Preludioa

 

Baldin eta uda euritsua eta hitsa bada

baldin eta zeruak urmaela laino-betazal batez estaltzen badu

baldin eta palma-hostoa izpitan desegiten bada

baldin eta haize eta lanbrotan arbolak burgoi eta beltzak badira

baldin eta hil-kantuaren zati bat zeruak sabanarantz jausten badu

baldin eta itzala etxeko su iraungiaren gainera makurtzen bada

baldin eta hegal basatizko haize-oihal batek irla naufragioetara eramaten badu

baldin eta azken zapi baten aireratze urratua ilunsentiak itotzen badu

eta baldin eta garrasiak txoria zauritzen badu

zuk alde egingo duzu

 

zure herria utziz

hango aintzira eta hondartza-mahatsondo mingotsak

zure oinen urratsa hango hareetan

amets baten isla putzu baten sakonean

eta bidegurutzeari estekatutako dorre zaharra

—sokaren muturrari zakur leialaren gisa

iluntzean zaunkaz—

dei arraildu bat belazeetan…

 

Beltz errebolten merkatari

munduko bideak ezagutzen dituzu

Ginean saldua izan zinenez gero

argi dardarati batek deitzen zaitu

piragua margul bat

errebaleko zeru baten kedarretan hondoa joa

 

Usinetako tximiniek

kezko hostajedun palmondo lepamoztu

sinadura suhar bat askatzen dute

 

Sirena-hotsak galdarategietako dolareen

balbulak zabaltzen ditu isuriz gorroto-ardo bat

bizkar enbata bat garrasien aparra 

eta kalexketan barrena barreiatzen da

eta isilean ontzen

matxinadaren upel etxezuloetan

 

Hona zure ahotsarentzat odol eta haragizko oihartzuna

itxaropenaren mezulari beltz

zuk munduko kantuak ezagutzen baitituzu

Niloko obra immemorial haiek ezkero

 

Egiptoko harrien pisuarekin hitz bakoitzarekin akordatzen zara

eta zure miseriaren oldarrak tenpluetako zutabeak jaso ditu

izerdi zotin batek kanaberen zurtoina bezala

 

Segizio zalantzatia ispilukeriaz hordi 

esklabo-karabanen bideetan

altxatzen dituzte

eguzkiari kateatutako itzalen adar iharrak

beso eskaleak gure jainkoengana

 

Mandinga Arada Bambara Ibo

lepo-uztaiek itotzen duten kantu bat auhendatuz

(eta kostaldera iritsi ginenean

Mandinga Arada Bambara Ibo

kostaldera iritsi ginenean

Bambara Ibo

ahurtara bat ale bakandu

heriotza-ereilearen eskuan

Bambara Ibo

hori baino ez zen gutaz geratzen)

 

Kantu hauxe bera egun Kongon berrartua 

 

Baina noiz o nire herria

neguak sutan errautsezko txori ekaitza

desegiten

ezagutuko dut nik zure eskuen errebolta?

 

Eta zer entzun nuen Antilletan

ezen beltzen kantu hori

nork erakutsi zizun beltz pena latzezko

kantu hori

Irletako beltz plantazioetako beltz

erosta atsekabetu hori

 

Maskorrean itsasoek hertsatutako hatsa bezala

 

Baina isiltasun baten jakitun ere banaiz

hogeita bost mila hilotz beltzen isiltasuna

Ebano Zurezko hogeita bost mila langarena

 

Kongo – Ozeanoko burdinbideetan

baina jakitun naiz

isiltasunezko hil-mihiseez zipres adarretan

odolbidu beltzezko petaloez laharretan

baso hartaz non Georgiako ene anaia

eta Abisiniako artzain

lintxatu zuten

 

Ze izialdurak egin zintuen Abisiniako artzain

eta isiltasun mineralezko maskara

zer ihintz ahalkegarri zure ardiena marmolezko artalde bat

heriotzaren bazkalekuetan

 

Ez dago ez lakiorik ez huntzik hura urkatzeko

ziegarik hilobirik hura giltzapetzeko

elasturirik pitxiazko gezurrekin hura mozorrotzeko

 

isiltasuna

 

azkonen simun-haizea baino urragarriagoa

piztien zikloia baino orrokariagoa

eta ulu egiten du

altxatzen da

mendekua eta zigorra

aldarrikatzen ditu

itsas-ikara zornezko eta labazkoa

munduaren saldukeriaren gainera

eta zeruaren tinpanoa justiziaren

ukabilean zapartarazia

 

Afrika zure memoria gorde dut Afrika

zu nigan zara

 

Egur-printza ebakian bezala

kutun zaindari bat herriko plazan bezala

egizu nirekin zure habailaren harria

nire ahoarekin zure zauriaren ezpainak

nire belaunekin zure apaltzearen zutabe hautsiak…

 

ALTA BADA

 

zuen arrazakoa baizik ez dut izan nahi

herrialde guztietako langileak nekazariak

banatzen gaituen hori

klimak eremuak espazioa

itsasoak

belaontzi-hagun pixka bat indigo azpil batean

hodei lixiba bat ortzimugan lehortzen

hemen lastoak padura lohitsu bat

han izotzezko artaziek soildutako estepak

alhapideak

zurzuriek kulunkatutako soro baten ameskeria

muino baten arroilako errekaren idunekoa

fabriketako pultsua udako sukarra mailukatzen

beste hondartza batzuk beste oihan batzuk

mendien batzarra

zapelatzen goi pentsamenduek habitatua

beste herri batzuk

 

Hau guztiau klima eremua espazioa al da

sortzen duena klana tribua nazioa

azala arraza eta jainkoak

gure ez-antza ekidinezina?

 

Eta meatzea

eta usina

gure goseari erauzitako uztak

gure desohore amankomuna

gure joputasuna zeru aldagaitz guztien pean?

 

Asturiasko meatzari Johannesburgeko meatzari beltz Kruppeko

metalurgiko Gaztelako nekazari Siziliako mahastizain Indietako

paria

(zure atalasea igaro dut —gaitzetsia

zure eskua hartu dut nirean —ukiezina)

Txina sobietarreko guardia gorri Moabiteko espetxeko langile

aleman Ameriketako indiar

 

Guk berreraikiko ditugu

Copen

Palenque

eta Tiahuanaco sozialistak

 

Detroiteko langile zuri Alabamako pioi beltz

galera kapitalistetako herri izendaezinak

bizkarrez bizkar ezarri gaitu patuak

eta odolaren tabuei buruzko malefizio zaharrei uko eginez

gure bakardadeen hondakinak zapaltzen ditugu

 

Ur-lasterra muga baldin bada

errotik aterako diogu errekari bere adats

agorrezina

Mendilerroa muga baldin bada

sumendien matrailezurra hautsiko dugu

mendikateak tinkotuz

eta ordeka izango da egunsentiaren zelaia

non gure indar laurdenkatuak elkartu

gure ugazaben jukutriarekin

 

Hazpegien kontraesana

bisaiaren harmonian ebazten den gisan

guk aldarrikatzen dugu

lur gaineko herri guztien erreboltaren

eta oinazearen batasuna

 

eta aro fraternalen motrailua inarrosten dugu

idoloen errautsetan.