Fitzgerald, Francis Scott Key. (Scott Fitzgerald deitua) Amerikako Estatu Batuetako idazlea (Saint Paul, Minnesota, 1896 - Hollywood, 1940). Jatorriz irlandar familia batekoa zen, eta oso gazte zela zaletu zen literaturaz. Gainerako jakintza alorrak alde batera utziz, Princetongo unibertsitatea titulurik atera gabe utzi zuen eta Ryan jeneralaren laguntzaile egin zen, lan horrek idazteko beta ematen ziola eta. This Side of Paradise (1920, Paradisuaren alde hau) eleberria, gerra bitartean idatzia, manifestu moduko bat izan zen, gerra ondoko gazteek bereganatuko zutena ("jainko guztiak hil dira; gerra guztiak eginak daude; gizakiarengan jarritako itxaropen oro huts atera da"). Hurrengo nobelak dira: This Side of Paradise (1920, Paradisuaz bestaldean), The Beautiful and Damned (1922 Ederrak eta kaltetuak), The Great Gatsby (1925, Gatsby handia), T.S. Elliotek honi buruz esan zuen, "Henry Jamesen ondoren nobela amerikarrak eman duen lehen aurrera pausoa dela uste dut", eta Tender Is the Night (1934, Gozoa da gaua). Bere liburuetan deskribatu zituen protagonisten amaiera berbera izan zuen, alkohol gehiegizkoak hil baitzuen. Haren idatzi autobiografikoak 1945ean argitaratu ziren The Crack Up titulupean. Hollywoodi buruzko azken eleberri bat utzi zuen argitara gabe: The Last Tycoon (1941, Azken boteretsua), zine ekoizle bati buruzkoa.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Hierro, José. Espainiako poeta (Madril, 1922-2002). Lehenengo bi poema liburuak 1947an argitaratu zituen: Tierra sin nosotros (Lurra gu gabe) eta Alegria (Poza). Indar dramatikoa du Hierroren poesiak, eta gehiegikeria erretorikoak arbuiatzen ditu. Lekukotasuna eta intimismoa lantzen ditu, eta ardura berezia erakusten du denboraz eta oroimenaz. Harenak dira: Con las piedras, con el viento (1950, Harriekin, haizearekin), Quinta del 42 (1952, 42ko kinta), Estatuas yacentes (1955, Estatua etzanak), Libro de las alucinaciones (1964, Eldarnioen liburua). 1974an ordura arteko bere liburu guztiak ekarri zituen Lo que sé de mí (Neure buruaz dakidana) izeneko bildumara.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Böll, Heinrich. Idazle alemaniarra (Kolonia, 1917 - Bornheim, 1985). Gerra ondoko belaunaldikoa eta nazien aurkaria; nazismoaren ankerkeria salatu zuen. «47ko Talde»ko kidea, bere lanetan humanismo sakona islatzen du, heziera kristau eta sozialistari zor diona neurri handi batean. Haren lan nagusiak: Der Zug war pünktich (Trena garaiz heldu zen, 1949), Und sagte kein einziges Wort (Eta ez zuen hitzik esan, 1953), Haus ohne Hüter (Jaberik gabeko etxea, 1954), Das Brot der frühen Fahre (Gaztaroko ogia, 1955), Ansichten eines Clowns (Pailazo baten aburuak, 1964), Der Aussatz (Legena, 1970), Gruppenbild mit Dame (Talde erretratua dama batekin, 1971) eta Die verlorene Ehre der Katharina Blum (Katharina Blumen ohore galdua, 1974). Nobel saria jaso zuen 1972. urtean.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Bocaccio, Giovanni. Italiar idazlea (Certaldo, Toscana, 1313 - Certaldo, 1375). Merkatari baten sasiko semea zen; hamabi urte zituela Napolira bidali zuten ikasketak egitera eta merkataritzaren alorrean trebatzera. Ikasteaz gainera Robert d'Anjouren gorteko bizitza ezagutu zuen. Garai hartako bizimoldea eta Maria d'Aquinorekiko amodioa kontatzen du L'Élegia di Madonna Fiammetta (1343) eleberrian. Napolin zegoela bere lehen hiru lanak ondu zituen: Filocolo (1336), toskaneraz eta hitz lauz; Filostrato (1338) eta La Teseida (1340), poema epikoak. 1340 inguruan Florentziara itzulirik hainbat moldetako lanak moldatu zituen: Le Ninfale d'Ameto (1341 inguruan), L'amorosa visione (1342) alegia pastoralak; Ninfale fiesolano (1343-1346), idilio mitologikoa bertsoetan emana. Bidaia batzuk egin zituen, baina Florentziako izurritearen garaian (1348) bertan zegoen. Gertaera hark bere lan nagusiaren ideia idaroki zion. Izan ere, 1348an bertan Il Deccamerone idazten hasi zen, 1353an burutu eta argitaratu zena. Lan honek ospe handia ekarri zion eta kargu ofizialetarako bidea ireki. Halatan, 1354etik aurrera Avignonen eta Erroman egon zen enbaxadore gisa. Denboraldi laburrean guztiz elkarren aurkako diren bi liburu idatzi zituen: Il Corbaccio (1354), emakumeen satira bortitza, eta De claris mulieribus (1355), emakumeen laudoriozko biografia saila, Petrarcaren De viris illustribus haren moduan. 1362an jasan zuen krisiaren ondorioz, Il Decamerone-ri uko eginez, antzinateari buruzko ikasketak sakontzera eta jaierazko egintzetara emana bizi izan zen. Azken aldi honetakoak dira: Tratatello in laude di Dante (1357-1362) eta De genealogis deorum, mitologia klasikoaren bilduma zabala (15 liburu). n Petrarcaren laguna zen eta haren eragin nabarmena du. Bocaccio da inondik ere Italiako prosaren sortzailea.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]