1904-12-26 / 1980-04-24
Alejo Carpentier
jaio zen duela 121 urte

Carpentier, Alejo. Kubako eleberrigile eta musikologoa (Habana, 1904 - Paris, 1980). Gazterik hasi zen Kubako tradizio afrikarra aztertzen eta, molde horretako poesia lantzeaz gainera, afrikar musika kontzertuak antolatu zituen. 1933. urtean idatzi zuen lehen eleberriak (Ecué-Yamba-o) tradizio hartako balioak adierazi zituen. 1946. urtean La música en Cuba (Musika Kuban) saioa eman zuen argitara. Haren eleberri nagusiak: El reino de este mundo (Mundu honetako erreinua, 1949), Los pasos perdidos (Urrats galduak, 1953), El siglo de las luces (Argien mendea, 1962). Kontakizun laburrak eta ipuinak ere idatzi ditu: El derecho de asilo (Babes eskubidea, 1972). Azken lanak dira: La consagración de la primavera (Udaberriaren sagara, 1978) eta El arpa y la sombra (Arpa eta itzala, 1979) izan ziren. Herri ohiturak kontuan hartu zituen idazle barrokoa izan zen, Ameriketako eleberrigile handienetakoa.
1893-12-26 / 1976-09-09
Mao Zedong
jaio zen duela 132 urte

Mao Zedong. Txinako politikaria eta idazlea (Shao Sahn, Hunan, 1893 - Pekin, 1976). Nekazari baten semea zen, Sun Yatsen-en jarraitzaile izan zen gaztetan. Txinako Alderdi Komunista sortzen parte hartu zuen (1921), eta alderdi horretako idazkari izan zen Hunanen. Hunanen bertan nekazarien lehen matxinadak antolatu zituen. 1931n Hunan eta Kianshi kontrolatzen zituen, eta bertan nekazaritzako erreforma egin eta Txinako Errepublika Sobietarra eratu zuen. Handik urte gutxira, martxa luzea izenekoa antolatu zuen, 100.000 gizonez osatua, eta 1935ean Txinako komunismoaren aginpidera heldu zen. Nazionalisten kontrako gerra zibilean (1945-49) garaile atera ondoren, Herriaren Errepublika aldarrikatu zuen. Gobernuko (1949) eta Errepublikako (1954) lehendakari izan zen, eta garai hartan Txinan izan ziren aldakuntzen bultzatzaile nagusia. Hala eta guztiz ere, ekonomia arazoek eta Sobiet Batasunarekin izandako tirabirek kargua galtzeko arriskuan jarri zuten. 1960 ondoko urteetan, Lin Piao defentsa ministroaren laguntzarekin, kultura iraultzaren eragile izan zen. Iraultza haren helburua alderdi komunistaren barruko burokrazia deuseztatzea eta erabateko aginpidea lortzea zen. 1972an, Richard Nixonek, Estatu Batuetako lehendakariak, egindako bisitaldiaren ondoren, aldaketa handiak hasi ziren Txinan, atzerriko herrialdeekin zituzten harremanen alorrean, batez ere. Liburu gorria-n daude bildurik Maoren aipamen eta teoriak.
1891-12-26 / 1980-06-07
Henry Miller
jaio zen duela 134 urte

Miller, Henry. Estatu Batuetako idazlea (New York, 1891 - Pacific Palisades, 1980). Parisa joan zen bizitzera 1929an, eta bertan aurkitu zuen bere liburuak idazteko giro egokia. Autobiografia kutsua dute Miller-en obrek; errealismo handiko lanak idatzi zituen, erotismoz beteak, estilo librean idatziak. Parisen idatzi zituen lehen liburuek eskandalu handia sortu zuten, eta ondorioz debekatuak izan ziren Britainia Handian eta Estatu Batuetan. Debeku hori indarrean dago oraindik leku batzuetan, gehienen ustez haren belaunaldiak eman zituen idazle handienetakoa izan zen arren. Idatzi zituen lanen artean hauek ditu eleberri eta saiakera aipagarrienak: Tropic of Cancer (1934), Tropic of Capricorn (1938), Max and the White Phagocites (1938), The Colossus of Maroussi (1941), The Wisdom of the Heart (1941), Plexus (1952), Time of Assassins (1956, Eraileen garaia), Big Sur and the Oranges of Hyeronimus Bosch (1957, Big-Sur eta Jeronimo Boskoren laranjak).
1716-12-26 / 1771-07-30
Thomas Gray
jaio zen duela 309 urte

Gray, Thomas. Ingeles olerkaria (Londres, 1716 - Cambridge, 1771). Etonen eta Cambridgen ikasi zuen. Walpoleren laguna izan zen eta hari bidaltzen zizkion poemak. Elegy Written in a Country Church Yard (1751) izan zen Grayren poemarik ezagunena, jarrera neoklasikokoa. Hala ere, erromantizismoaren kutsu nabarmeneko lanak ere eman zituen:The Bard, The Progress of Poesy, Norse Odes, Hymn to Ignorance, Hymn to Adversity, The Fatal Sisters eta Descent of Odin. Eskandinaviako eta zelten poesiari buruzko interesa zuen. Grayren lanak heriotzari buruzko gogoetak dira nagusiki.
1947-12-26 / ...
Jean Echenoz
jaio zen duela 78 urte

Isil-mandataria
itzul.: Gerardo Markuleta
Meettok, 2016
14
itzul.: Gerardo Markuleta
Meettok, 2014
Tximistak
itzul.: Gerardo Markuleta
Meettok, 2012
Lasterka
itzul.: Gerardo Markuleta
Meettok, 2011
Ravel
itzul.: Gerardo Markuleta
Meettok, 2007
1904-12-26 / 1993-11-22
James Stern
jaio zen duela 121 urte

Denbora bizigarri baterako
Marina Garces
itzul.: Olatz Mitxelena
Irati Majuelo
Zubi bat Drinaren gainean
Ivo Andritx
itzul.: Karlos Zabala
Aritz Galarraga
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Asier Urkiza
Esker onak
Delphine De Vigan
itzul.: Aiora Jaka Irizar
Irati Majuelo
Emakume oinutsa
Scholastique Mukasonga
itzul.: Miren Agur Meabe
Maialen Sobrino Lopez
Herioa Venezian
Thomas Mann
itzul.: Xabier Mendiguren
Aritz Galarraga
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Lur mortuak
Nuria Bendicho
itzul.: Joxan Elosegi
Irati Majuelo
Poesia guztia
Safo
itzul.: Maite Lopez Las Heras
Aritz Galarraga
Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
2025 Abendua
Susa literatura argitaletxea Durangoko liburu azokan
2025 Azaroa
Villiers de L'Isle-Adam
Esperantzaren tortura
2025 Urria
Angela Figuera
Aingeruen zuzenbidea
Youenn Gwernig
New Yorkeko hamar poema
2025 Iraila
Manuel Curros Enriquez
Jostirudi Jainkotarra
David Foster Wallace
Wallace euskaraz
Angel Gonzalez/Andrea Camilleri
Mendeurrenak
2025 Abuztua
Liam O'Flaherty
Jende behartsua
Hainbat egile
Japoniako ahotsak
2025 Uztaila
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz