuinak ere idatzi zituen: More pricks than kics (1934) eta Textes pour rien (1955). Lehen antzerkia 1952an idatzi zuen eta hurrengo urtean jokatu zen: En attendant Godot. Lan honek itxaropena eta salbazio saio guztien hutsaltasuna du gaia; bide beretsutik abiatu ziren haren antzerki lan guztiak. Horietako batzuk: Fin de partie (1957), La dernière bande (1958), Oh! les beaux jours (1961). Haren testu laburretan hainbat berrikuntza agertzen dira, era horretara, idazketa landuagokoak gertatzen direla: Sans (1969), Premier amour (1970), Company (1980). Literatura Nobel saria jaso zuen 1969an.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Cunqueiro, Alvaro. Idazle galegoa (Mondoñedo, 1911 - Vigo, 1981). Galegoz eta gaztelaniaz idatzi zuen. Literatura jenero guztiak landu zituen. Erdi Aroko gaietan oinarrituta, fikzioa eta errealitatea nahasten dira maiz Cunqueiroren obretan. Obra nagusiak: Mar ao Norde (Iparraldeko itsasoa, 1932), Poemas do si e non (Baiezko eta ezezko poemak, 1933), Cantiga nova que se chama Riveira (Riveira izena duen kantiga berria, 1934), Poemas, Antología de inéditos (Poemak, argitaragabeen antologia, 1934), Elegías y canciones (gazteleraz, 1934), As crónicas do Sochantre (Sochantreren kronikak, 1959), Un hombre que se parecía a Orestes (Oresteren antza zuen gizon bat, Nadal saria, 1969).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Bécquer, Gustavo Adolfo. (G. A. Claudio Domínguez Bastida) Poeta eta idazle espainiarra (Sevilla, 1836 - Madril, 1870). Umezurtz geratu zen hamar urterekin. Sevillan igaro zuen haurtzaroa eta gaztaroaren parte bat. 1854an Madrilera aldatu zen. Lehenbiziko urteetan estuasun handiak pasatu zituen Madrilen eta kazetari bezala lan egin behar izan zuen bizitzeko; El porvenir egunkarian, eta La España musical y literaria eta El correo de la moda aldizkarietan besteen artean. Hogeita bat urte zituela gaixotu egin zen, tuberkulosiak jota. Eri zegoela idatzi zuen bere aurreneko elezaharra: El caudillo de las manos rojas. 1861 eta 1865 artean idatzi zituen hain ezagunak egin diren elezahar gehienak eta baita errima batzuk ere. Hitz lauz idatzi zituen lanen artean aipagarria da Leyendas liburua, 28 kontakizun biltzen dituena. Hala ere, Bécquer-ek entzute handiagoa du olerkari gisa, hitz lauzko idazle bezala baino. Errealismoa puri-purian zegoen garaian, erromantiko beranta izan zen. Lirikotasun handikoa izaki, Bécquer hartzen da Espainiako lirika modernoaren aitzindaritzat, eta eragin sakona izan du Espainiako olerkariengan. 1871n, bera hil ondoren, lagun batzuek Rimas izeneko liburuan bildu zituzten haren olerkiak. Laurogeita lau poema labur dira denera, aldizkaritan han-hemenka argitaratuak. Bécquer-en poesia formaz laua eta apaindura handirik gabea da, baina zorroztasunez adierazten ditu bere sentimendu sakonak. 27ko belaunaldiko poetek Bécquer ezagutu eta eredutzat hartu zuten. Hala, maitasunaren trataera sotil neurtua, haren olerkien erritmoa, haien musikaltasuna eta iradokizun indarra dira A. Machadok, J. R. Jimenezek, Salinasek, Cernudak eta beste hainbatek ikusten zizkioten balioak.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Racine, Jean-Baptiste. Poeta eta dramagile frantsesa (La Ferté-Milton, 1639 - Paris, 1699). Frantziako tragediagile klasiko nagusia izan zen. Umezurtz geratu zen hiru urte zituela, eta Port-Royalgo fraideen komentuan hezi zuten, greko hizkuntza arreta bereziz ikasirik. 1658an Parisera joan zen eta filosofia eta lege ikasketak egin zituen urte batez. Arian-arian utzi zituen albo batera jansenismoaren araberako molde estuak. Languedoc-eko Uzès hirira bidali zuten ondoren, apaiz ikasketak buka zitzan, baina 1663an Parisera joan eta lehen antzerki obra aurkeztu zuen Molièreren antzerki taldearen eskutik, La Thébaïde (1664). 1665ean Alexandre izeneko obra eman zuen, Molièreren eskutik orduan ere. Bigarren obra horrek arrakasta handia izan zuen eta Racineren eta Molière-ren arteko haserrea ekarri zuen, Racinek beste talde bati eman baitzion obra, lehen emanaldiaren ondoren. 1667an hasi ziren Racineren urte oparoenak: Andromaque (1667) Euripideren tragedian oinarrituriko obraz, orduko zaharturik zegoen Pierre Corneilleren pare jarri zen; hurrengo urtean eman zuen Les Plaideurs (1668, Auzilariak), idatzi zuen komedia bakarra, eta antzinako Erroman giroturiko bi tragedia aurkeztu zituen 1670ean, Britannicus eta Bérénice. Bertso argi indartsu batez eta antzerki baliabide egokiez baliaturik, unibertso tragiko indartsua eratu zuen Racinek bere obretan; haren tesiaren arabera, gizakiak ezin du bere grinen halabeharra saihestu eta biziaren etorriak baino izadiak berak zehazten du norberaren patua. Molde bereko obrak eskaini zituen ondoko urteetan, argumentuz konplexuagoak ziren arren: Bajazet (1672), Mithidrate (1673) eta Iphigénie (1675), Euripideren obran oinarrituta hau ere. 1677an aurkeztu zuen azken tragedia profanoa, Phèdre, agian poesia maila handiena zuena, baina harrera onik izan ez zuena; goitik behera aldatu zen Racine haren ondorioz; antzerkia zuen molde jansenistetara itzultzeko. Hogei urte eman zituen Racinek bizimodu burgesari atxikia, seme-alaben heziketaz arduratua eta kristau eginbideei hertsiki lotua. Beste bi antzerki obra idatzi zituen, hala ere, isilune luze haren ondoren, Maintenon-go andereak, Luis XIV.aren emazte morganatikoak eskaturik: Esther (1689) eta Athalie (1691), Bibliako pertsonaietan oinarrituak biak.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

[Idazleari buruzko informazioa]