Huxley, Aldous Leonard. Britainia Handiko idazlea (Godalming, Surrey, 1894 - Hollywood, 1963). Kultura tradizio handiko familian sortu zen. Lehenengo eleberrietan I. Mundu Gerraren ondorengo balore krisia islatu zuen: Crome yellow (1921), Point counter point (1928, Kontrapuntua). 1932an Huxley-ren eleberririk ezagunena argitaratu zen: Brave new world (Bai, mundu berria; Xabier Amurizak euskaratua). Makinek eta teknologiak mende hartutako mundua deskribatu zuen liburu horretan, eta gizatasunik eta esperantzarik gabea azaldu zuen gizakia. Gerokoak dira Eyeless in Gaza (1936, Itsua Gazan), eta After many a summer dies the swan (1939, Udaldi askoren ondoren hiltzen da beltxarga). 1937az gero Estatu Batuetan jarri zen bizitzen, eta erabat aldatu zen Huxleyren ikuspegia, mistikara eta Tao jakituriara hurbilduz.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

London, John Griffith. (Jack London deitua). Estatu Batuetako eleberrigilea (San Francisco, 1876 - Glen Ellen, Kalifornia, 1916). Oso abenturazalea zen eta grina hori erakutsi zuen bere eleberrietan. Londonek bere joan-etorrietan oinarritu zuen, hein handi batean, bere obra; fikzio erromantikoa eta aldi berean errealista, batzuetan gordina, sortu zuen. Arrakasta handia izan zuen. Egilearen garaiko gizarteko ezak eta gabeziak ere agertu zituen. Obra ezagunenak: The Call of the Wild (1903, Oihanaren deia), The Sea-Wolf (1904, Itsas otsoa), White Fang (1907, Hagin zuria), Martin Eden (1909). London sozialista zen, eta bere eleberrietan sarritan adierazi zituen bere iritziak: The Iron Heel (1908, Burdinazko orpoa).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Ady, Endre. Hungariar olerkaria (Erdminsdszent, 1877 - Budapest, 1919). Urte batzuetan Parisen bizi izan zen; sinbolisten eragina jaso zuen han. Haren ideologia aurrerakoiak eta hizkera poetiko aberatsak poesia magyarraren eraberritzea ekarri zuten. Obra nagusi batzuk: Odola eta urrea (1907), Eliasen orga (1908), Ihesi doan bizia (1912).

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

Gide, André. Idazle frantsesa (Paris, 1869 - Paris, 1951). Oso gazte zela aita hil zitzaion eta amak oso moral gogorrean hezi zuen. 1895ean Madeleine bere lehengusuarekin ezkondu zen; harekin lotzen zuten sentimenduak Les Cahiers d'André Walter (1891) obran azaldu zituen. Eragin sinbolista berak bultzaturik idatzi zituen Le Traité de Narcisse (1893), eta La Tentative amoureuse edo Le Traité du vain désir (1893). Gaixo zegoela eta, sendatzeko, Algeriara joan zen (1893) eta han krisi gogorra izan zuen, Les Nourritures terrestres (1895) obran aipatu zuen bezala; ideal humanistaren zilegitasuna aldarrikatzen zuen han. Saül draman (1903) eta Prométhée mal enchainé (1899) ipuinean ideal hori zehaztu zuen, baina L'Immoraliste (1902) obran moteldu. Berekoikeria eta hurkoaren maitasuna, sentsualitatea eta adimena lotu nahirik, Les Caves du Vatican (1914), La Symphonie pastorale (1919, apaiz protestante baten bizitzako arazoak) idatzi zituen. 1925ean, eleberrigintzak dituen arazoei buruz Les Faux-Monnayeurs idatzi zuen. Afrika beltzera egin zuen bidaia baten ondoren, kolonialismoaren gehiegikeriak salatu zituen eta alderdi komunistara hurbildu zen, baina azkenik erabat baztertu zuen alderdia. 1946an Thésée (Teseu) obran, gizakiari barneko askatasuna ematen dion ekintza oro onetsiz, bere pentsaera morala osatu zuen. Une berean, 1889az geroztik idazten joan zen Journal, egunerokoan (1943tik 1953ra plazaratua) argitasun osoz agertu zituen idazlearen eta pertsonaren kezkak, eta baita Si le grain ne meurt (1920tik 1924era) eleberri autobiografikoan eta Corydon (1911) saiaeran ere. Literaturako Nobel saria eman zioten 1947an.

[Idazleari buruzko informazio gehiago]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]

[Idazleari buruzko informazioa]