1821-11-11 / 1881-02-09
Fiodor Dostoievski
Dostoievski, Fiodor Mikhailovitx. Nobelagile errusiarra (Mosku, 1821 - San Petersburgo, 1881). Aita sendagilea zuen, eta ama oso gaztea zela hil zitzaion. San Petersburgon ikasle zegoela jakin zuen etxeko laborariek berek hil zutela aita bere gogorkeriagatik. Albiste horrek ekarri zion lehen epilepsia aldia (1838). Ofizial militar bihurtu zen 1843an, baina bere kargua utzi zuen ondoko urtean. 1844an idatzi zuen Gizagaixoak (1846an argitara emana), bere lehen eleberria. Gogolen eragin handia duen eleberri horrek arrakasta handia izan zuen. Liburu horretan agertu zen, halaber, Dostoievskik bere lan guztietan zapalduen alde erakutsi zuen errukia. 1846an Bikia, Bihotz ahula, Gau zuriak eta beste kontakizun batzuk idatzi zituen. 1847tik aurrera gazte liberalen taldean ibili zen. 1849an talde hartako guztiak preso hartu eta hiltzera kondenatu zituzten. Fusilatu behar zuten momentuan iritsi zen Dostoievskirentzat barkamena agintzen zuen ordena. Siberiara eraman zuten; bertan Biblia beste libururik ez zuen izan eta, erlijio krisi baten ondoren, fededun bihurtu zen. 1853an atera zuten Siberiatik. Omskeko presondegiko pasadizoak Hilen etxeko oroitzapenak (1861) eleberrian kontatu zituen. Tver hirian eduki zuten urteetan epilepsiak sarritan jo zuen. 1859an San Petersburgora itzuli ahal izan zuen eta Stepantxikovo herria eta bertako biztanleak eleberria argitaratu zuen. 1860an mendebalzaleen eta eslabiarzaleen arteko eztabaidetan hartu zuen parte; bi joeren artean jarri zen bera. 1864an Lurpeko oroitzapenak obra filosofiko mistikoa argitaratu zuen. Liburu horrek argitzen du Dostoievskiren nortasuna eta agerian uzten du egileak gizonaz zuen ikuspegi bikoitza (azaleko kontzienteak askatasun egarri dagoen subkonzientea ezkutatzen du). 1866an erruki guztia jalki zuen Umilduak eta irainduak (1861ean idatzia) obraren ondoren, Krimena eta Zigorra, Jokalaria eleberri handiak argitaratu zituen. 1867an, eri eta zorrez beterik, Alemania eta Italia aldera jo zuen. Jokalari porrokatua izaki, zeukan diru apurra ahitu zuen jokoan. 1868an Ergela eleberria agertu zen, 1870ean Senar hilezkorra eta 1871n Deabruak hartuak. San Petersburgora itzuli ondoren Dnievnik pisatelia (1873-1881, Idazle baten egunerokoa) kontakizun bilduma hasi zen idazten. Bertan ipuinak eta artikuluak aurkeztu zituen. 1880an Karamazov anaiak eleberria eman zuen argitara. Azken eleberri hau zen, beste guztien artean, onena bere irudiko. Dostoievskik gizonaren bihotzaren zoko ilunenetan zegoena kanporatzen asmatu zuen; psikologia azaltzeko erakutsi zuen trebetasunak, une distiratsu zenbaitekin batera, XX. mendeko eleberrigintzan eragin sakona izan du.
Bihotz ahula
itzul.: Josu Lasa
Lur, 1984
Hordago narratzaileak 2
Apirilak 23: Ahmadou Kourouma Independentzien eguzkiak Donostian
Apirilak 24: Annie Ernaux Emakume bat Orion
Apirilak 25: Olga Tokarczuk Erabili goldea hilen hezurren gainetik Gasteizen
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
itzul.: Amaia Apalauza
Bestiak Liburutegia
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
itzul.: Jonathan Lavilla / Javier Agirre
Aritz Galarraga
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Jon Jimenez
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
itzul.: Itziar Diez de Ultzurrun
Amaia Alvarez Uria
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
itzul.: Amaia Astobiza / I?igo Roque
Irati Majuelo
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
2024 Martxoa
Maria Barbal
Adiskide eskoziarrari
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)