1901-11-03 / 1976-11-23
Andre Malraux
Malraux, André. Frantes idazle eta politikaria (Paris, 1901 - Créteil, 1976). Indotxinan izan zen hango arkeologia aztertzeko asmoz eta geroago Txinara joan zen. Txinan harremanak izan zituen komunistekin; Txinako iraultzaren garaikoak ditu Les conquérants (1928, Konkistatzaileak) eta La condition humaine (1933, Giza izatea) eleberriak eta La tentation de l'Occident (1926, Mendebalaren tentazioa) saiakerak. 1935ean Alemaniara joan zen, Giderekin batera, eta nazien giroa ezagutu zuen han. Malraux-ek Dimitrov buruzagi komunistaren alde jokatu zuen garai hartan. Bidaia hartatik atera zuen Le temps du mépris (1935, Mespretxurako sasoia) eleberrirako gaia. Handik urtebetera, Espainiako Gerra Zibila hasi eta, Errepublikaren aldeko Nazioarteko Brigadetan izena eman zuen. 1937an zauritua izan zen, eta urte hartan bertan, L'espoir (Itxaropena) eman zuen argitara; filme bat ere egin zuen garai hartako gertakarietan oinarriturik. Bigarren Mundu Gerran De Gaulleren aldean egon zen, Frantziako erresistentzian. Gerra hartako bizikizunek eman zioten Les noyers de l'Altenburg (1943, Altenburg-ko intxaurrondoak) eleberrirako oinarria. Gerra bukatu eta, De Gaulle jeneralaren propaganda idazkari izan zen, eta kulturako ministro 1958tik aurrera. Garai hartan estetikari eta artearen filosofiari buruzko lanak idatzi zituen: Psychologie de l'art (1947-50, Artearen psikologia), Les voix du silence (1951, Isiltasunaren ahotsak), Le musée imaginaire de la sculpture mondiale (1951, Munduko eskulturen alegiazko museoa), La métamorphose des dieux (1958, Jainko itxuraldaketa). 1967an, Antimémoires (1967) izeneko oroitzapen liburua eman zuen argitara.
Esperantza
itzul.: Karlos Zabala
Alberdania-Elkar, 2008
Literatura Unibertsala 136
Giza izatea
itzul.: Lur erredakzioa
Lur Entziklopedia Tematikoa, 1999
KRITIKAK
Esperantza – Bixente Serrano Izko, Berria (2008-10-19)
Esperantza – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2008-07-11)
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
itzul.: Danele Sarriugarte Mochales
Jon Jimenez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
itzul.: Josu Zabaleta
Aritz Galarraga
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
itzul.: Danele Sarriugarte
Asier Urkiza
31 ipuin
Anton Txekhov
itzul.: Iker Santxo Insausti
Aritz Galarraga
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
itzul.: Xabier Monasterio
Aiora Sampedro
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
itzul.: Fernando Rey
Nagore Fernandez
Girgileria
Juana Dolores
itzul.: Maider Ramirez
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred D?blin
itzul.: Anton Garikano
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
itzul.: Enara San Juan Manso
Amaia Alvarez Uria
Arturoren uhartea
Elsa Morante
itzul.: Koldo Biguri
Asier Urkiza
2025 Maiatza
Palestinar poetak
Poemak Nakba egunez
Gabriel Aresti eta berak euskaratutako Internazionala osorik
2025 Apirila
Huy Can / Yusef Komunyakaa
Poemak Vietnamdik
Jean-Paul Sartre
Sartre euskaraz
Francis Scott Fitzgerald
Euskarazko lanak
2025 Martxoa
Friedrich H?lderlinen urteurrena
<>Edgar Lee Masters<>
Hamar poema
2025 Otsaila
2025 Urtarrila
Derek Walcott/Nijole Miliauskaite
Zubia elurretan
2024 Abendua
Juan Ramon Jimenez
Hamabi poema
MPK bildumak 10 urte (Biziei ere omen)
Manuel Vazquez Montalban
Poesia kaiera
2024 Azaroa
Sophia de Mello / Cecilia Meireles
Poemak
2024 Urria
2024 Iraila