Rizal y Alonso, José. Filipinetako heroi nazionala (Calamba, 1861 - Manila, 1896). Aita filipinar jatorriko lurjabe handia zuen eta ama, Teodora Alonso, Filipinetako emakume jakintsuenetako bat zen. Manilako unibertsitatean egon ondoren, Madrilen egin zituen medikuntza eta arte ikasketak. Espainian zeuden filipinarren buru bihurtu zen berehala eta Madrilen itxuratu zituen Filipina uharteen independentziarako lehen asmoak: harentzat, benetako etsaia ez zen guztiz ahulduta zegoen Espainiako estatua, Filipinetako koloniak lotuta zeuzkaten frantziskotar, agustindar eta domingotar fraile ordena kristauak baizik. Rizalek Parisen eta Heidelbergen bukatu zituen medikuntza ikasketak. 1886an argitaratu zuen lehen eleberria, tagaloz idatzia, Noli me tangere, fraideen aurkako liburua. 1891n idatzi zuen El filibusterismo liburua, eta Filipinetako uharteen autonomiaren aldeko propagandaren ardura hartu zuen ondoren Bartzelonan. Rizalen programaren arabera, Filipinetako uharteak Espainiako estatuko herrialde bihurtuko ziren, ordezkaritza bat izango zuten Gorteetan, espainiar fraideen ordez filipinatar apaizek ihardungo zuten aurrerantzean, biltzeko eta mintzatzeko askatasuna errespetatuko zen eta filipinatarrek eta espainiarrek eskubide berberak edukiko zituzten legeen aurrean. 1892an Filipina uharteetara jo eta Liga Filipina bake higikundea osatu zuen Manilako hirian. Atxilotu eta Mindanaoko uhartera eraman zuten. Lau urtez eduki zuten espainiarrek han, eritegi batean lanean. 1896an hasi zen Katipunan isilpean ziharduen erakunde abertzalearen matxinada, eta erakunde horrekin harremanik ez zuen arren, militar espainiarrek atxilotu eta, traidoretzat hartu ondoren, hiltzera kondenatu eta Manilan fusilatu zuten. Ultimo adiós (Azken agurra) poema gogoangarria idatzi zuen hil bezperan.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Kipling, Rudyard. Idazle ingelesa (Bombay, 1865 - Londres, 1936). Bizitzako lehen urteak Indian eman zituen, baina 1871n Ingalaterrara bidali zuten. 1882an Indiara itzuli zen kazetari lanetan. Garai hartakoa da Kiplingen gai eta giro ezagunenekiko ardura: zurien eta haien mendeko indiarren arteko harremanak, Britainia Handiaren xede zibilizatzailea, eta Indiako zibilizazio zaharraren eta azturen oroitzapena. Ordukoak dira Kiplingen kontakizunezko lehen saioak: Soldiers three (1888, Hiru gudari), eta Plains tales from the hills (1888, Mendiko ipuin lauak). Hala ere, benetako arrakasta Barrack-room balads (1892, Kasernako baladak) izeneko poema bildumarekin etorri zitzaion. Hitz lauz urtebete lehenago The ligth that failed (Argi itzalia) idatzia zuen, eta hiru maisu lan: The jungle book (1894, Oihaneko liburua); The second jungle book (1895), kontakizun laburren bildumak, eta Kim (1901) eleberria. Lan handia egin zuen abentura eleberriak idazten, nahiz eta bere ekoizpenean bigarren mailakotzat joak izan diren: Captains courageous (1897, Kapitain bulartsuak); Erdi Aroko giroarekin lotuak: Puck of Pook's hill (1906, Pook mendiko Puck); haurtzaroarekin, Just so stories (1902, Ixtorioak baizik ez). Literaturako Nobel saria jaso zuen 1907an.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]