1783-01-23 / 1842-03-23
Stendhal

Stendhal. (Jaiotza izenaz Henri Beile). Frantses idazlea (Grenoble, 1783 - Paris, 1842). Parisen hartu zuen bizilekua eta gerrako ministerioan hasi zen lanean. 1800ean Milana joan zen Napoleonen gudarostearekin; Italia ezagutu izanak garrantzi handia izan zuen bere bizitzan eta eleberrigintzan. 1806tik 1814ra goi mailako karguak izan zituen administrazioan, eta Austrian, Alemanian eta Errusian zehar bidaiatu zuen. Napoleon aginpidetik bota zutenean Stendhal Italiara erbesteratu zen; garai hartan idatzi zituen lehen liburuak: historiako saiakerak eta musika eta arteari buruzko idazlanak. 1821ean Parisa itzuli zen; 1822an De l'amour (Maitasunaz) eta 1823an Racine et Shakespeare saiakerak argitaratu zituen. 1827an idatzi zuen lehen eleberria, Armance, eta 1829an Vanina Vanini eleberri laburra. 1830ean bere eleberri ezagunena argitaratu zuen, Le Rouge et le Noir (Gorria eta Beltza), Julien Sorel protagonistaren bitartez garai hartako gizartea zorrotz aztertzen duen maisu lan errealista. 1830etik 1841era kontsul izan zen Triesten eta Civitavecchian; urte hauetan idatzi zituen idazlan gehienak: Souvenirs d'egotisme (1832, Egotismoaren oroitzapenak); Lucien Leuwen (1832), bukatu gabe utzi zuen eleberria, 1894an argitaratu zena; Vie de Henri Brulard (1836, Henri Brulard-en bizitza); Mémoires d'un touriste (1838, Turista baten oroitzapenak); Chroniques italiennes (1839, Italiako kronikak); La chartreuse de Parme (1839, Parmako kartuja); Lamiel (1839-1842). Bere garaian arrakasta handirik izan ez bazuen ere, geroztik kritikak XIX. mendeko idazle handienetakotzat jo izan du.
Parmako kartusia
itzul.: Jon Muņoz
Alberdania-Elkar, 2008
Literatura Unibertsala 131
KRITIKAK
Parmako Kartusia – Beņat Sarasola, Berria (2008-03-09)
Parmako Kartusia – Inma Errea, Diario de Noticias (2008-01-23)
Zubi bat Drinaren gainean
Ivo Andritx
itzul.: Karlos Zabala
Aritz Galarraga
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Asier Urkiza
Esker onak
Delphine De Vigan
itzul.: Aiora Jaka Irizar
Irati Majuelo
Emakume oinutsa
Scholastique Mukasonga
itzul.: Miren Agur Meabe
Maialen Sobrino Lopez
Herioa Venezian
Thomas Mann
itzul.: Xabier Mendiguren
Aritz Galarraga
Ahanzturaren aingerua
Maja Haderlap
itzul.: Idoia Santamaria
Paloma Rodriguez-Mi?ambres
Lur mortuak
Nuria Bendicho
itzul.: Joxan Elosegi
Irati Majuelo
Poesia guztia
Safo
itzul.: Maite Lopez Las Heras
Aritz Galarraga
Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Askatasun haizea
Javier Buces
itzul.: Markel Lizasoain
Irati Majuelo
2025 Abendua
Susa literatura argitaletxea Durangoko liburu azokan
2025 Azaroa
Villiers de L'Isle-Adam
Esperantzaren tortura
2025 Urria
Angela Figuera
Aingeruen zuzenbidea
Youenn Gwernig
New Yorkeko hamar poema
2025 Iraila
Manuel Curros Enriquez
Jostirudi Jainkotarra
David Foster Wallace
Wallace euskaraz
Angel Gonzalez/Andrea Camilleri
Mendeurrenak
2025 Abuztua
Liam O'Flaherty
Jende behartsua
Hainbat egile
Japoniako ahotsak
2025 Uztaila
2025 Ekaina
Ford Madox Ford
Historiarik goibelena
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz