1812-02-07 / 1870-06-09
Charles Dickens
Dickens, Charles. Eleberrigile ingelesa (Landport, Portsmouth, 1812 - Gadshill, Rochester, 1870). Haurtzaroko atsekabeek eta arreba Fannyren maitasunak eragin handia izan zuten bere obran. Haurtzaroko lotsak gogoan izan zituen beti. 1823an Londresera joan zen bizitzera bere familiarekin. Aita kartzelan sartu zuten eta betun lantegi batean lan egin behar izan zuen hamabi urte zituela. 1827an notario baten bulegoan hasi zen lanean eta ondoren Morning Herald egunkarian takigrafo gisa familia aurrera ateratzeko. Sketches for Boz (Boz-entzako zirriborroak) obra idatzi zuen. 1835ean liburuak harrera txarrik jaso ez zuela ikusita, Champman eta Hall argitaldariek umorezko liburu bat eskatu zioten eta Dickens-ek The Posthumous papers of Pickwick club (1837) obra idatzi zuen. Bi liburutan, garai hartako injustizia eta gehiegikeriak salatu zituen Dickensek, bere bizitzan zehar argitaratu zituen liburu guztietan bezala. Hunkigarriak dira, halaber The Adventures of Oliver Twist (1839) eta The Adventures of Nicholas Nickleby obretan (1839), The Old Curiosity Shop (1840). Estatu Batuetan barrena egin zuen bidaiaren ondoren, American notes (1842, Ameriketako oharrak) liburua idatzi zuen, eta bertan Ameriketako esklabo-tratalari eta materialisten aurka hitz mingotsak erabili zituen. Carlyle historigilearen kutsua dario Barnaby Rudge historia eleberriari (1841). Britainiarren zurikeria eta Estatu Batuetako aberats berrien diru-egarria azaldu zituen The life and adventures of Martin Chuzzlewit eleberrian (1843). 1843-1845 urte bitartean argitara eman ziren Christmas Stories (Eguberrietako ipuinak, horietarik luzeena, Gabon kanta bat), The Chime (Erloju-ezkila) eta The Cricket on the Hearth (Sutondoko kilkerra), Ingalaterrako gizartea biziki hunkitu zuten. Dickens Europan zegoen 1848ko altxamendu iraultzaileak gertatu zirenean; Dombey and son (Donbey eta semea) argitaratu zuen urte hartan; bertan harrokeriaren zigorra ematen du aditzera. Haurtzaroa agertu zuen berriz ere David Copperfield kutsu autobiografikoko elaberrian (1849-1850) eta balio hutsalak Bleak House liburuan (1852-1853). Kapitalismo zapaltzailea salatu zuen Hard Times eleberrian (1854, Garai latzak). Emazteak aktore batekin alde egiteko utzi zuenean (1858), Dickens-ek, etsita, Greats Expectations liburua (1861, Esperantza handiak) eta Our Mutual Friend (1864-1865, Elkarren laguna) eman zituen argitara. Great Exéctations eleberrian gaizkileen eta goi-mailako jendearen arteko lotura azaldu zuen. Errealitate bortitza, desira eta ametsak deskribatu zituen idazlea da Dickens eleberrigile ospetsua.
Gabon kanta bat
itzul.: Iņaki Mendiguren
Elkar, 1993
Irakurmendi 30
David Copperfield
itzul.: Jose Basterretxea Oskillaso
Ibaizabal, 1986
KRITIKAK
Eguarri abestia – Karlos del Olmo, Gara (2003-10-18)
Eguarri abestia – Felipe Juaristi, El Diario Vasco (2003-10-17)
Martxoak 20: Marlen Haushofer Horma Orion
Martxoak 20: Paul Auster Bidaiak scriptoriumean zehar Elgoibarren
Martxoak 22: Anne Hebert eta Giorgos Seferis Munduko Poesia Kaierak
Hitzak palmondo
Silvia Federici
itzul.: Amaia Astobiza
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
itzul.: Be?at Irastorza
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
itzul.: Xabier Kintana
Aritz Galarraga
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Jon Jimenez
Bortxaketa
Joyce Carol Oates
itzul.: Xabier Olarra
Ibon Ega?a
Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma
itzul.: Aiora Jaka
Irati Majuelo
Emakume izoztua
Annie Ernaux
itzul.: Gema Lopez Las Heras
Asier Urkiza
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
itzul.: Edorta Matauko
Nagore Fernandez
Sonka
Ignacy Karpowicz
itzul.: Amaia Apalauza / Sonia Kolaczek
Irati Majuelo
Frankenstein
Mary Shelley
itzul.: I?igo Errasti
Aritz Galarraga
2024 Martxoa
2024 Otsaila
Mildred Kiconco Barya
Lurraren orbainak
Sarah Kane
Zartatua/Psikosia 4.48
2024 Urtarrila
Jose Maria Arguedas
Pongoren ametsa
Antelme / Farrokhzad
Errepresiopeko hitzak
2023 Abendua
2023 Azaroa
Mosab Abu Toha eta Adania Xibli idazle palestinarrak euskarari ekarriak
2023 Urria
Gabriel Arestik euskaratutako Internazionala osorik
2023 Iraila
Jon Beistegik euskarari ekarritakoak
Chopin eta Mansfield
Narrazioak
Ho Chi Minh
Gartzelako egunkaria
2023 Abuztua
2023 Uztaila
David Albahari
G?tz eta Meyer (zatia)